Dagblaðið Vísir - DV - 11.03.2011, Blaðsíða 16

16 | Fréttir 11.–13. mars 2011 Helgarblað
n Íslendingar kjósa um tugmilljarða
skuldbindingu eða að fara fyrir dómstóla
n Kostnaður ríkissjóðs fimmfallt lægri
en í síðasta samningi n Hægt að reka
Háskóla Íslands í þrjú ár fyrir upphæðina
KJÓSUM UM 32 MILLJARÐA KRÖFU
Íslenskum almenningi bíður það
úrlausnarefni að ákveða hvort Ice-
save-samningurinn sem Alþingi sam-
þykkti á dögunum verði staðfestur í
þjóðaratkvæðagreiðslu. Ólafur Ragn-
ar Grímsson, forseti Íslands, ákvað í
síðasta mánuði að setja málið í hend-
ur þjóðarinnar. Eftir tæpan mánuð er
atkvæðagreiðsla sem snýst fyrst og
fremst um hvort Íslendingar ætli að
fara samningaleiðina eða dómstóla-
leiðina. Verði samningurinn sam-
þykktur fær Steingrímur J. Sigfússon
fjármálaráðherra heimild til þess að
undirrita fyrir hönd ríkissjóðs Ice-
save-samninginn við Breta og Hol-
lendinga.
Margt hefur verið sagt á þeim
þremur árum sem liðin eru frá því
Icesave komst fyrst á koppinn í Bret-
landi og Hollandi. Fulltrúar íslenskra
stjórnvalda lýstu því margoft yfir í að-
draganda falls Landsbankans að ís-
lenska ríkið myndi tryggja innistæður
sem bankinn hafði safnað í gegnum
Icesave.
Í október 2008 tilkynntu íslensk
stjórnvöld fyrst að þau hefðu náð
samkomulagi við Hollendinga um
Ice save. Það samkomulag fól í sér að
íslenska ríkið myndi bæta hverjum og
einum hollenskum innistæðueiga-
anda innistæður að hámarksfjárhæð
20.887 evrur. Hollenska ríkisstjórnin
myndi lána Íslandi til að standa undir
þessum greiðslum.
Helstu atriði samningsins
Heildarhöfuðstóll innistæðna Ice-
save í Bretlandi og Hollandi er 673
milljarðar króna. Þar af eru 2,4 millj-
arðar punda í Bretlandi og 1,3 millj-
arðar evra í Hollandi. Samkvæmt nýj-
um útreikningum samninganefndar
Íslands er áætlaður kostnaður rík-
issjóðs vegna samninganna um 32
milljarðar króna, en ekki 47 milljarðar
króna eins og áður hafði verið metið.
Icesave-samningurinn sem Al-
þingi samþykkti en verður nú lagður
í þjóðaratkvæðagreiðslu hefur þegar
verið áritaður með upphafsstöfum
samningsaðila, en ekki verður skrif-
að undir hann nema þjóðin sam-
þykki hann í þjóðaratkvæðagreiðslu.
Sem fyrr segir er um að ræða 673
milljarða króna höfuðstól en áætlað-
ur kostnaður Íslendinga er 32 millj-
arðar króna. Það er Tryggingarsjóður
innstæðueigenda og fjárfesta sem er
aðili að samningnum, en með fullri
ábyrgð frá íslenska ríkinu. Það þýðir
að ef inneignin í sjóðnum dugar ekki
til þess að greiða Bretum og Hollend-
ingum sínar kröfur, þá hleypur ríkið
undir bagga og ábyrgist að sjóðurinn
geti endurgreitt Bretum og Hollend-
ingum útlagðan kostnað þeirra við að
bæta innistæðueigendum í löndun-
um tveimur tjón sitt.
Tryggingarsjóðurinn skuldbindur
sig til að endurgreiða stjórnvöldum
ríkjanna samtals 673 milljarða króna,
en sú upphæð miðar við sölugengi
krónunnar þann 22. apríl 2009 þegar
kröfurnar í bú bankans voru festar við
gengi þess dags.
Ef lögin verða samþykkt í þjóðar-
atkvæðagreiðslu mun tryggingar-
sjóðurinn fá framseldar kröfur breska
tryggingarsjóðsins og hollenska
seðlabankans vegna greiðslu lág-
markstrygginga á hendur þrotabúi
Landsbankans.
Fyrirvarar
Í samningnum sem nú verður kosið
um eru tvíþættir efnahagslegir fyrir-
varar. Í þeim felst að sett verði þak á
árlegar greiðslur úr ríkissjóði og að ef
höfuðstóll eftirstöðva af skuldbind-
ingu innistæðusjóðsins verður hærri
en ákveðin fjárhæð, þá muni lánstím-
inn lengjast sjálfkrafa í lok júní 2016
í hlutfalli við þá upphæð sem eftir
stendur.
Þakið á árlegar greiðslur ríkisins
eftir 2016 miðast við 5% af tekjum rík-
isins á næsta ári. Þá er miðað við að
greiðslurnar verði ekki hærri en 1,3%
af vergri landsframleiðslu. Það jafn-
gildir 20 milljörðum króna á ári. Mun-
urinn á þessum samningi og fyrri Ice-
save-samningi er meðal annars að ef
upp kemur ágreiningur um samning-
inn þá verður leyst úr honum fyrir Al-
þjóðagerðardómstólnum í Haag en
ekki fyrir breskum dómstólum líkt og
kveðið var á um í þeim fyrri. Tryggt er
að Ísland myndi eiga fulltrúa í gerðar-
dómnum, ef til slíks ágreinings kæmi.
Hagstæðari vextir
Vextir nýja samningsins eru umtals-
vert hagstæðari Íslendingum held-
ur en í samningnum sem hafnað var
í þjóðaratkvæðagreiðslu fyrir rúmu
ári. Vextirnar af láninu frá Bretum
eru 3,3% og vextirnir af láninu frá
Hollendingum eru 3%. Ástæðan fyr-
ir því að vextirnir eru ekki þeir sömu
í Hollandi og Bretlandi er mismun-
andi fjármögnunarkostnaður ríkj-
anna tveggja. Engir vextir reiknast af
kröfunni fram á haustið 2009 eða í um
það bil ár eftir að Landsbankinn féll
og Icesave með. Í fyrri Icesave-samn-
ingnum var hins vegar ekki gert ráð
fyrir tímabili þar sem vextir reiknuð-
ust ekki, heldur áttu Íslendingar að
byrja að greiða vexti frá og með 1. jan-
úar 2009. Þá var heldur ekki gert ráð
fyrir því að greiðsla þeirra hæfist fyrr
en árið 2016 og yrði lokið átta árum
síðar eða 2024. Í fyrri samningi var
því ekki gert ráð fyrir neinum beinum
greiðslum úr ríkissjóði fram til 2016.
Fyrir utan það tímabil sem Íslending-
ar þurfa ekki að greiða vexti, þá er sá
munur á þessum og nýja samningn-
um að áfallnir vextir frá október 2009
verða gerðir upp í einu lagi í árslok
2010 og eftir það á hverjum ársfjórð-
ungi. Með þessu svokallaða vaxtafríi
og miklu lægri meðalvöxtum er gert
ráð fyrir því að uppsafnaður vaxta-
kostnaður Íslands í lok þess árs muni
nema 26 milljörðum króna í stað 75
milljarða króna eins og gert hafði ver-
ið ráð fyrir í fyrri samningi. Það munar
því 49 milljörðum króna.
Valgeir Örn Ragnarsson
blaðamaður skrifar valgeir@dv.is
Tímalína
2006 2007 2008 2009
Maí 2007 80 þúsund
viðskiptavinir eiga
þrjá milljarða punda á
Icesave-reikningum.
Október 2006
Icesave sett á
fót í Bretlandi og
fyrstu reikning-
arnir stofnaðir.
Maí 2008
Icesave opnað
í Hollandi.
Ágúst 2008
Viðskiptavinir
Icesave eru
orðnir 350
þúsund talsins
í Evrópu.
Október
2008 Áhlaup
á reikningana,
lokað fyrir
úttektir og
Ice save hrynur.
Gordon Brown
beitir hryðju-
verkalögum á
Íslendinga.
Júní 2009 Samninga-
nefnd Íslands undirritar
samning við Breta um að
Ísland ábyrgist andvirði
650 milljarða króna. Eign-
ir Landsbanka í Bretlandi
ganga upp á móti en óvíst
hversu langt þær duga.
Útlit er fyrir að tugir og
jafnvel hundruð milljarða
lendi á íslenskum
skattgreiðendum.
Ágúst 2009 Alþingi
samþykkir ríkisábyrgð
á Icesave. Fyrirvarar
Alþingis gerðu ráð
fyrir að Alþingi gæti fellt
ríkisábyrgðina niður árið
2024. Þetta þýddi að
ef Ísland hefði ekki náð
sömu þjóðarframleiðslu
árið 2024 og hún var 2008
þá yrði ekkert af Icesave
láninu greitt til baka.
September
2009 Bretar
og Hollendingar
hafna þeim
fyrirvara í Icesave-
samningnum að
ef hluti Icesave
lánsins er ekki
greiddur árið 2024
verði ríkin að semja
um afganginn af
greiðslunni.
Október 2009
Fulltrúar íslenskra
stjórnvalda og full-
trúar hollenskra og
breskra stjórnvalda
undirrita nýjan
samning um Icesave.
Undirritun er gerð
með fyrirvara um
samþykki Alþingis.
„Þá er sett sak á
árlegar greiðslur
ríkisins eftir 2016 og mið-
ast það við 5% af tekjum
ríkisins á næsta ári.
Aftur í þjóðaratkvæði
Íslendingar greiða atkvæði um
hvort ríkið eigi að taka á sig 32
milljarða króna vegna Icesave eða
fara með málið fyrir dómstóla.
Jóhanna og Steingrímur Forystu-
menn ríkisstjórnarinnar hafa reynt að
leiða Icesave-málið til lykta í þrjú ár.