Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2007, Blaðsíða 64

62
Tímarit um menntarannsóknir, 4. árgangur 2007
á framhaldsskólastigi til háskólastigs, var
flókið því aðilarnir sem að því stóðu áttu
ólíkra hagsmuna að gæta (Gyða Jóhannsdóttir,
2004). Í frumvarpinu var sett ákvæði um
endurskoðun laganna eftir tvö ár. Þetta
ákvæði olli gríðarlegu hiki, vafningum og
öryggisleysi (Broddi Jóhannesson, 1983), sem
birtist í sex ára bið eftir afgreiðslu og hlaut
frumvarpið síðan ekki stuðning í þinginu.
Nokkrir alþingismenn töldu að háskólanám
eða fræðilegur undirbúningur fyrir kennslu
væri ónauðsynlegur kennurum í barnaskólum.
Broddi Jóhannesson (1978) segir að íslensk
kennaraefni hafi lengi búið við allsherjarsvelti
í fræðilegum bókakosti og bætir við að fátt
sé honum minnisstæðara í embættislegum
samskiptum við fjárveitingavaldið en skelli-
hlátur manns í fjármálaráðuneytinu þegar
óskað var eftir fræðilegum bókakosti fyrir
kennaranema og fræðara þeirra. Um umgjörð
starfsins á þessum umbrotatímum í starfi
Kennaraháskólans segir Broddi: „Lögin
voru ekki lög, heldur lög í vonum, lög í
smíðum, lög að falli komin. Mannvirkin voru
ekki mannvirki, heldur mannvirki í vonum,
mannvirki í smíðum, mannvirki í bráðabirgð.
Því var alltaf eitthvað að gerast, aldrei eðlileg
skil milli verks og hvíldar. Þó var tíminn
sífelld bið eftir því er gerðist of seint“ (Broddi
Jóhannesson, 1983:21).
Upp úr 1980 voru margir farnir að líta
svo á að þriggja ára kennaranám væri
ófullnægjandi og bentu á nauðsyn þess að
lengja kennaranámið í fjögur ár eins og gert
hafði verið í nágrannalöndum okkar. Árið 1988
voru svo samþykkt lög (nr. 29/1988) á Alþingi
um lengingu kennaranámsins um 30 einingar
eða í fjögur ár, með það sérstaklega í huga að
auka vægi kjörsviða og vettvangsnáms og þar
með efla fagþekkingu kennara og hagnýtan
undirbúning á vettvangi. Lögin skyldu koma
til framkvæmda árið 1991 en stjórnvöldum
lánaðist ekki að koma þessum lögum í
framkvæmd. Þá um haustið, aðeins nokkrum
dögum áður en kennsla átti að hefjast eftir
nýju skipulagi um fjögurra ára kennaranám,
ákvað þáverandi menntamálaráðherra, Ólafur
G. Einarsson, að fresta gildistöku laganna.
Ekki voru allir hlynntir því að lengja
kennaranámið, þótti sumum að forgangsröðin
ætti að vera önnur og því var haldið fram að
kennurum með réttindi myndi ekki fjölga þótt
námið yrði lengt, en þá var mikill hörgull á
kennurum með réttindi í landinu eins og löngum.
Á Fjórðungsþingi Norðlendinga þetta sama
haust var samþykkt tillaga þar sem fram kom
stuðningur við ákvörðun menntamálaráðherra
um að fresta lengingu kennaranámsins. Þingið
hvatti til endurskoðunar á kennaramenntuninni
og að áhersla yrði lögð á að beina sjónum að
starfandi kennurum og efla endurmenntun
þeirra. Jafnframt var lýst yfir stuðningi við
almennt kennaranám við Háskólann á Akureyri
(Fjórðungsþing Norðlendinga, 1991). For-
maður Bandalags kennara á Norðurlandi eystra,
Hólmfríður Guðmundsdóttir (1991), sagði
samþykkt þingsins merki um vanþekkingu
á skólamálum; kennaramenntunin væri ekki
orsök kennaraskortsins, þar vægju þyngst
kjör kennara, aðbúnaður og hið krefjandi eðli
starfsins.
Fræðimenn litu svo á að ákvörðun ráðherra
sýndi hve uppeldis- og kennslufræði ættu erfitt
uppdráttar og byggðist á því „útbreidda viðhorfi
að tilgangur kennaramenntunar sé einkum sá
að veita tiltekin starfsréttindi“ (Ingólfur Á.
Jóhannesson, 1992). Eins og vænta mátti kom
hin óvænta ákvörðun ráðherra hart niður á
starfsfólki Kennaraháskólans, en ný námskrá
og kennsluskrá um fjögurra ára nám lá þá
fyrir. Látlaust var fundað til að leita úrræða og
lýsti rektor nánast neyðarástandi í háskólanum
í setningarræðu um haustið (Þórir Ólafsson,
1991). Ári síðar var gildistöku laganna enn
frestað, þá um tvö ár, en endalokin urðu þau
að lögin voru felld úr gildi árið 1994. Eftir að
hugmyndin um fjórða árið í kennaramenntun
var slegin af jókst þátttaka starfandi kennara í
framhaldsnámi verulega (Trausti Þorsteinsson,
2005). Enn er grunnnámið til kennaraprófs
þriggja ára nám en breytingar eru í aðsigi.
Svo virðist sem ályktun Fjórðungsþings
Norðlendinga hafi haft áhrif á framvindu og
ákvarðanir í menntamálaráðuneytinu um þróun
Að styrkja haldreipi skólastarfsins