Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2007, Blaðsíða 161

159
Tímarit um menntarannsóknir, 4. árgangur 2007
framvegis. Þetta vindur stöðugt upp á sig og
hlýtur þó einhvern tíma að taka enda því ekki
getum við öll verið í skóla til sextugs!
TUM: Telur þú að of margir skrái sig í
háskólanám? Samfélagið þurfi á einhverju
öðru að halda?
AW: Ég orða það ekki þannig að of margir
séu skráðir í háskóla. Ég vil alls ekki setja
takmarkanir á skráningar. Við getum ekki
neitað fólki um tækifæri til þess að taka þátt
í slagnum. En engu að síður má draga í efa
að það sé þörf á öllu þessu menntafólki fyrir
efnahagslífið. Stjórnvöld virðast ganga út frá
því að þörf sé á allri þessari menntun til þess
að efnahagslífið dafni. Þá er litið á kostnaðinn
sem fjárfestingu. Þetta er ástæðan fyrir því að
háskólamenntun er niðurgreidd og miklum
fjármunum eytt í menntun, fjármunum sem
annars hefðu getað farið í annað. Ég þekki
ekki aðstæður á Íslandi, en í Englandi er
gríðarlegum upphæðum varið til þess að koma
ungu fólki í gegnum háskóla. Á sama tíma
er verið að skera niður fjármagn til margra
annarra þátta. Ég held að þetta sé brjálæði.
Ekki nóg með að ungu fólki finnist það
vera undir gríðarlegri pressu með að ljúka
langskólanámi, heldur velur það ekki endilega
réttu námsgreinarnar út frá efnahagslegu
sjónarmiði. Menntunin er mjög niðurgreidd.
Fólk getur valið að vera lengur í skóla vegna
þess að kostnaðurinn er mjög brenglaður og
úr takti við raunverulegan kostnað. Þótt fólk
fái ekki miklu hærri tekjur eftir að námi
lýkur, vegna þess að svo margir hafa lokið
sama námi, þá kostar það viðkomandi ekki
svo mikið heldur. Ef eitthvað kostar lítið
sem ekkert er meira notað af því, hvort sem
maður þarf það eða ekki! Stjórnmálamenn
hafa ákveðið að menntun sé fjárfesting og
þess vegna verja þeir gríðarlegu fé til þess að
niðurgreiða námsgráður. Fólk skráir sig í nám
til að styrkja stöðu sína í samkeppninni. Þetta
hefur ekkert með raunverulega menntun að
gera og skilar samfélaginu ekki miklu, snýst
eingöngu um að standa örlítið betur að vígi á
vinnumarkaði en næsti umsækjandi. Og eftir
því sem fleiri fara í langskólanám skilar það
hverjum og einum minna á þeim mælikvarða.
Skólagjöld og rekstrarstyrkir
AW: Mér fyndist eðlilegt að þeir sem fara í
slíkt nám greiddu eilítið meira af því sjálfir.
Átján ára ungmenni sem ætlar að byrja eigin
rekstur fær ekki samsvarandi styrk frá hinu
opinbera og sá sem ætlar í langskólanám.
Hvernig getum við verið svo viss um að
það sé miklu betra að eyða stórfé til þess að
mennta ungmennið í óskilgreindri háskólagrein
í fjögur ár, í grein sem líkur eru á að það starfi
aldrei beint við? Er ekki alveg eins gott að
verja sömu fjármunum í að styrkja þennan
einstakling til þess að setja á fót eigin rekstur?
Ég er ekki að taka afstöðu til þess, einungis
að benda á að vali einstaklingsins er stýrt
með þessum fjárframlögum til niðurgreiðslu
langskólamenntunar.
Við virðumst hafa misst sjónar á því sem
forfeður okkar og mæður vissu mæta vel: Að
menntun snýst ekki bara um að gera einn og
einn ríkari. Hún snýst um þroska og aukinn
skilning á umhverfinu, veröldinni sem við
búum í, og að verða betri borgarar. Því ríkari
sem við verðum, þeim mun uppteknari verðum
við af menntun sem tæki til þess að verða
ennþá ríkari. Ég get ekki skilið hvers vegna
svona er komið. Kannski hafið þið ekki misst
sjónar á þessu á Íslandi eða í Skandinavíu, ég
þekki það ekki, en í Englandi erum við komin
með þetta á heilann.
TUM: Á Íslandi virðist ekki ganga vel að vekja
áhuga á ýmsum iðn- og starfsmenntagreinum,
margir stefna í háskólanám.
AW: Tvennt má segja um þetta. Í fyrsta lagi
þá er háskólanám niðurgreitt og því álitlegri
kostur en margt annað. Ég veit ekki hvernig
málunum er háttað á Íslandi en í Englandi
þarf maður að vera nokkuð viss áður en
maður skráir sig í iðnnám því maður fær alls
ekki jafnmikla fyrirgreiðslu í iðnnámi, ekki
Viðtal við Alison Wolf