Dagblaðið Vísir - DV - 16.08.2013, Blaðsíða 10

Ósáttir vegna hörku
slitastjórnar Glitnis
10 Fréttir 16.–18. ágúst 2013 Helgarblað
n Huldufélagið Haf Funding n Stofnað til að endurfjármagna Glitni n Flestir gert upp sín lán
S
kuldabréf íslensku fyrir­
tækjanna sem Glitnir flutti
yfir í írska skúffufélagið Haf
Funding um sumarið 2008
eru að mestu uppgreidd.
Þetta segir Kristján Óskarsson, fram­
kvæmdastjóri Glitnis. Lánin sem
voru flutt yfir í Haf Funding voru
skuldabréf fyrirtækja eins og Brims,
Lyfju, HB Granda og Þorbjarnar.
Þegar þau voru seld inn í Haf Fund­
ing nam verðmæti þeirra 966 millj­
ónum evra.
„Flest af þessum fyrirtækjum eru
búin að klára sín mál og borga upp
sín lán hjá okkur,“ segir Kristján en
einhver af fyrirtækjunum hafa verið
ósátt við aðgangshörku Glitnis gagn­
vart sér. „Þeir eru bara ósvífnir,“ seg­
ir einn af heimildarmönnum DV sem
vill ekki láta nafns síns getið. Einhver
af fyrirtækjunum eru hins vegar búin
að borga skuldir sínar við Haf Fund­
ing að mestu á meðan önnur skulda
ennþá háar fjárhæðir. „Við höfum
bara passað okkur á því að standa
alltaf í skilum við þá,“ segir einn
heimildarmaður blaðsins og einn af
skuldurum Haf Funding.
Telur lendinguna farsæla
Kristján er hins vegar ósammála
þessu mati skuldaranna. „Við erum
búin að vinna með íslenskum fyr­
irtækjum allan þennan tíma eins
og venjulegur banki og höfum ekki
yfir tekið fyrirtæki nema í neyð. Við
höfum unnið með mörgum félög­
um sem þurftu endurskipulagningu
og hefur markmiðið alltaf verið að
koma því þannig fyrir að fyrirtækin
geti greitt lánin til baka.“
Borguðu 100 prósent
Slitastjórn Glitnis eignaðist hluta­
bréfin í írska skúffufélaginu að fullu
í lok árs 2011 og hefur átt félagið eft­
ir það. Þá greiddi Glitnir upp lán fé­
lagsins hjá Seðlabanka Evrópu.
Þetta kemur fram í ársreikningi Haf
Funding fyrir árið 2011 sem DV hef­
ur undir höndum. Kristján segir að
slitastjórn Glitnis hafi ekki fengið
neinn afslátt þegar skuldir Haf Fund­
ing við Seðlabanka Evrópu hafi ver­
ið greidd upp. „Nei, við fengum
engan afslátt. Við þurftum að borga
lánið 100 prósent til baka. Þetta var
bara spurning um tíma. Seðlabank­
inn hefði getað selt þessi lán á mark­
aði en það hefði getað komið sér illa
fyrir þessi fyrirtæki þar sem bankinn
hefði getað gjaldfellt þau á íslensku
fyrirtækin. Ég held að það hafi unnist
alveg frábærlega úr þessu máli,“ segir
Kristján.
Samkvæmt ársreikningi Haf voru
lánin sem félagið tók vegna viðskipt­
anna með bréfin í sjálfum sér 560
milljónir evra, líkt og áður segir. Nafn­
virði eignasafnsins var hins vegar 966
milljónir evra, líkt og kemur fram í
skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis.
Um verðmæti eigna Haf segir í skýr­
slu rannsóknarnefndar Alþingis: „8.
október var mat Glitnis að eigna­
safn Haf hafi verið komið niður í um
475–602 milljónir evra frá upphaflegu
nafnvirði, 966 milljónum evra.“
Samkvæmt Kristjáni voru lánin
hins vegar greidd upp til fulls og því
sé það ekki svo að Glitnir sé að inn­
heimta lán 100 prósent sem bank­
inn hafi keypt aftur með afslætti hjá
Seðlabanka Evrópu. „Við þurftum að
borga hverja einustu krónu til baka.“
Einhverjir af skuldurum Haf Holding
hafa velt því fyrir sér hvort það geti
verið að Glitnir hafi fengið afslátt af
lánunum hjá Seðlabanka Evrópu en
hafi að sama skapi ekki veitt íslensk­
um skuldurunum Haf afslátt á móti.
Svo mun þó ekki hafa verið ef marka
má orð Kristjáns.
Stofnað til að
endurfjármagna Glitni
Haf Funding var stofnað um sumar­
ið 2008 til að endurfjármagna Glitni
á mjög erfiðum tíma þegar bankinn
átti í erfiðleikum með að fá erlenda
fjármögnun – skortur bankans á
endurfjármögnun átti svo eftir að
leiða til yfirtöku ríkisins á bankanum
í lok september 2008. „Þetta var félag
sem Glitnir stofnaði til að bjarga sér,“
segir einn af heimildarmönnum DV.
Um var að ræða lánaviðskipti upp
á tugi milljarða króna, bara skulda­
bréfin með veði í skipum og kvóta
sem færðust yfir í Haf Funding voru
á milli 20 og 30 milljarða króna virði.
Haf Funding hélt utan um
skuldabréf í verðmætum íslenskum
rekstrar félögum, líkt og áður segir,
eins útgerðunum Þorbirni hf., Brimi
hf. og HB Granda. Skuldabréfin voru
seld inn í Haf Funding á móti láni frá
Seðlabanka Evrópu sem svo rann til
Glitnis og var væntanlega notað til að
endurfjármagna skuldir bankans.
Eignarhaldið á Haf Funding var
ógagnsætt en um er að ræða svo­
kallaðan sjóð, eða „trust“ á ensku,
sem var stýrt af þýska stórbankanum
Deutsche Bank. Eignarhaldið mun
þó hafa verið þannig á endanum að
Seðlabanki Evrópu átti 65 prósenta
hlut en Glitnir 35 prósenta hlut. Þess­
ar útgerðir, og fleiri íslensk fyrirtæki
sem skuldað höfðu Glitni fjármuni
beint, héldu svo áfram að borga af
skuldabréfum sínum til Haf Fund­
ing með milligöngu Deutsche Bank.
Glitnir eignaðist svo 65 prósenta
hlutinn, og þar með Haf Funding allt,
í lok árs 2011 og byrjun árs 2012. Þar
með var aðkoma Seðlabanka Evrópu
að Haf Funding úr sögunni.
Tvö önnur sambærilega skúffu­
fyriræki voru stofnuð á sama tíma til
að kaupa skuldir íslenskra fyrirtækja
með það fyrir augum að endurfjár­
magna Glitni. Þau heita Holm og
Holt. Glitnir hefur eignast þessi félög
aftur eftir hrun með sambærilegum
hætti og Haf Funding.
Glitnir lánaði félaginu
Í ársreikningi Haf Funding Limited
fyrir árið 2011 er fjallað um það
hvernig Glitnir eignaðist hlutabréf í
Haf Funding þann 15. febrúar 2012.
Þar segir meðal annars: „Þann 15.
febrúar 2012 endurheimti félagið aft­
ur A hlutabréf sem eru með gjald­
daga 2036 (A bréfin) og B hlutabréf
(B hlutabréfin) sem eru á gjald­
daga 2036 samkvæmt undirrituðu
samkomulagi við eiganda bréfanna.
Glitnir í Lúxemborg (lánveitandi A)
og Glitnir á Íslandi ákváðu að veita
félaginu lán með veðum samkvæmt
þar til gerðum lánasamningi.“
Í ársreikningnum er svo tilgreint
að Glitnir í Lúxemborg hafi lánað
Haf Funding rúmlega 170 milljónir
evra á meðan Glitnir á Íslandi lánaði
félaginu tæplega 389 milljónir evra.
Samtals var því um að ræða lán til fé­
lagsins upp á tæplega 560 milljónir
evra, eða tæplega 89 milljarða króna.
Kristján segir að þessar upphæð­
ir séu þeir fjármunir sem Glitnir hafi
innheimt af lánum íslensku fyrir­
tækjanna frá hruninu 2008 og þar
til lánin við Seðlabanka Evrópu hafi
verið gerð upp.
Ósáttur við flutning lánsins
Í frétt á Stöð 2 í byrjun árs 2009 var
fyrst fjallað um þessa skuldabréfa­
sölu Glitnis inn í Haf Funding. Þar
var haft eftir Eiríki Tómassyni, for­
stjóra og eiganda Þorbjarnar í
Grindavík, að útgerðarfélagið borg­
aði nú af skuldum sínum til Deutsche
Bank en ekki til Glitnis. Taldi Eiríkur
að þessi sala á skuldabréfinu væri
brot á samningi sem bankinn hafði
gert við Þorbjörn. „Ég tel að við höf­
um verið sviknir af formanni stjórn­
ar bankans og framkvæmdastjóra,
þeim Þorsteini Má Baldvinssyni og
Lárusi Welding. Þeir lofuðu því að
þetta kæmist ekki í hendur erlends
aðila og skrifuðu undir það.“
Þau fyrirtæki sem stofnuðu til
skuldanna sem voru seldar inn í Haf
Funding 2008 héldu svo áfram að
borga af þeim þar til í fyrra þegar þau
byrjuðu að greiða alfarið af bréfun­
um til Glitnis. Haf Funding er skráð
til húsa á sama stað og slitastjórn
Glitnis í Sóltúni.
Eignaðist Lyfju
Nafn Haf Funding kom upp í um­
ræðu um yfirtöku Glitnis á lyfjaversl­
uninni Lyfju í fyrra. Yfirtakan á Lyfju
fór fyrir Samkeppniseftirlitið sem úr­
skurðaði að hún væri heimil í sept­
ember í fyrra. Í úrskurði Samkeppn­
iseftirlitsins segir meðal annars um
Haf Funding: „Samkvæmt samruna­
skrá er Haf Funding írskt félag hvers
megintilgangur sé að halda utan um
lánasamninga sem upprunalega
voru í Glitni. Nánar tiltekið sé félagið
í eigu sk. „beneficial trusts“ og sé því
nokkurs konar sjálfseignarstofnun.
Samkvæmt samningi sé rekstur fé­
lagsins og umsjón eigna þess í hönd­
um Glitnis, en auk þess eigi Glitnir
nú alla fjárhagslega hagsmuni Haf
Funding. Telja samrunaaðilar að í
samkeppnislegum skilningi sé rétt
að líta svo á að Glitnir fari með full
yfirráð yfir Haf Funding enda fari
Glitnir með alla fjárhagslega hags­
muni félagsins auk þess að sjá um
rekstur þess.“ Glitnir var því orðinn
eigandi Haf Funding þegar þarna var
komið sögu.
Í úrskurðinum kom fram að yfir­
takan á Lyfju hefði farið fram þar sem
eigandi Lyfju hafi ekki getað staðið
við skuldbindingar sínar gagnvart fé­
laginu. „Þá segir að aðdragandi sam­
runans hafi verið sá að Lyfja hafi ekki
getað staðið við skuldbindingar sín­
ar við Haf Funding og því hafi fé­
lagið farið í gegnum fjárhagslega
endurskipulagningu. Viðræður við
hluthafa hafi leitt til þeirrar niður­
stöðu að Haf Funding, Glitnir og
Árkaup hafi gert með sér ramma­
samkomulag, en í því felist að Haf
Funding (eða íslenskt dótturfélag
þess) eignist 92,5% hlut í Lyfju, en Ár­
kaup haldi eftir 7,5% hlut.“
Þannig var írska skúffufélagið, eða
Glitnir, orðið eigandi einnar stærstu
lyfjaverslunar á Íslandi auk þess sem
Glitnir hafði um sumarið 2008 selt
skuldabréf lyfjaverslunarinnar inn í
Haf Funding til að endurfjármagna
bankann á erfiðum tíma. Kristján
segir að Lyfja sé eina fyrirtækið sem
skuldaði Haf Funding sem hafi verið
yfirtekið. „Við urðum að taka það yfir
því það stefndi bara í gjaldþrot.“
Kristján segir að bráðum verði
fyrirtækin sem skulda Haf Funding
búin að gera upp sín mál. „Þessu
er að ljúka og það er góður gangur í
þessu.“ Miðað við orð Kristján þá er
þess ekki langt að að bíða að skuldar­
ar Haf verði búnir að gera upp sín
mál hjá félaginu. Þá verður þessi sér­
staki endurfjármögnunarsnúningur
Glitnis í aðdraganda bankahrunsins
væntanlega úr sögunni. n
Um Haf í
rannsóknar-
skýrslunni
„Þegar allt var orðið um seinan reyndu
bankarnir að losna við útlánin af
bókunum. Sumarið 2008 ýtti Glitnir
tveimur írskum SPV-fyrirtækjum úr
vör sem bankinn réð yfir með það fyrir
augum að breyta bundnum útlánum í
lánshæfistengd skuldabréf (víxla) sem
hægt var að veðsetja á hagstæðum
kjörum í seðlabankakerfi Evrópu. Um
var að ræða Holt Funding í maí og Haf
Funding í júlí þar sem annað var hugsað
fyrir erlend útlán en hitt íslensk útlán.“
2. kafli, blaðsíða 315, 8. kafli skýrslu
rannsóknarnefndar Alþingis.
„Þetta er bara að
klárast og það er
góður gangur í þessu.
Ingi Freyr Vilhjálmsson
fréttastjóri skrifar ingi@dv.is
Ósáttir skuldarar Einhverjir af
skuldurum Haf Funding, sem er í eigu
skilanefndar Glitnis, eru ósáttir við
innheimtuaðferðir hennar. Steinunn
Guðbjartsdóttir er í slitastjórn Glitnis.
20 til 30 milljarðar Skuldir nokkurra útgerðarfélaga við Glitni voru seldar inn í Haf Fund-
ing til að endurfjármagna bankann. Mynd: SiGTryGGur Ari JÓHAnnSSon