Dagblaðið Vísir - DV - 20.11.2009, Side 14

14 föstudagur 20. nóvember 2009 helgarblað
Skuldir sjávarútvegsins hafa á sjö
árum hækkað fimm sinnum hrað-
ar en tekjur greinarinnar. Heildar-
skuldir sjávarútvegsins eru nú um
550 milljarðar króna, en tekjurn-
ar gætu slagað upp í 200 milljarða
króna. Bankarnir hafa fryst hátt hlut-
fall erlendra skulda sjávarútvegsins
nú þegar eða um 21 prósent.
Brýnar spurningar um framtíð
kvótakerfisins, svo sem framsal afla-
heimilda og fyrningarleiðina svo-
nefndu, eru ræddar innan starfshóps
á vegum sjávarútvegs- og landbún-
aðarráðherra þessar vikurnar. Svo
hörð eru átökin um framtíð kvóta-
kerfisins að fulltrúar Landssam-
bands íslenskra útvegsmanna inn-
an starfshópsins mættu ekki á fund
nefndarinnar fyrir síðustu helgi. Þeir
telja að samkomulag hafi ríkt um
að setja fyrningarleiðina í ákveðinn
sáttafarveg. Þeir þóttust hins veg-
ar sjá að Jón Bjarnason, sjávarút-
vegs- og landbúnaðarráðherra, hefði
brotið samkomulag þar um með því
að leggja fram frumvarp sem með-
al annars felur í sér að ríkið leigi út
2.000 tonn af skötuselskvóta á yfir-
standandi fiskveiðiári og því næsta.
Meðal annars hefur Adólf Guð-
mundsson, formaður LÍÚ, fordæmt
frumvarpið í samtali við DV og sagt
vinnubrögð ráðherrans með öllu
óásættanleg.
Þess ber að geta að í stefnuyfirlýs-
ingu ríkisstjórnarinnar er skýrt kveð-
ið á um að fyrningarleið skuli farin
og „ ...miðað við að áætlun um inn-
köllun og endurráðstöfun taki gildi
í upphafi fiskveiðiárs 1. september
2010.“
LÍÚ-skelfirinn
Finnbogi Vikar er einn þeirra sem sit-
ur í starfshópi sjávarútvegsráðherra
um endurskoðun fiskveiðistjórnun-
arinnar. Hann er ungur viðskipta- og
laganemi við háskólann á Bifröst og
hefur ásamt Þórði Má Jónssyni, sem
einnig nemur á Bifröst, sýnt fram á
með rökum að tilteknar fisktegundir
séu kerfisbundið vannýttar en veiði-
heimildirnar samt sem áður notað-
ar sem skiptimynt í eins konar brasi
með útleigu á kvóta.
Finnbogi segir að ein stærsta
spurningin sem brenni á íslenskri
þjóð eftir hrunið í október 2008 sé
hvort stærsta og gjöfulasta auðlind
Íslands sé komin í hendur erlendra
kröfuhafa gömlu bankanna. „Glóru-
laus skuldsetning íslensks samfélags
síðustu ára náði líka til sjávarútvegs
og hafa skuldir hans hækkað um tæp
250 prósent síðan 2002. Þetta er stór-
aukin skuldsetning upp á tæpa 400
milljarða á innan við 7 ára tímabili
sem sjávarútvegurinn hefur tekið á
sig í viðbót við það sem fyrir var.“
Ógnvænleg skuldasöfnun
„Sú spurning vaknar í huga fólks
þegar skuldastaða sjávarútvegsins er
skoðuð hvort hann sé í stakk búinn
til að standa undir greiðslu vaxta og
afborgana af þessu öllu saman. Til
að glöggva sig betur á því er gott að
skoða útflutningsverðmæti sjávar-
útvegs frá 2002 í milljörðum króna
ásamt skuldastöðunni.“
Finnbogi leggur fram línurit máli
sínu til stuðnings, en það sýnir þróun
skuldastöðu og tekna íslensks sjávar-
útvegs frá 2002 til 2009 í milljörðum
króna. Tölur um tekjur fyrir árið 2009
byggjast á áætlunum á heimasíðu
samtaka fiskvinnslustöðva, sem eru
öllum aðgengilegar.
„Tölurnar sýna ógnvænlega stöðu
íslensks sjávarútvegs. Á sama tíma
og skuldir hafa aukist um tæp 250
prósent hefur tekjuhliðin á móti að-
eins aukist um rúm 50 prósent. Það
er alveg ljóst að staða íslensks sjávar-
útvegs er gríðarlega slæm í heildina
litið og hefur snarversnað undanfar-
in ár reynist þessi gögn rétt og hald-
bær. Staðan er auðvitað mismun-
andi innbyrðis á milli fyrirtækja og
sum fyrirtæki eru ákaflega vel rekin
á meðan önnur eru í öndunarvélum
bankanna, með réttu eða röngu.“
Helmingur fyrirtækja
á heljarþröm
Þegar skoðuð er staða fyrirtækja eftir
því sem fram hefur komið opinber-
lega hjá ýmsum samtökum í sjávar-
útvegi, má sjá að meira en helmingur
fyrirtækja er í slæmri skuldastöðu.
„Það er mat mitt að meira en
helmingur fyrirtækja mun ekki lifa
lengi í óbreyttri mynd. Ég dreg þá
ályktun af gögnum Landsbankans,“
segir Finnbogi.
En hvað er það sem útskýrir þessa
gífurlega slæmu skuldastöðu í sjáv-
arútvegi og hvert fóru peningarnir?
Á heimasíðu Samtaka fiskvinnslu-
stöðva er að finna fyrirlestur sem Ás-
mundur Stefánsson, bankastjóri
Landsbankans, hélt á síðasta aðal-
Martröð kvótagreifanna
JÓHann Hauksson
blaðamaður skrifar: johannh@dv.is
Á sjö árum hafa skuldir í sjávarútvegi aukist
um 250 prósent. Á sama tíma hafa tekjur auk-
ist um 50 prósent. Þeir sem yfirgefið hafa
sjávarútveginn skilja hann nú eftir með 550
milljarða króna skuld. Ef illa fer eru líkur
til þess að erlendir kröfuhafar gömlu bank-
anna krefjist þess að fá hluta kvótans upp
í skuld.
„Þetta er stóraukin
skuldsetning upp á tæpa
400 milljarða á innan
við 7 ára tímabili sem
sjávarútvegurinn hefur
tekið á sig í viðbót við
það sem fyrir var.“
LÍÚ-skelfirinn Finnbogi Vikar vinnur úr opinberum gögnum og dregur sínar
ályktanir. Hann sér ekki hvernig vikist verður undan veðkröfum erlendra eigenda
gömlu bankanna í kvótann.
algerlega óviðunandi
Adólf Guðmundsson,
formaður LÍÚ, fordæmir
frumvarp sjávarútvegsráð-
herra sem hann telur að feli
í sér upphaf fyrningarstefn-
unnar á kvóta. Hann segir
ráðherra og aðra ganga á
bak orða sinna.