Tímarit Máls og menningar - 01.03.1998, Page 107

„DORDINGULL HÉKK ÉG í LÆBLÖNDNU LOFTI“
aðir menningarfræðingar sem eru á þessari skoðun. Frjálshyggjumaðurinn
Friedrich A. Hayek segir:
Þessi víxlverkan einstaklinga, sem hafa mismunandi þekkingu og
ólíkar skoðanir, hleypir lífi í alla hugsun. Vöxtur skynseminnar verður
við samneyti manna, og hann er kominn undir slíkum mismun. Það
liggur í eðli vaxtarins, að ekki er unnt að segja íyrir um árangurinn af
honum. Vér getum ekki vitað, við hvaða skoðanir skynsemin dafnar
- í sem fæstum orðum er þessum vexti ekki unnt að stjórna með
neinum núverandi hugmyndum vorum án þess að takmarka hann
þannig. Að ætla að „skipuleggja“ vöxt mannshugans eða „áætla“
almennar ffamfarir er mótsögn í sjálfu sér. Þeir, sem telja, að manns-
hugurinn eigi vitandi vits að stjórna þróun sinni, rugla skynsemi
einstaklingsins, sem getur ein stjórnað einhverju vitandi vits, saman
við þann nafnlausa og almenna feril, sem vöxturinn er. Vér setjum
vextinum einungis mörk, ef vér reynum að stjórna honum, og hljót-
um með því fyrr eða síðar að stöðva hann, þannig að skynsemin
hnigni. (Hayek 141-42)
Flestir háskólakennarar trúa því að störf þeirra hafi samfélagslegt gildi.
Fæstum kemur þó til hugar að boða sitt eigið gildismat í nafni almenns
sannleika og samfélagslegrar velferðar.
í kjölfar Lesbókar- greinanna birti Þröstur Helgason, bókmenntagagnrýn-
andi Morgunblaðsins, pistilinn „Potað í póstmódernismann". Þótt Þresti
finnist greinilega nóg um hamaganginn í skrifum Kristjáns og þyki hann
ekki hafa verið „málefnalegur í gagnrýni sinni“ segir hann að fagna beri
greinunum: „Hér á landi hefur nánast engin umræða verið um póstmódern-
ismann og þessi skrif því löngu tímabær“ (Þröstur 2B). Ég er ósammála.
Málefnaleg gagnrýni hefði verið til góðs en greinaflokkur Kristjáns er of
hlaðinn af hleypidómum og innihaldslausum rangfærslum til þess að geta
orðið uppspretta merkingarbærrar umræðu um menningu og listir. Því
miður verður hið sama sagt um kennslufræði hans og þó er greininni ,Að
lifa mönnum“ ætlaður veglegri sess meðal ritverka Kristjáns.
Að mati Kristjáns stunda allir á fleðufræðasillunni rannsóknir sem hvorki
eru „heilnæmar né virðingarverðar". Lítil von er til að hann hverfi frá þeirri
skoðun sinni að ,vond‘ fræði séu ,ómannleg‘ í þeim skilningi að þau þjóni
ekki mönnum. Honum lætur of vel að skrifa hugvekjur í þjóðlegum elds- og
brennisteinsstíl. f gagnrýni sinni á snasarkenninguna minnir hann á Hóla-
biskup sem hann sígur í menningarbjargið og blessar það. Hannes Pétursson
leggur út af sögunni um Guðmund góða í ljóðabók sinni Stund ogstaðir:
TMM 1998:1
97