Dagblaðið Vísir - DV - 11.03.2011, Blaðsíða 18

Svína- og alifuglakjötsframleiðendur
í landinu eiga aðeins 2 fulltrúa af 49 á
Búnaðarþingi þótt samanlagt standi
þeir undir 56 prósentum af öllum
kjötmarkaðnum í landinu. Kúa- og
sauðfjárbændur eiga samanlagt átta
fulltrúa, en auk þess koma flestir
fulltrúar búnaðarsambandanna um
land allt úr röðum sauðfjár- og kúa-
bænda. Hvorki svínakjöts- né kjúkl-
ingaframleiðendur eiga fulltrúa í
stjórn Bændasamtakanna.
Samkvæmt heimildum DV leggj-
ast fulltrúar sauðfjárbænda gegn
áformum svínabænda um að fá
heimild til að flytja út svínakjöt.
Svínakjötsframleiðendur hafa óskað
eftir því að flytja tollfrjálst út 200 tonn
af svínakjöti á ESB-markaðinn á móti
samsvarandi magni sem flutt er inn
enda sé samningurinn um tollkvóta
gagnkvæmur. Auk þess hafi bor-
ist fyrirspurnir, meðal annars vegna
hagstæðs gengis. Árið 2007 var hins
vegar búið svo um hnútana í samn-
ingum að aðeins yrði heimilt að flytja
út lambakjöt á markaði Evrópusam-
bandsins. Svínakjötsframleiðendum
þykir þetta súrt í broti og hafa ósk-
að eftir aðstoð stjórnvalda við að fá
þessu breytt. Gegn þessum áformum
lögðust sauðfjárbændur á Búnaðar-
þinginu sem lauk í vikunni. Eftir því
sem DV kemst næst eru rök þeirra
þau að sauðfjárbændur séu í meiri
þörf fyrir útflutningskvóta heldur en
svínakjötsframleiðendur.
Styrkir í bak og fyrir
Sauðfjárbændur framleiða 50 pró-
sentum meira af dilkakjöti en neytt
er innanlands. Nálægt 3.500 tonn-
um – það er umframframleiðslan –
var flutt út á síðasta ári fyrir um 2,1
milljarð króna. Þegar allt er talið fá
sauðfjárbændur hins vegar liðlega 4
milljarða ár hvert í beingreiðslur og
markaðsstyrki. Sérhvert meðalsauð-
fjárbú fær í sinn hlut 2,3 milljónir
króna á ári í beingreiðslur sem tekn-
ar eru af skattfé almennings. Ætla
má að raunverulega séu greiddar
447 krónur með hverju framleiddu
kílói af lambakjöti innan greiðslu-
marks. Eins og fram kom í DV fyrr
í vikunni eru liðlega 400 milljónir
króna af beingreiðslum raunveru-
lega útflutningsbætur til sauðfjár-
bænda.
Er svínakjötsframleiðsla
vandinn?
Þótt sauðfjárræktin njóti mikilla
framlaga úr ríkissjóði og meðal-
sauðfjárbú sé rekið með 3 til 4 millj-
óna króna tapi ár hvert minntist
Jón Bjarnason landbúnaðararráð-
herra ekki orði á vanda greinarinnar
í ræðu sinni við setningu Búnaðar-
þings. Aftur á móti gerði hann
svínakjötsframleiðslunni sérstök
skil og kvaðst á næstunni ætla að
leggja fram lagafrumvarp sem mið-
aði að því að svínarækt yrði stunduð
í auknum mæli á fjölskyldubúum.
Aðeins um eða innan við 10
framleiðendur standa nú undir allri
svínakjötsframleiðslu í landinu, en
það er einmitt fákeppnin sem vek-
ur ugg í brjósti ráðherrans. Hann
vill að búseta, fæðuöryggi og félags-
leg sjónarmið ráði ferðinni í kjöt-
framleiðslunni og spurði hvort fleiri
búgreinar gætu fetað slóð svína-
kjötsframleiðslunnar með tilheyr-
andi afleiðingum fyrir búsetu og at-
vinnu á landsbyggðinni. „Ég tel að
snúa verði af þessari braut og svína-
rækt á Íslandi eigi að reka á sömu
forsendum og aðrar búgreinar ís-
lensks landbúnaðar. Við framleiðslu
í landbúnaði ber að taka mið af
fæðuöryggi þjóðarinnar og hollustu
afurðanna ásamt samfélagslegum
áhrifum búgreinanna hvað varðar
verðmætasköpun, aukna atvinnu og
það hlutverk að treysta byggð í land-
inu. Það er stefnt að því að frumvarp
um svínaræktina komi til afgreiðslu
Alþingis á yfirstandandi þingi.“
Hörður Harðarson, formaður
Svínaræktarfélags Íslands, telur
nauðsynlegt að skapa skilyrði til
heilbrigðrar samkeppni í svína-
kjötsframleiðslunni. Sú framleiðsla
sé auk þess burðarás kjötvinnslunn-
ar þar sem mestur sé virðisaukinn.
„Það er varla réttlátt að semja svo
um að ekki megi flytja út svínakjöt á
móti því svínakjöti sem flutt er inn
til landsins.“
Við blasir að aukin neysla á
ódýru svínakjöti og kjúklingi hefur
ýtt undir kreppu sauðfjárbúskapar.
Með skipulagðri hagsmunavörslu
og fulltingi stjórnvalda hefur vand-
anum verið mætt meðal annars
með beingreiðslum úr vösum skatt-
greiðenda. Það að sínu leyti dregur
úr ávinningi landsmanna af neyslu
ódýrara kjöts á borð við svínakjöt
og hagræðingu í sauðfjárbúskap.
Þess má geta að svínabændur njóta
engra framleiðslustyrkja eða bein-
greiðslna.
18 | Fréttir 11.–13. mars 2011 Helgarblað
Kindakjöt Nautakjöt Svínakjöt Alifuglakjöt
Ár
1985 41,5 10,7 6,6 7,2
1990 33,8 11,2 9,9 5,5
1995 26,7 11,8 12,2 6,4
2000 25,7 12,9 17,0 11,5
2008 23,6 11,4 21,0 23,4
Kjötsala, kg á íbúa á ári 1985–2008
Kjötframleiðsla í tonnum 1970–2008
15000t
12000t
9000t
6000t
3000t
0t
1970 1980 1990 2000 2005 2006 2007 2008
Kindakjöt
Nautgripakjöt
Svínakjöt
Alifuglakjöt
n Svína- og kjúklingaframleiðendum nær úthýst á Búnaðarþingi n Svínakjötsframleiðsla er vandinn
að mati landbúnaðarráðherra n Ætlar að gera svínarækt að fjölskyldubúskap n Ráðherrann minnist
ekki á kreppu sauðfjárræktar n Sauðfjárbændur einoka útflutningskvóta á kostnað svínabænda
SVÍNABÆNDUR UNDIR
HÆL SAUÐFJÁRBÆNDA
Jóhann Hauksson
blaðamaður skrifar johann@dv.is
Ódýrt kjöt Svínakjöts- og kjúklingaframleiðsla nýtur ekki framlaga úr styrkjakerfi
landbúnaðarins.
„ Hvorki svínakjöts- né
kjúklingaframleiðendur eiga
fulltrúa í stjórn Bændasamtakanna.
Svínabú sem fjölskyldubú-
skapur Jón Bjarnason landbúnað-
arráðherra vill að svínarækt treysti
einnig byggð í landinu.
Úr ESB-ályktun Búnaðarþings
„Búnaðarþing 2011 ítrekar andstöðu sína við aðild að Evrópu-
sambandinu. Miklir atvinnuhagsmunir bændastéttarinnar eru í
húfi og telur þingið þessum hagsmunum betur borgið utan þess.
Hagsmunir og afkoma bænda tengjast ótvírætt hagsmunum
íslenskra neytenda og byggðum landsins. Búnaðarþing telur að
fæðuöryggi þjóðarinnar verði því aðeins tryggt að fullu með því að
Ísland standi utan sambandsins.“