Uppeldi og menntun - 01.06.2015, Blaðsíða 25

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 24(1) 2015 25
lOFTUr gUTTOrmssOn
uppeldisfræði verða að skipa miklu meira rúm í námi kennaraefna en fyrr og vera
uppistaða námsefnis skólans … Í öðrum greinum þarf að gæta hagnýtra efnistaka og
tengsla við kennslufræði.“ (Túlkun á markmiðum grunnskólans, 1978, bls. 3). Þetta
helgaðist að sögn af því að uppeldishlutverkið ætti að vera aðalhlutverk verðandi
kennara.
Samstarfsnefndin féllst á framlögð plögg sem stefnumótandi umræðugrundvöll.
Á þeim grunni var fjallað á nokkrum fundum um æskilega uppbyggingu kennara-
námsins. Nefndarmenn voru á einu máli um að byggja kjarnanámið upp að verulegu
leyti sem samþætt þemu líkt og fulltrúi uppeldisskorar hafði lagt til. Fulltrúar nem-
enda mæltu aftur á móti með meiri sveigjanleika og rýmra valfrelsi þeim til handa.
Hugmyndir þeirra gengu „mun lengra í átt til nemendastýringar á náminu þannig
að nemendur eða hópar þeirra geti valið þemu eftir áhuga og þörf en að valið sé
ekki eingöngu bundið við val á milli fastákveðinna efnisþátta innan fasts og fyrirfram
ákveðins tema“ (Guðbjörg Pálsdóttir og Rúnar Sigþórsson, 1978, bls. 63). Rétt er þó
að taka fram að fulltrúar nemenda lögðu misþunga áherslu á þetta atriði. Kennarar
töldu valfrelsismöguleika takmarkast af því að KHÍ, stofnun sem veitti starfsréttindi,
kæmist ekki hjá því að gera ákveðnar formlegar kröfur sem allir yrðu að hlíta. Ekki
voru nefndarmenn heldur á eitt sáttir um hversu náið væri hægt, að svo stöddu, að
tengja valgreinarnar þemum kjarnanámsins (Loftur Guttormsson, 1975–1978). Nem-
endur álitu mögulegt að breyta stöðu þeirra í grundvallaratriðum, jafnhliða kjarna-
þáttunum, en kennarar töldu hyggilegra að hrófla lítið við þeim meðan unnið væri að
breytingum á kjarnaþáttum námsins. Aftur á móti var enginn ágreiningur um að gæta
þyrfti mun betur kennslu- og uppeldisfræðilegra sjónarmiða í valgreinakennslunni en
gert hefði verið.
Þótt nokkuð bæri á milli hafði nú skapast allgóð samstaða með nemendum og
kennurum í samstarfsnefndinni. Þótti því tímabært að efna til ráðstefnu, áður en skóla
lyki, um breytingahugmyndir hennar sem og um skólann sem stofnun, hlutverk hans
og starfshætti (Ráðstefna í KHÍ 28.–29. apríl 1978). Skólamálahópur sótti um leyfi til
að halda slíka ráðstefnu innan veggja skólans. Var á það fallist af skólaráði og ákveðið
að kennsla félli niður föstudaginn 28. apríl svo að þátttaka nemenda og kennara mætti
verða sem almennust (ÞÍ. Skólaráðsfundur 19.4. 1978, bls. 184).
Á ráðstefnunni gerðu fulltrúar í samstarfsnefndinni grein fyrir þeim nýbreytni-
hugmyndum sem höfðu mótast í starfi hennar, bæði varðandi innbyrðis tengsl hinna
ýmsu hluta kennaranámsins og efnislega uppistöðu þemans Skóli og samfélag. Þrír
framsögumenn, Haukur Viggósson, Loftur Guttormsson og Rúnar Sigþórsson, lögðu
út af grófum yfirlitum yfir þetta þema. Voru þessi efni og önnur skólapólitísk málefni
rædd í víðu samhengi í minni hópum og á sameiginlegum fundum, m.a. með þátt-
töku ýmissa þekktra skólamanna og starfsmanna skólarannsóknardeildar (Ráðstefna
í KHÍ 28.–29. apr. 1978). Ekki kom fram andstaða gegn meginsjónarmiðum samstarfs-
nefndar en meiningar voru nokkuð deildar um ýmsar forsendur hennar. Að sögn
Guðbjargar Pálsdóttur og Rúnars Sigþórssonar (1978, bls. 63) lýsti hluti kennara sig
andvígan samantekt nemenda á markmiðum grunnskólans. En ráðstefnan var fjölsótt
og að mati aðstandenda hennar tókst hún vel.