Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2007, Qupperneq 16

14
Tímarit um menntarannsóknir, 4. árgangur 2007
fólks í þjóðfélagi sem hafði vaxandi þörf fyrir
fjölbreytta menntun.
Þegar komið var fram um 1960 varð stöðnun
í stærðfræðimenntun æ ljósari:
ü Hún virtist stuðla að því að viðhalda
og þróa menningu og hugmyndafræði
samfélags sem var horfið
ü og búa einstaklinginn undir að takast á
við líf í annars konar samfélagi en beið
hans.
ü Menn vissu ekki hvernig stærð-
fræðimenntun gæti stuðlað að tækni-
legri og efnahagslegri þróun sam-
félagsins.
Menntamálaráðuneytið var lítil skrifstofa í
Stjórnarráðinu og vanmegnug. Niðurstöður
alþjóðauppeldismálaþinga, sem haldin voru í
Genf árin 1950 og 1956, voru kynntar í tímariti
barnakennara, Menntamálum 1961, ekki af
hálfu Menntamálaráðuneytisins heldur gerði
það almennur kennari á Vesturlandi, Gestur O.
Gestsson. Þar segir:
... reikningsnám er réttur og hagur sérhvers
manns, án tillits til kyns hans eða kynstofns,
stéttar, stöðu eða starfs. ... Reikningur, með
þeim hugsanamáta sem hann skapar, ætti að
vera mikill þáttur í uppeldi hvers manns jafnt
þótt störf hans verði hvorki á sviði tækni né
vísinda. ... Nauðsynlegt er a) Að varðveita
áhugann á reikningnum og hagnýtingu hans.
b) Að taka fullt tillit til eigin hugsanamáta
hvers nemanda ... (Gestur O. Gestsson, 1961:
120–122).
Ný viðhorf til stærðfræðimenntunar voru að
skjóta rótum, að reikningsnám sé réttur hvers
manns og taka skyldi tillit til hugsanamáta
nemenda. Námskrá var gefin út árið 1960
en þótti heldur takmörkuð. Gestur gagnrýndi
námskrána í sömu grein í Menntamálum. Hann
hafði eftir þjóðkunnum manni að telpa þyrfti
ekki að læra mikinn reikning til að geta afgreitt
í brauðbúð. Gestur sagði:
Stjórnendur fræðslumálanna ... skilji það ekki,
að stúlka, sem afgreiðir í brauðbúð sé maður,
að hún eigi rétt á að lifa eigin menningarlífi,
taka þátt í þjóðmálum og vera, eða verða, góð
móðir ... (1961: 125).
Gagnrýni á steinrunnin viðhorf voru þarna
að koma fram frá grasrótinni. Reikningsnám
væri mannréttindi sem stuðluðu að því að
fólk gæti lifað eigin menningarlífi og tekið
þátt í þjóðmálum. Hér má greina annað
atriðið í upptalningu Niss á meginástæðum
stærðfræðimenntunar, að gera einstaklinginn
hæfari til þátttöku í samfélaginu. Gestur
kynnti líka fyrir kennurum reikningsaðferðir úr
ritgerðinni Algorismus, leiðarminni um forna
þekkingu (Gestur O. Gestsson, 1962).
Umræðan á uppeldismálaþingunum var
bergmál af hræringum sem voru að búa um
sig erlendis. Eftir seinni heimstyrjöld fór fram
endurskoðun á námsefni í stærðfræði, bæði
í Bandaríkjunum og Evrópu. OEEC, síðar
OECD, Efnahags- og framfarastofnun Evrópu,
setti fram kenningar um að menntun, sér í
lagi í stærðfræði og raungreinum, stuðlaði að
efnahagslegum og félagslegum framförum.
Samtökin fólu sérfræðingum að endurskoða
kennslu þessara greina og gengust fyrir
fundi stærðfræðinga, stærðfræðikennara og
sérfræðinga í stærðfræðimenntun í Royaumont,
Frakklandi, í nóvember 1959 (OEEC, 1961).
Ætlunin var að auka veg hagnýttrar stærðfræði,
en á fundinum vógu þyngra rök þeirra sem
mæltu með rökfræði, mengjafræði og algebru
sem umgjörð að skólastærðfræði, allt niður í
barnaskóla. Svonefnd „nýstærðfræði“ tók að
breiðast út um heiminn.
Íslendingar áttu ekki fulltrúa í Royaumont,
en hugmyndir um nýstærðfræðina bárust
stærðfræðikennurum á Íslandi frá dönskum
kollegum. Stærðfræðingarnir Guðmundur
Arnlaugsson og Björn Bjarnason, kennarar við
Menntaskólann í Reykjavík og verkfræðideild
Háskóla Íslands, höfðu báðir dvalið í
Danmörku á tímum seinni heimstyrjaldarinnar.
Þeir þekktu Svend Bundgaard, prófessor í
stærðfræði við Árósaháskóla, en hann
var helsti forvígismaður um innleiðingu
nýstærðfræðinnar í Danmörku.
Þeir Guðmundur og Björn hófu breyting-
arnar á því að taka bandaríska kennslubók,
Principles of Mathematics eftir Allendoerfer og
Oakley (1963), til kennslu við Menntaskólann í
Nokkur tímamót í sögu stærðfræðimenntunar