Dagblaðið Vísir - DV - 11.03.2011, Blaðsíða 17

Fréttir | 17Helgarblað 11.–13. mars 2011
KJÓSUM UM 32 MILLJARÐA KRÖFU
Á móti þessum 26 milljörðum
myndu koma 20 milljarðar króna sem
eru til í Tryggingarsjóði innistæðueig-
enda og fjárfesta.
ESA vill að við borgum
Helstu rök sem færð hafa verið fyrir
því að fara samningaleiðina í Icesave-
málinu og segja já í þjóðaratkvæða-
greiðslu er að með því opinst fyrir er-
lenda fjármögnun hér á landi og þar
með aukist líkurnar á erlendri fjár-
festingu. Því hefur sömuleiðis verið
haldið fram að með því að leysa mál-
ið með samningum séum við að bæta
orðspor okkar meðal annarra þjóða.
Einnig hefur verið bent á að Bretar
og Hollendingar beri einnig áhættu
í málinu, þó öðru sé haldið fram. Í
máli Jóns Bjarka Bentssonar, hag-
fræðings hjá Íslandsbanka, á opnum
fundi um Icesave í síðustu viku, kom
fram að samningsríkin tvö eigi 49% af
forgangskröfum og þar sem krafan sé
föst í íslenskum krónum þá beri þeir
einnig gengisáhættu.
Þeir sem vilja fara samningaleið-
ina hafa einnig bent á þá lögfræðilegu
áhættu sem sé fyrir hendi. Með því að
fara dómstólaleiðina gætu Íslending-
ar setið uppi með miklu hærri skuld
við Breta og Hollendinga en nú hef-
ur verið samið um að greiða. Jóhanna
Sigurðardóttir forsætisráðherra hefur
meðal annars haldið þessu fram.
Jón Bjarki Bentsson benti á í fyrir-
lestri sínum í síðustu viku að erlend
matsfyrirtæki leggi áherslu á lausn
Icesave. Þannig bendi nýleg ummæli
til jákvæðra áhrifa af samþykkt samn-
ingsins á lánshæfiseinkunnir. Stöðug-
ar og hækkandi einkunnir eru lykill að
erlendri fjármögnun ríkissjóðs.
Að lokum má nefna að eftirlits-
stofnun EFTA (ESA) hefur sent ís-
lenskum stjórnvöldum bréf þar sem
ESA lýsir þeirri niðurstöðu sinni að Ís-
land sé skuldbundið til að standa skil
á rúmum 20 þúsund evrum á hvern
reikning.
Engin lagaleg skylda
Þeir sem vilja hins vegar segja
nei í atkvæðagreiðslunni 9. apríl og
fara dómstólaleiðina hafa bent á að
engin lagaleg skylda sé fyrir hendi af
hálfu Íslendinga að ábyrgjast skuld-
ir Landsbankans. Dómsmál myndi
því örugglega vinnast. Lögfræðingar
eru hins vegar ósammála um hvort
hætta sé að við myndum tapa dóms-
máli gegn Bretum og Hollendingum.
Lárus Blöndal hrl. og fulltrúi í samn-
inganefnd Íslands við Breta og Hol-
lendinga, sagði á opnum fundi í Ís-
landsbanka í síðustu viku að hann
hefði ekki skipt um skoðun á því að
hann teldi enga lagalega skyldu hvíla
á Íslendingum um að borga Icesave.
Þrátt fyrir það vill Lárus frekar fara
samningaleiðina en að láta skera úr
um kröfuna fyrir dómstólum.
Önnur rök fyrir því að borga ekki
Icesave er að Bretar ollu okkur mikl-
um skaða í hruninu meðal annars
þegar Landsbankinn var settur á lista
yfir hryðjuverkasamtök og með um-
mælum Gordons Brown.
Eftir að Ólafur Ragnar Grímsson
forseti synjaði Icesave-samningnum
staðfestingar í fyrra skiptið, gengu
svartsýnustu spár um afleiðingar þess
ekki eftir. Þannig er áætlun Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins enn við lýði og
skuldatryggingarálag hefur lækkað.
Þá hefur verið bent á að mik-
il óvissa sé um gengi og heimtur í
búið. Icesave-reikningurinn gæti
hæglega orðið 200 milljarðar króna á
endanum. Þjóðarbúið sé nú þegar of
skuldsett til þess að ráða við Icesave.
Himinháar vaxtagreiðslur ríkissjóðs
myndu leiða til hærri skatta og minni
þjónustu af hálfu ríksins en ella.
Hvað eru greiðslurnar háar?
Jafnvel þó sá samningur sem nú er
uppi á borðinu hafi í för með sér tug-
milljarða fjárhagsskuldbindingu fyr-
ir íslenska skattgreiðendur, þá er sú
skuldbinding margfallt lægri heldur
en í síðasta samningi. Heildarkostn-
aður ríkissjóðs að frádregnum 20
milljarða króna eignum Tryggingar-
sjóðs innstæðueigenda og fjárfesta
miðað við júní 2016 er 32 milljarðar
króna samanborið við 162 milljarða
króna samkvæmt síðasta samningi.
Það gerir skuldbindingu ríkissjóðs
um fimmfallt lægri.
Sú upphæð sem ríkið þarf að leggja
af mörkum ef samningurinn verður
samþykktur, er álíka há og það kostar
að reka Landspítalann á hverju ári.
32 milljarðar duga einnig til þess
að reka Háskóla Íslands í rúm 3 ár
miðað við núverandi fjárlög. Fyrir
þessa upphæð má reka Ríkisútvarpið
í 10 ár og upphæðin samsvarar kostn-
aði við allar vegaframkvæmdir hér á
landi næstu þrjú ár og rúmlega það.
Að sama skapi er upphæðin álíka
há og ríkið greiðir í fæðingarorlofs-
greiðslur næstu þrjú árin.
Með Icesave
n Opnar fyrir erlenda fjármögnun og
erlenda fjárfestingu.
n Bætir orðspor okkar meðal annarra
þjóða.
n Bretar og Hollendingar bera áhættu.
Þeir eiga 49% af forgangskröfum.
n Ver EES-samninginn. ESA telur að við
eigum að borga.
n Sanngirnissjónarmið – Hvað ef allar
innistæður hefðu verið jafnar – sennilega
væri reikningurinn þá 100 milljarðar.
n Lánshæfiseinkunnir Íslands hækka með
lausn Icesave-málsins.
Á móti Icesave
n Engin lagaleg skylda fyrir hendi. Lög-
fræðingar eru ósammála um hvort hætta
sé á að við myndum tapa dómsmáli.
n Bretar ollu Íslendingum skaða í
hruninu með setningu hryðjuverkalaga og
ummælum Gordons Brown.
n Þjóðarbúið er þegar of skuldsett.
n Vaxtagreiðslur ríkissjóðs leiða til hærri
skatta og minni þjónustu ríkisins.
n Mikil óvissa um gengi og heimtur í búið.
Reikningurinn gæti hæglega orðið 200
milljarðar króna.
n Svartsýnisspár um áhrif af synjun hafa
ekki ræst.
Heimild: Fyrirlestur Jóns Bjarka Benediktssonar
Með og á móti
2010 2011
Desember 2009
Alþingi samþykkir
með naumum
meirihluta breytt
samkomulag þar
sem tímatakmörk
ríkisábyrgðar eru
meðal annars
afnumin. Alþingi
getur ekki takmark-
að ríkisábyrgðina.
Janúar 2010
Ólafur Ragnar
Grímsson vísar
Icesave-lögun-
um í þjóðarat-
kvæðagreiðslu.
Febrúar
2010 Ný
samninga-
nefnd um
Icesave, und-
ir forystu Lee
Buchheit,
skipuð.
Mars 2010
Icesave-
samningurinn
kolfelldur
í þjóðarat-
kvæðagreiðslu.
Desember 2010
Nýr og miklu hag-
stæðari samningur
um Icesave kynntur
í fjölmiðlum.
Febrúar
2011 Alþingi
samþykkir
nýjan
samning
með auknum
meirihluta.
Febrúar 2011
Ólafur Ragnar
synjar lögunum
öðru sinni
staðfestingar
og sendir þau
í þjóðarat-
kvæðagreiðslu.
„Þessir bankar eru svo sterkir að ekkert slíkt gæti nokkurn tíma gerst – og ef eitthvað
gerðist, værum við ekki að tala um alla upphæðina. Þannig er það aldrei. En jafnvel þó
svo færi, íslenska ríkið verandi skuldlaust, væri það ekki of stór biti fyrir ríkið að kyngja,
ef það ákvæði að kyngja honum.“
n Davíð Oddsson í viðtali við Channel 4 í mars 2008.
„Við erum hér með lýðveldið Ísland, og ríkissjóður nálgast það að vera skuldlaus....
líkurnar á því að Íslendingar myndu ekki borga skuldir sínar eru 0% – og að gefa annað í
skyn er fráleitt.“
n Geir Haarde við Ecomonist 25. júní 2008.
„Ef þörf krefur mun ríkisstjórn Íslands styðja Tryggingarsjóðinn með því að hjálpa
honum að afla nægilegra fjármuna svo hann geti staðið undir skuldbindingum sínum ef
Landsbankinn og útibú hans í Bretlandi myndi falla.“
n Jónína S. Lárusdóttir, ráðuneytisstjóri í viðskiptaráðuneytinu, skrifaði bréf til
fjármálaráðherra Bretlands í október 2008.
„Klárt mál að við myndum bjarga banka – klárt mál. [...] Við eigum ekki í slíkum
erfiðleikum. Við erum aðilar að hinu evrópska regluverki um innistæðutryggingar og
erum skuldbundin af alþjóðlegum lögum.“
n Tryggvi Þór Herbertsson við BBC í október 2008.
„Ég held að menn væru að kalla yfir sig algeran frostavetur í atvinnuuppbyggingu ætli
þeir að láta þetta mál liggja.“
n Jóhanna Sigurðardóttir mælti fyrir samþykkt Icesave-samnings í nóvember 2011.
„Maby I should have done that.“
n Geir Haarde sagði við Hardtalk á BBC í febrúar 2009 að hann hefði ekki talað við
Gordon Brown eftir að Bretar beittu hryðjuverkalögum.
„Ég þori eiginlega ekki að hugsa þessar hugsanir alveg til enda. [...]Þess vegna er ég mjög
hissa á þeirri óábyrgu afstöðu sem stjórnmálamennirnir sýna.“
n Þórólfur Matthíasson sagðist óttast mjög, í viðtali við Fréttablaðið, afleiðingar þess
ef Alþingi felldi Icesave-lögin í júní 2009.
„Við erum í einangrun. Það er umsátur um Ísland. Það er í því ljósi sem þessir samningar
voru gerðir.“
n Ögmundur Jónasson í viðtali við Morgunblaðið í júní 2009.
Baldur McQueen, bloggari á dv.is, hefur tekið saman mörg þessara ummæla.
Ummæli í tengslum við Icesave: