Reykjalundur - 01.06.1968, Side 54

annar löglegur frádrártur áður en lagÖir eru á
skattar til ríkis og bæjar eða sveitar“.
Þetta varð sambandinu til mikilla hagsbóta, því
að sjálfsögðu urðu margir örlátari á fé, þegar
svona var um hnútana búið“.
„En hvernig gekk svo með aðalmálefnið, stofn-
un vinnuheimilisins?“
„Þegar að því kom að hugsa fyrir framkvæmd-
um í því, kom margt til athugunar. Hvar átti
heimilið að standa? Hvernig átti fyrirkomulag
þess að vera? Hvaða starfsemi væri þar heppi-
legust? Og þó var eitt enn, sem í raun og veru
hlaut að verða alvarlegast: Hvernig átti að
tryggja slíkri stofnun fjárhagslega afkomu? Eng-
in hliðstæð stofnun hafði verið hér til áður, og
það var því ekki við neitt að styðjast.
Oddur Ólafsson, núverandi yfirlæknir í Reykja-
lundi, var formaður fyrstu vinnuheimilisnefndar-
innar, sem starfaði að undirbúningi málsins.
Hann tók til sinna ráða og brá sér til Vestur-
heims til þess að kynna sér betur berklalækn-
ingar. En aðalerindi hans mun þó hafa verið að
athuga ýmislegt, sem að gagni mætti koma við
stofnun vinnuheimilis öryrkja, og varð þessi ferð
heillaríkt spor.
Það var þó ekki fyrr en snemma árs 1944,
sem gerð var gangskör að því að velja vinnu-
heimilinu stað. Varð niðurstaðan sú, eftir ýtar-
legar athuganir, að keypt var landspilda á Reykj-
um í Mosfellssveit, þar sem vinnuheimilið Reykj a-
lundur stendur nú“.
„Hvernig var svo með framkvæmdirnar? Gátu
þær hafizt bráðlega?“
„Miðstjórnin kaus þriggja manna byggingar-
nefnd úr sínum hópi, þá Odd Ólafsson lækni,
Árna Einarsson og Sæmund Einarsson, og skyldu
þeir sjá um framkvæmdir.
Hinn 3. júní 1944 kom miðstjórn S.Í.B.S., á-
samt nokkrum öðrum félagsmönnum á staðinn
og höfðu skóflur með sér. Þessir menn grófu þá
um daginn fyrsta húsgrunninn í Reykjalundi, og
þar með var verkið hafið og drengilegt fordæmi
sýnt“.
„Það væri gaman og raunar fróðlegt að rifja
upp, hverjir það voru þarna í miðstjórn S.Í.B.S.,
sem tóku ekki aðeins fyrstu skóflustunguna fyrir
hornsteini, heldur grófu fyrir heilu húsi“.
„Já, ég ætti nú að geta sagt þér það. Það
munu hafa verið: Andrés Straumland, Árni Ein-
arsson, Eiríkur Albertsson, Maríus Helgason,
Oddur Ólafsson, Ólafur Björnsson og Sæmundur
Einarsson. - Já, þeir þorðu að taka á skóflu, þeii
karlar. Svo voru auðvitað ráðnir verkamenn -
og verkið gekk áfram. Það var unnið - ekki lögð
stund á að svíkjast um. Snemma í október voru
öll smáhúsin, tíu að tölu, sem ákveðið hafði verið
að byggja, komin undir þak. Áhuginn, sem ríkti
í öllu starfinu, var ekki aðeins nauðsynlegur til
þess að ljúka ákveðnu verki, heldur gerði hann
allt erfiðið skemmtilegt og minnisstætt“.
„Og svo hefur sú stund nálgazt, að vinnuheim-
ilið tæki til starfa?"
„Hinn 1. febrúar 1945 var heimilið opnað
með hátíðlegri vígsluathöfn, og fyrstu vistmenn-
irnir fluttu þangað. Þá var Maríus Helgason vara-
forseti og flutti aðalræðuna. Andrés Straumland,
forseti sambandsins, var þá orðinn veikur og
kom ekki aftur til starfa, lézt á miðju sumri
þetta ár. Hálfdan Helgason, prófastur á Mosfelli,
vígði svo staðinn, en hann átti upptökin að þvi,
að vinnuheimilinu var valið nafnið Reykjalund-
ur.
Þessi stund, undir hinni lágu sól febrúardags-
ins 1945 - vígsluathöfn Reykj alundar — hygg ég,
að varpi einna skærustum ljóma á baráttuminn-
ingar í hugum forustumanna S.Í.B.S. Ef til vill
var þetta stærsta stund í lífi þeirra. Hugsjónir
þeirra voru að færast í veruleika. Fyrsti áfangi
brautarinnar var ruddur.
Vinna var þegar hafin, eins og til hafði verið
stofnað, og voru vistmenn um það bil 20, fyrstu
þrjá mánuðina. Það er auðskilið mál, að þótt
farið væri að búa í húsunum, var ekki allt full-
komið. Árni Einarsson segir einhvers staðar um
þetta: Aðbúnaður var að ýmsu leyti ekki eins
góður og við hefðum óskað. En vistmenn þeir,
sem komu til dvalar, voru sjálfir meðlimir þess
félagsskapar, sem var að byggja upp þennan
52
REYKJALUNDUR