Dagblaðið Vísir - DV - 16.08.2013, Blaðsíða 32

32 Fólk 16.–18. ágúst 2013 Helgarblað
Fæddur 1966
Baltasar Kormákur Samper fæðist 27. febrúar 1966 í Reykjavík. Foreldrar hans
eru Kristjana Guðnadóttir Samper og spænski listmálarinn Baltasar Samper.
Baltasar bjó fyrstu æviárin í Fossvoginum en fluttist svo í Kópavog fimm ára
þar sem hann ólst upp. Á þessum árum var Kópavogur ennþá „sveit“ og voru
hestamennska og veiðar honum hugleikin. Baltasar ólst upp við sjóinn og
hefur sagt frá því að listsköpun föður síns hafi verið honum mikill innblástur.
Þegar Baltasar var barn beið faðir hans þar til allir höfðu sofnað til að fá næði
og skapaði list sína á nóttunni.
Leiklistarskólinn og fyrstu frægðarsporin
Baltasar útskrifaðist úr Leiklistarskóla Íslands árið 1990 en hann vakti tölu­
verða athygli strax árið 1992 fyrir hlutverk sitt í myndinni Veggfóðri. Þó
Baltasar hafi alltaf verið vinsæll leikari hafði hann ávallt mikinn áhuga á
leiklist. Frumraun hans í atvinnuleikhúsi var þegar hann leikstýrði Hárinu árið
1994. Verkið varð gríðarlega vinsælt. Baltasar hélt áfram að vekja athygli sem
leikari og leikstjóri á leikhúsfjölunum en á hvíta tjaldinu var hann áberandi í
myndunum Agnes og Djöflaeyjunni. Baltasar fékk svo enn og aftur lof fyrir
leik sinn í Englum alheimsins árið 2000 en hann var tilnefndur til Eddunnar
sem besti leikari í aukahlutverki.
Leikhússigrarnir
Þó Baltasar hafi gert það gott í kvikmyndum má ekki gleyma afrekum hans í
leikhúsinu. Hann fékk mikið lof fyrir leikstjórn sína á sýningunum Pétri Gauti
og Þetta er allt að koma. Baltasar hlaut Grímuverðlaunin fyrir leikstjórn á
báðum sýningum auk þess sem þær voru verðlaunaðar sem
sýningar ársins.
Baltasar hefur einnig verið tilnefndur fyrir leik­
stjórn á Gerplu og Ívanov en annað þekkt verk eftir
hann er meðal annars Hamlet.
101 Reykjavík
Fyrsta kvikmyndin sem Baltasar leikstýrði var
101 Reykjavík árið 2000 með Hilmi Snæ Guðna­
syni í aðalhlutverki. Baltasar fór einnig með hlut­
verk í myndinni en hún var tilnefnd til Edduverðlauna
sem besta myndin auk þess sem Baltasar var tilnefndur fyrir leikstjórn. Englar
alheimsins í leikstjórn Friðriks Þórs Friðrikssonar hirti hins vegar flest verð­
launin þetta árið.
Hafið og gluggi til Hollywood
Eftir 101 fór Baltasar að snúa sér meira og meira að leikstjórninni. 101 Reykja­
vík var nokkuð vinsæl hér heima og lögðu tæplega 27.000 manns leið sína
á hana í bíó. Hafið frá 2002 fór þó skrefinu lengra í vinsældum en tæplega
58.000 manns sáu myndina í kvikmyndahúsum hérlendis. Baltasar fékk Edd­
una fyrir leikstjórn og handrit auk þess sem Hafið var mynd ársins og hreppti
flest leikaraverðlaun sem í boði voru.
Það setti þó nokkurn skugga á framleiðsluna að gamla frystihúsið í
Neskaupstað skemmdist illa í bruna þegar tökur stóðu yfir. Málið fór alla
leið fyrir dómstóla og þurfti framleiðslufyrirtækið að greiða Síldarvinnslunni
skaðabætur.
Næsta verkefni Baltasars var A Little Trip to Heaven árið 2005 og má
segja að þá hafi hann komið litlu tánni inn fyrir dyrnar í Hollywood. Stjörnu­
rnar Forest Whitaker og Julia Stiles fóru með aðalhlutverkin en þau voru
bæði mjög vinsæl á þessum tíma. Þá fór Jeremy Renner
einnig með hlutverk en hann er orðin ein helsta hasar­
stjarnan vestanhafs í dag.
Mýrin sló í gegn
Árið 2006 kom svo Mýrin út sem er byggð á
sögu Arnaldar Indriðasonar. Myndin sló ræki­
lega í gegn hér heima og er í hópi vinsælustu
íslensku kvikmyndanna frá upphafi. Tæplega
85.000 manns sáu myndina. Aftur fékk Baltasar
Edduna fyrir leikstjórn og Mýrin var valin mynd
ársins.
Myndin gerði það einnig nokkuð gott erlendis undir
nafninu Jar City.
Halló Hollywood
Árið 2008 kom út myndin Brúðguminn eftir Baltasar og hlaut hún Edduna
sem besta mynd en það sama ár ákvað hann að spreyta sig á leiklistinni á
ný. Hann fór með aðalhlutverkið í Reykjavík­Rotterdam og var tilnefndur fyrir
frammistöðuna. Það var hins vegar leikari í hans eigin mynd, Hilmir Snær, sem
hreppti verðlaunin.
Baltasar var þá að undirbúa aðra Hollywood­mynd, Inhale. Myndin skart­
aði leikurum eins og Diane Kruger, Dermot Mulroney og Sam Shepard. Myndin
fékk blandaða dóma en var eitt þrepið enn upp metorðastigann í Hollywood.
Árið 2012 kom svo Contraband út en hún er byggð á Reykjavík­Rotterdam.
Stjörnuljóminn í kringum myndir Baltasar hélt áfram að aukast en nú voru
það Mark Wahlberg, Kate Beckinsale, Ben Foster og Giovanni Ribisi sem fóru
með aðalhlutverkin.
Árið 2012 kom svo Djúpið út en hún fékk frá­
bærar móttökur landsmanna. Rúmlega 50.000
manns sáu myndina.
Beint á toppinn
Segja má að Baltasar hafi endanlega kom­
ist í hóp með „stóru strákunum“ í Hollywood
þegar mynd hans 2 Guns fór beint á toppinn í
Bandaríkjunum. Enn stækkuðu stjörnurnar og
nú var sjálfur Denzel Washington kominn í aðal­
hlutverkið ásamt Mark Wahlberg.
Myndin hefur fengið nokkuð góða dóma. Hún er með 55
af 100 á Metacritic og 64% Rotten Tomatoes. Þá fékk myndin hjá 70 af 100
hjá Variety og The Hollywood Report en góðar tölur frá þessum tímaritum
geta skipt sköpum upp á framhaldið.
Framtíðin
Næst á dagskrá hjá Baltasar er
stórmyndin Everest. Án efa hans
stærsta verkefni til þessa en að
þessu sinni eru það Jake Gyllen­
haal, Josh Brolin, Jason Clarke og John
Hawkes sem fara með aðalhlutverkin.
Myndin fjallar um gönguleiðangur á fjallið háa sem fer úrskeiðis.
Þá er einnig væntanleg á árinu sjónvarpsmyndin The Missionary frá
Baltasar auk þess sem hann er með í pípunum sjónvarpsþætti byggða á Eve
Online. Baltasar hefur einnig keypt kvikmyndaréttinn að Sjálfstæðu fólki og
er vinna við myndina hafin.
Ferill Baltasars - frá 101 til Hollywood
að gæta og háar fjárhæðir í húfi.
„Það er ekkert grín að fara á risa-
fundi hjá Universal Studios sem eru
eins og maður sér í bíómyndunum;
það sitja 20 manns í jakkafötum
og spyrja af hverju þú ættir að fá
að leikstýra þessari mynd. Maður
þarf að hafa í sér að hrökkva en ekki
stökkva á réttu augnablikunum.“
Eins segir Baltasar að samskipti
sín við Denzel Washington hafi ver-
ið skrautleg. Mikil pressa var á hon-
um að landa leikaranum fræga sem
settist niður með honum á kaffihúsi
í borg englanna.
„Hann sat þarna eins og leigu-
morðingi á móti mér; svartklædd-
ur og með derhúfu og horfði varla
á mig allan tímann. Svo stóð hann
upp eftir einn og hálfan klukkutíma
og sagði: „I really like you. We‘re
doing this.“ Það voru allir á nálum
yfir því hvernig þessi fundur færi á
milli okkar enda margir sem höfðu
hagsmuna að gæta. Síminn var al-
veg glóandi því vanalega taka þess-
ir fundir ekki svona langan tíma og
Jessica Alba, sem var að reyna að
komast inn í verkefnið, sat þarna
á næsta borði og beið eftir mér
heillengi. En þetta var mikið stress
og ef ég hefði klikkað á fundinum
þá hefði ég misst ákveðinn trúverð-
ugleika. Maður er alltaf með haus-
inn á gapastokknum.“
Þýðir ekki að vaða yfir fólk
„Þetta gerðist bara strax þegar ég
gerði 101 Reykjavík,“ segir Baltasar,
spurður um upphaf Hollywood-
ævintýrisins.
„Þegar ég vann verðlaun á kvik-
myndahátíðinni í Toronto byrjuðu
„agentar“ að hafa samband við mig.
Stóru fyrirtækin úti fylgjast mjög vel
með því sem er að gerast og þeim
líkaði myndirnar mínar og þá fóru
hlutirnir að gerast.“
En hvernig lærir maður á brans-
ann þarna úti?
„Ég byrjaði náttúrlega að leika
í fullt af bíómyndum hérna heima
og þá lærði maður svolítið hvernig
þetta gengur fyrir sig. Svo varð ég
leikstjóri og þá lærði ég enn meira.
Svo bara hægt og rólega þá áttar
maður sig á því hvernig bransinn
virkar. Svo snýst þetta bara um að
vera góður að vinna sig út úr að-
stæðum og vera góður mannþekkj-
ari, að skilja stöðu sína og átta sig
á því hvar með stendur og hversu
miklar kröfur maður getur gert. Ef
maður ætlar að vaða yfir fólk og
vera með frekju þá er maður bara
sendur heim.“
Erfitt fyrir karla að
gera mynd um konur
„Ég get svo sem ekki mikið rifið kjaft
enda ekki mikið um konur í 2 Guns
eða þessum myndum sem ég hef
verið að gera,“ segir Baltasar, spurð-
ur um skoðun sína á stöðu kvenna í
heimi kvikmyndanna.
„Og það er kannski ekkert óeðli-
legt þegar maður er karlmaður að
aðalhlutverkin séu gjarnan karl-
ar. Mig hefur samt lengi langað
til að gera mynd um konu en hef
bara ekki fundið rétta efnið. Það er
oft erfiðara að gera verk um konu
þegar maður er karlmaður en sum-
ir samkynhneigðir menn hafa náð
árangri í því. Þeir hafa þá kannski
meira innsæi í hugarheim kvenna.“
Baltasar segir þá staðreynd að
fáar myndir hans skarti konum í að-
alhlutverki ekki stafa af meðvitaðri
ákvörðun.
„Mér finnst meira að segja
skemmtilegra að leikstýra konum,
það er þegar um er að ræða flóknari
hlutverk en til dæmis í 2 Guns. Sál-
arlíf kvenna er oft flóknara og það
er áhugaverðara að taka það fyrir.“
„Ekki hengja bakara fyrir smið“
Mér finnst mjög mikil synd að það
séu ekki fleiri konur að gera mynd-
ir – ekki bara á Íslandi heldur alls
staðar í heiminum. En ég er hins
vegar ekki til í að kaupa bara ein-
hver sjoppuleg rök og maður er
alltaf gerður að einhverjum anti-
femínista ef maður leyfir sér að
opna munninn í þessari umræðu.
Eins og ég benti til dæmis á í sam-
bandi við Edduna að það er fínt að
vekja á þessu athygli, það er alveg
nauðsynlegt, en ekki hengja bakara
fyrir smið.“
Baltasar segir kvikmyndabrans-
anum hérlendis að miklu leyti
stjórnað af konum.
„Þegar þetta gerðist var mennta-
málaráðherra kona. Hún ræður
yfir mann kvikmyndasjóðs sem er
kona og af þeim fulltrúum sem lesa
og velja verkefni hefur alltaf annar
verið kona, ef ekki báðir. Ég efast
hins vegar um að það hafi verið
tveir karlmenn á sama tíma. Eins er
norræni sjóðurinn rekinn af konu
þannig að alls staðar þar sem þú
sækir peninga eru konur við völd
og ég á mjög erfitt með að trúa að
þær séu að setja fótinn fyrir aðrar
konur og neita að fjármagna verk-
efnin þeirra. Umsóknirnar frá kon-
um eru bara svo miklu færri og
hlutfallslega þá fá fleiri konur styrki
en karlar. Svo er verið að kalla þetta
karlaklúbb og eitthvað slíkt en það
er ekki verið að beina spjótunum að
vandamálinu heldur að einhverj-
um einföldum lausnum.“ n
„Hann sat þarna
eins og leigu-
morðingi á móti mér;
svartklæddur og með
derhúfu og horfði varla á
mig allan tímann.
„Þó þetta sé að
mörgu leyti flott
borg þá er þetta ekki
staður sem ég myndi vilja
ala börnin mín upp á.
Hamingjusöm Baltasar
og eiginkona hans, Lilja
Pálmadóttir, búa að
stórum hluta í Skagafirði
þar sem þau eiga hátt í
hundrað hesta.