Dagblaðið Vísir - DV - 27.03.2013, Qupperneq 26

26 Erlent 27. mars-2. apríl 2013 Páskablað
Biðjast afsökunar og greiða milljarða
n Árás ísraelskra hermanna á skipalest dregur dilk á eftir sér
S
tjórnvöld í Ísrael hafa beðið
hlutaðeigandi afsökunar opin-
berlega og nú fallist á að greiða
fjölskyldum níu Tyrkja sem lét-
ust þegar ísraelskir hermenn réðust í
skjóli nætur á skipalest á leið með mat
og fatnað til handa Palestínumönnum
umtalsverðar bætur.
Atvikið vakti heimsathygli árið 2011
þegar fjölþjóðleg skipalest aðgerða-
sinna stefndi til Gaza með lyf, mat,
fatnað og ábreiður til hjálpar nauð-
stöddum en Gaza-svæðið var allt í
herkví Ísraelsmanna og mikill skortur
á nauðsynjum. Varð skipalestin fyrir
árás ísraelskra hermanna í skjóli næt-
ur en áður höfðu ísraelsk stjórnvöld
meinað skipalestinni að flytja varning
til Gaza.
Níu létu lífið í árás hermannanna,
allt Tyrkir, og hafa síðan meðal annarra
Sameinuðu þjóðirnar gagnrýnt Ísr-
ael fyrir mikla hörku í aðgerðunum
enda voru allir um borð óvopnaðir
og enginn ógnaði þeim ísraelsku her-
mönnum sem um borð komu.
Í kjölfarið höfnuðu stjórnvöld í
Ísrael alfarið að biðjast afsökunar á
ódæðinu og sögðust aðeins vera að
verja hagsmuni sína. Í síðustu viku
drógu þau í land og baðst Benjam-
in Netanyahu afsökunar þó sú afsök-
unarbeiðni væri eingöngu til handa
Tyrkjum.
Dagblaðið El Haaretz segist nú
hafa heimildir fyrir að fallist hafi ver-
ið á greiðslu umtalsverðrar upphæð-
ar, milljarða króna, í bætur til Tyrkja
vegna málsins. Hluti þess fjármagns
skal til fjölskyldna þeirra sem féllu
en töluverð upphæð í viðbót til tyrk-
neskra hjálparsamtaka.
Smygla sæði
úr svartholinu
n Tugur palestínskra kvenna á von á barni með fangelsuðum eiginmönnum
Þ
að vakti heimsathygli þegar
hin palestínska Dallal Ziben
eignaðist sveinbarn í ágúst í
fyrra. Það er vart í frásögur fær-
andi þegar kona elur barn í
heiminum en það sem gerði barneign
hennar merkilega er að hún gekkst
undir tæknifrjóvgun þar sem notast
var við sæði eiginmanns hennar sem
smyglað hafði verið úr ísraelsku fang-
elsi.
Ammar Ziben, eiginmaður Dallal,
er einn af þeim liðlega 4.500 Palest-
ínumönnum sem sitja nú í fangelsi í
Ísrael. Ólíklegt þykir að Ammar muni
nokkurn tímann verða frjáls maður á
ný enda situr hann af sér 32 lífstíðar-
dóma fyrir meinta aðild að sprengju-
árás í Jerúsalem árið 1997. Hann hefur
þó verið kallaður pólitískur fangi.
Eftir að Muhannad Ziben fæddist í
ágúst er nú talið að minnst tíu palest-
ínskar konur séu barnshafandi eftir
að sæði eiginmanna þeirra hafi ver-
ið smyglað út úr ísraelskum fangels-
um. BBC ræddi nýverið við frjósemis-
lækna á Vesturbakkanum sem fullyrtu
þetta. Mikil leynd hvílir þó yfir því
hvernig umrætt smygl á sér stað og
Ísraelsmenn eru meðal þeirra sem
hvað mestar efasemdir hafa um sann-
leiksgildi þessa.
Það var Saalem Abu al-Kheizar-
an, yfirlæknir Razan-frjósemisstof-
unnar í Nablus, sem framkvæmdi
tæknifrjóvgunina fyrir Dallal og
Ammar. BBC ræddi við hann á ný fyr-
ir skemmstu þar sem hann sagðist
hreinlega ekki vita hvernig konurnar
færu að því að komast yfir sæði úr eig-
inmönnum þeirra sem sitja í ramm-
gerðum fangelsum Ísraela.
Vill bara hjálpa
„Ég vil ekki blanda mér í pólitísku
hlið málanna. Það sem ég er að gera,
geri ég af mannúðarástæðum ein-
um saman. Ég vil bara hjálpa þessum
konum. Fangarnir fá skiljanlega mikla
athygli en það eru þessar konur sem
virkilega þjást.“
Læknirinn segir konurnar koma
með sæði eiginmannanna til hans
í margvíslegum ílátum og að við
kjöraðstæður sé það nothæft í allt að
tvo sólarhringa áður en það er fryst og
notað síðar til tæknifrjóvgunar. Í Raz-
an er ekki venjan að aðstoða konur
með þessum óvenjulega hætti ef þær
eiga, annars vegar, fyrir nokkur börn,
eða, hins vegar, ef eiginmenn þeirra
sitja aðeins inni í skamman tíma.
Áður en tæknifrjóvgun á sér stað
óskar læknirinn eftir því að fá að rann-
saka tvo úr hvorri fjölskyldu, eigin-
mannsins og konunnar, til að hægt sé
að sannreyna að sæðið sé ekta. Síðan
er skilyrði að konurnar upplýsi alla í
þorpinu sínu, eða nánasta samfélagi,
um hvað sé í bígerð.
„Þegar heilt þorp veit að eiginmað-
ur konu hefur verið í fangelsi í tíu til
fimmtán ár þá viljum við ekki að hún
fari skyndilega að ganga um götur
kasólétt,“ segir frjósemislæknirinn
Saalem. Þetta þarf að gera til að koma
í veg fyrir þær afleiðingar sem gætu
hlotist af því ef kjaftasögur um ótryggð
eiginkonunnar kæmust á kreik.
Erfitt að trúa þessu
En ekki eru allir sem leggja trúnað á
þessar sögur. Forsvarsmenn Fang-
elsismálastofnunar Ísrael (IPS) eru
þeirra á meðal.
„Það er auðvitað ekki hægt að full-
yrða að svona nokkuð geti ekki gerst.
Hins vegar eigum við afar erfitt með
að trúa að þetta geti gerst, hreinlega
sökum þeirra gríðarmiklu öryggisráð-
stafana sem gerðar eru þegar fangar
fá heimsókn frá ættingjum eða bara
yfir höfuð,“ segir Sivan Weizman, tals-
maður IPS. Hún bendir á að öryggis-
fangar komist ekki í neina líkamlega
snertingu við gesti sína ef undanskild-
ar eru síðustu tíu mínútur fjölskyldu-
heimsóknanna. Þá fá börn fanganna,
ef þau eru undir átta ára aldri, að hitta
feður sína.
Gert upp á milli fanga
Ólíkt ísraelskum föngum fá palest-
ínskir fangar í ísraelskum fangels-
um ekki makaheimsóknir. Palest-
ínumenn hafa bent á þetta óréttlæti.
Hefur þá verið bent á þá staðreynd
að Ísraelsmaðurinn Yigal Amir, sem
hlaut lífstíðarfangelsi fyrir að ráða
ísraelska forsætisráðherrann Yitzhak
Rabin af dögum árið 1995, hafi fengið
að kvænast í fangelsi og fá makaheim-
sókn sem varð til þess að hann eign-
aðist son árið 2007.
Læknirinn Saalem Abu al-Kheiz-
aran segir að Palestínumenn ættu
að njóta sömu réttinda. Uns það ger-
ist segir hann ólíklegt að palestínskir
fangar láti af tilraunum til að smygla
sæði úr prísundum sínum.
Von er á fjölmörgum palestínsk-
um börnum, sem tilkomin eru vegna
smyglaðs sæðis, í heiminn nú í vor. n
Móðir og barn Dallal sést hér með nýfædd-
um syni sínum í ágúst síðastliðnum. Muhannad
er afrakstur tæknifrjóvgunar þar sem notast
var við smyglsæði. Mynd SkjÁSkot af VEf BBC
„Ég vil bara hjálpa
þessum konum
Óréttlæti Á meðan palestínskir
fangar njóta ekki sömu réttinda og
þeir ísraelsku þá er eini möguleiki
margra kvenna til að bera barn eig-
inmanns síns falinn í því að smygla
sæði þeirra úr svartholinu og gang-
ast undir tæknifrjóvgun. Mynd REutERS
Blóðug árás á óvopnað fólk Ísrael sagðist í upphafi ekki ætla að biðjast afsökunar
á árás á skipalest á leið með vörur til Gaza en hefur nú gert það opinberlega. Skaðabætur
verða líka greiddar.
Loks hvítir
páskar
Breskar ferðaskrifstofur hafa sjald-
an upplifað jafn góða tíð og síð-
ustu daga og ástæðan er sú að
snjóalög liggja meira og minna
yfir Bretlandi öllu. Það kann að
hljóma eðlilegt hjá okkur Ís-
lendingum en Bretar hafa ekki
upplifað hvíta páska í fimm ár og
mun lengra er síðan snjór þakti
landið allt. Það sem meira er þá
spáir breska veðurstofan áfram-
haldandi vetrarveðri og það jafn-
vel langt inn í aprílmánuð en þá
telja veðurfræðingar líkur á hita-
bylgju. Margir Bretar ætla ekki að
bíða svo lengi og ætla sér að fljúga
í sólina suður í álfunni.
Vildu forðast
stríð við
Argentínu
Gögn frá árinu 1982 sem gerð hafa
verið opinber sýna að mjög var
deilt um hernaðaraðgerðir gegn
yfirtöku Argentínu á Falklandseyj-
um það ár innan ríkisstjórnar
Margrétar Thatcher. Skiptust ráð-
herrar mjög í tvo hópa með og
móti en sem kunnugt er fór svo
að Bretar sendu flota sinn á vett-
vang sem hrakti her Argentínu til
síns heima nokkrum dögum síð-
ar. Ein þeirra hugmynda sem talin
var betri en stríðsátök var að bjóða
öllum fjölskyldum á eyjunum dá-
góða fjárhæð og bjóða þeim að
setjast að í Bretlandi, Ástralíu eða
Nýja-Sjálandi.
Vilja ekki sjá
manninn
Portúgalska ríkissjónvarpsstöð-
in RTP hefur fengið afhentan lista
með undirskriftum yfir hundrað
þúsund einstaklinga sem krefj-
ast þess að fyrrverandi forsætis-
ráðherra landsins, Jose Socrates,
fái ekki að stjórna sínum eigin
spjallþætti á stöðinni. Sósíalist-
anum Socrates er að mestu kennt
um afar slæmt efnahagsástand
í landinu og heiftin svo mikil í
hans garð að illa séð er að hann
fái að koma fram í sjónvarpi. Sjón-
varpsstjórinn telur þó eðlilegt í
lýðræðisríki að allar raddir fái að
heyrast; meira að segja þær óvin-
sælu.
Sigurður Mikael Jónsson
blaðamaður skrifar mikael@dv.is