Dagblaðið Vísir - DV - 15.08.2008, Blaðsíða 19

DV Helgarblað föstudagur 15. ágúst 2008 19
Auk hefðbundinna mannrána
hefur ný tegund rutt sér til rúms í
Mexíkó-borg. Þar er um að ræða
eins konar „hrað-mannrán“. Þá er
fólki rænt af handahófi á götum úi og
það neytt til aka, eða ganga að næsta
hraðbanka. Síðan er fólkið neytt til
að tæma bankareikning sinn. Ekki er
nokkur leið að áætla tölu þeirra sem
lenda í þessari tegund mannrána.
Mannrán og eiturlyfjasmygl
Mannrán eru orðin jafn skipulögð
glæpastarfsemi og eiturlyfjasmygl, og
margir telja að þessi tvö glæpasvið séu
tengd nánum böndum. Eftir að Cald-
eron, forseti landsins, setti mörg þús-
und manna lið til höfuðs eiturlyfja-
hringjunum virðist sem einhverjir
þeirra hafi snúið sér að mannránum
til að bæta upp tap í eiturlyfjaviðskipt-
um.
Miguel Angel Granados Chapa,
fréttaskýrandi fyrir dagblaðið Reforma
er þessarar skoðunar: „Fjölgun mann-
rána er afleiðing árangurs ríkisstjórn-
arinnar í baráttunni við eiturlyfjasala.
Sökum þessa árangurs neyðast þeir til
að færa út kvíarnar í glæpastarfsemi
sinni.“
Morð eru fastur fylgifiskur fíkni-
efnaheimsins, en almenningur er
ekki uppnæmur vegna um tvöþúsund
morða í tengslum við hann það sem af
er þessu ári. En fólk er hins vegar búið
að fá sig fullsatt á mannráum, hvort
sem um er að ræða mál sem fær mikla
fjölmiðlaumfjöllun eða ekki.
Krafa um dauðarefsingu orðin
hávær
Í kjölfar fjölgunar mannrána hef-
ur sú krafa orðið hávær að dauðarefs-
ing verði innleidd að nýju, sem og að
fólki verði leyft að bera skotvopn.
Í síðustu viku lagði Felipe Calder-
on til að þeir lögreglumenn eða fyrr-
verandi yfirmenn sem fundnir yrðu
sekir um mannrán yrðu dæmdir til
lífstíðarfangelsis, og hið sama gilti
um þá sem rændu börnum og þegar
fórnarlömbum væru misþyrmt eða
þau myrt.
Ríkissaksóknari hefur útilokað að
endurinnleiða dauðarefsingu, enda
yrði erfitt að réttlæta það í ljósi þess
að Mexíkó hefur oft og tíðum neitað
að framselja til Bandaríkjanna glæpa-
menn sem áttu yfir höfði sér dauða-
refsingu.
En krafan undirstrikar svo ekki
verður um villst þá reiði og gremju sem
búið hefur um sig í huga fólks í Mex-
íkó, og þá sér í lagi í stærstu borgunum.
Andrúmsloftið kom vel í ljós í heilsíðu-
auglýsingu í einu dagblaðanna. Sá sem
greiddi fyrir auglýsinguna var Alfredo
Harp Helu, fyrrverandi yfirmaður í
Banamex, stærsta banka Mexíkó. Helu
var sjálfum rænt fyrir um sex mánuð-
um síðan. Í auglýsingunni segir: „Brýn
þörf er á breytingum, borgaralegt sam-
félag er undirlagt af getuleysi. Sam-
einumst í að fá yfirvöld til að berjast
gegn glæpum og tryggja öryggi borg-
aranna.“
Orð hans eru í tíma töluð að mati
þess mikla fjölda fólks sem telur að yf-
irvöldum hafi mistekist að tryggja ör-
yggi ríkisborgara Mexíkó.
Mannrán og spilltar löggur
Marti komu yfirvöld upp eftirlitsstöðv-
um lögreglu víða í Mexíkó-borg. Í ljósi
þess að tveir af þremur sem handteknir
voru grunaðir um aðild að máli
fernandos eru lögreglumenn, og annar
þeirra hátt settur yfirmaður, er ekki
undarlegt að tiltrú almennings
gagnvart löggæslumönnum hafi beðið
frekari hnekki.
Í Mexíkó lítur almenningur víða á
spillingu lögreglunnar og tengsl hennar
við undirheimana sem eðlilegan hlut. Í
byrjun ágúst fannst heil fjölskylda sem
myrt hafði verið í Jalisco. að sögn
yfirvalda var í því tilfelli um að ræða
mannrán sem misheppnaðist og á
meðal þeirra sem að því stóðu var
lögreglumaður sem vann í sveit sem
berst gegn mannránum.
Vegna þessara tengsla lögreglumanna
við glæpamenn er talið að um níutíu og
níu prósent glæpa verði aldrei leyst og
aðeins eitt prósent líkur á að viðkom-
andi glæpamaður verði handtekinn. Lík-
urnar á því að glæpamenn endi á bak
við lás og slá eru einnig litlar, því spilling
teygir anga sína upp í raðir saksóknara.
Mannréttindanefnd Mexíkó telur að
innan við eitt mannrán af hverjum
þremur sé yfirhöfuð tilkynnt til
yfirvalda, því Mexíkóbúar bera svo
takmarkað traust til kerfi laga og réttar
sem gegnsýrt er af tengslum við
undirheimana.
Mexíkóska alríkislögreglan, AFI, sér um að rannsaka mannrán:
Spillingin liggur víða
Mannrán - topp 10
á meðal þeirra tíu landa sem
undanfarna áratugi hafa trónað á
lista yfir þau lönd þar sem tíðni
mannrána er hvað hæst, eru fimm
suður-ameríku ríki. Eftir innrásina í
Írak komst það í hóp þessara landa,
en mannrán þar eru að sumu leyti af
öðrum toga, þar sem ekki er endilega
krafist lausnargjalds. Þeir sem rænt er
finnast iðulega myrtir, án þess að
nokkur krafa hafi verið sett fram.
Árið 1999
Kolumbía 5.181
Mexíkó 1.269
fyrrverandi sovétlýðveldi 250
Brasilía 515
filipseyjar 492
Venesúela 109
Indland 76
Ekvador 66
Nígería 34
suður-afríka 11