Gerðir kirkjuþings - 1989, Blaðsíða 33

a) safnaðarguðfræðileg rök þar sem byggt er á
lútherskri guðfræði og kirkjuhefð,
b) skipulagsfræðileg rök þar sem sýnt er fram á
óhrekjanlega þörf fyrir breytingu af þessu tagi.
Ólíklegt er að þessi atriði yrðu hugmyndum um fjölgun biskupa
til stuðnings. í lútherskri kirkju og guðfræði hefur ávallt
verið spyrnt við auknum umsvifum biskupa en vald sóknarpresta
og leikmanna varið i kirkjulegu skipulagi. Um skipulagsfræðileg
rök: samstarf sókna og prestakalla innan prófastsdæmanna er allt
eins vænlegt og fjölgun biskupa enda sums staðar komið á að
nokkru leyti og ekkert bendir til annars en það fyrirkomulag
gefist vel.
Hvað embætti vigslubiskupa snertir virðist sem lög sem sett voru
um þau embætti (nr. 38 frá 1909) hafi til þessa dags gefist vel.
Það voru áreiðanlega ekki mistök þeirra manna sem lögin sömdu að
gefa vigslubiskupum engin völd heldur býr þar að baki sú vitund
að biskup ísland er meðal annars eitt sterkasta einingartákn
íslensku Þjóðkirkjunnar. Skipulagslega séð hefur hann næga
aðstoð þar sem prófastar eru. Með nefndum og ráðum ásamt
nauðsynlegum starfsmönnum á Biskupsstofu ætti biskup íslands
ekki að þurfa að hlaðast slikum verkefnum að hann fái ekki undir
risið. Verksvið biskups er svo annað mál sem ekki er til
umfjöllunar hér. Þar gilda söguleg rök og guðfræði um embætti
biskups í lútherskri kirkju og þau ættu öllum að vera
aðgengileg. Hitt er svo annað mál hvort biskupsembættið hafi
þróast út fyrir sin eðlilegu takmörk á undanförnum árum og
áratugum. Þeirri spurningu er aðeins varpað fram hér til
umhugsunar án þess gefið sé i skyn að svo kunni að vera.
Baráttan fyrir fjölgun biskupa hefur iðulega einkennst af
skeytingarleysi um viðhorf þeirra sem hafa reynt að vara við og
bent á að hina fornu biskupsstóla má nýta með öðrum hætti og
raunhæfari, t.d. með stofnun menningarmiðstöðva þar eins og
Kirkjuþing hefur raunar fjallað um á undanförnum árum. Má á það
benda að slikar hugmyndir voru til umræðu þegar uppbygging
Skálholts var á döfinni um miðja öldina.
Á okkar timum er aukin yfirbygging kirkjunnar að margra mati
timaskekkja. Það sem brýnt er og aðkallandi er styrking
safnaðarstarfsins. Til þess þarf ekki fleiri biskupa heldur
starfsmenn á vegum safnaðanna. Verður nánar vikið að þvi siðar.
Áhersla er lögð á sóknarprestinn. Það er gott og blessað svo
langt sem það nær eins og þegar er vikið að. Stórar sóknir í
þéttbýli gera miklar kröfur til prestsins og þvi er ofureðli-
legt að óskað sé eftir lausn á þeim vanda. En hið nýja embætti
aðstoðarprestur þarf ekki endilega að vera hentugasta lausnin.
Mikil gagnrýni hefur komið á þessa lausn og er því full ástæða
til að kanna betur aðrar leiðir, t.d. einfaldlega að bæta við
öðrum sóknarpresti eða prestum en skilgreina forystu eins á
greinilegan hátt. Þar fyrir utan koma til greina önnur embætti
svo sem djáknaembætti sem vert er að huga að. Loks má benda á
sérþjónustuembættin i þessu samhengi. Fjölgun þeirra mundi létta
á sóknarprestum.
30