Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2007, Blaðsíða 144

142
Tímarit um menntarannsóknir, 4. árgangur 2007
eða fjölbreyttur að gerð. Fjölmenningarleg
kennsla byggist gjarnan á samvinnu því kostir
samvinnu falla vel að fjölmenningarlegri sýn.
Samvinnunám stuðlar að jákvæðum tengslum
og samskiptum milli nemenda og það leiðir
oft til betri skilnings og viðurkenningar á
mismunandi þörfum þeirra. Nám í samvinnu
virðist stuðla að auknum félagslegum, sálræn-
um og vitsmunalegum þroska nemenda
(Johnson, Johnson og Holubec, 1994;
Davidman og Davidman, 2001).
Tengsl skóla og heimilis
Gott samstarf skóla og heimilis getur verið
lykill að farsælu skólastarfi. Margar erlendar
rannsóknir sýna að þátttaka foreldra í skólastarfi
hefur jákvæð áhrif á nám barna og á skólastarfið
í heild. Epstein (1995) heldur því fram að gott
samstarf heimilis og skóla leiði til betri tengsla
þar á milli, veiti heimilunum stuðning auk þess
að styðja við starf kennarans. Slíkt samstarf
getur eflt nemendur og haft áhrif á þróun
skólastarfs (Ingibjörg Auðunsdóttir, 2007), og
það hefur sýnt sig að þátttaka foreldra í námi
barna sinna hefur greinileg áhrif á námsárangur
til hins betra (sjá t.d. Fullan og Stiegelbauer,
1991; Hoover, Otto og Brissie, 1987).
Rannsóknir benda til að foreldrar vilji taka
þátt í námi barna sinna en kunni það ekki
nægilega vel. Epstein og Janshorn (2004) telja
það hlutverk kennara að skýra fyrir foreldrum
helstu markmið námsins, hvaða hlutverki
foreldrar gegni í því og hvernig æskilegt
sé að samstarfi heimilis og skóla sé háttað.
Davidman og Davidman (2001) leggja áherslu
á frumkvæði kennara við að mynda sterk
tengsl við foreldra og að rík ástæða sé til að
hlúa sérstaklega að samskiptum við foreldra
barna af erlendum uppruna og rækta þau.
Ekki má ganga að því sem vísu að hefð sé
fyrir slíku í menningu þeirra. Því getur reynst
erfitt að koma slíku samstarfi á. Rökin hníga
samt sem áður að því að mikilvægt sé, með
hagsmuni barnanna í huga, að koma á sem
bestu samstarfi við foreldra. Rækt kennara við
slíkt samstarf getur tengt erlendu foreldrana
betur því samfélagi og menningu sem þeir búa
við.
Aðferð
Markmið rannsóknarinnar var að afla upplýs-
inga um: (a) hvernig kennarar eru undir það
búnir að kenna nemendum af erlendum uppruna,
(b) hvernig kennarar mæta einstaklingsþörf-
um nemenda af erlendum uppruna, (c) hvernig
kennarar telja að nemendur af erlendum
uppruna aðlagist nýju menningarsamfélagi.
Aðferð og þátttakendur
Ákveðið var að rannsóknin færi fram í tveimur
svipuðum vestrænum ríkjum, Íslandi og Noregi,
og í Kanada, sem einnig er vestrænt ríki á
norðlægum slóðum, en reynsla Kanadamanna
af fjölmenningu skilur sig frá hinum löndunum
tveimur með afgerandi hætti. Rannsóknin
hófst með forkönnun hér á landi, en skipulag
og uppbygging spurninga fyrir hana var
miðuð við fræðilegan bakgrunn sem snerti:
menningarlegan breytileika, jöfn tækifæri,
einstaklingsþarfir nemenda, tungumál, tengsl
kennara við fjölskyldu nemenda og heima-
nám. Þá voru tekin formleg viðtöl við kennara
og vettvangsathuganir gerðar í bekk. Þemu
viðtalanna byggðust á spurningum um
undirbúning kennara fyrir fjölmenningarlega
kennslu, framangreindum fræðilegum þáttum
og niðurstöðum rýnihópanna.
Viðtölin voru tekin við átján kennara, sex í
hverju landi: Manitoba í Kanada, í Noregi og
á Íslandi. Í öllum löndunum voru valdir tveir
kennarar sem höfðu kennt skemur en í fimm
ár, tveir sem höfðu kennt í um tíu ár og tveir
sem áttu lengri starfsaldur að baki en tuttugu
ár. Kennararnir áttu það einnig sammerkt að
kenna yngri nemendum, nemendum í 1.–5.
bekk (6–11 ára). Í bekkjunum voru börn af
erlendum uppruna mismörg. Í Manitoba voru
börnin frá fimm til sjö þjóðlöndum en í Noregi
og Íslandi frá einu til þremur þjóðlöndum. Í
viðtölunum var spurt um menntun kennaranna,
kennslureynslu og hvernig þeir væru undir
það búnir að kenna nemendum af erlendum
uppruna. Einnig var spurt um menningarlegan
breytileika innan bekkjar, jöfn tækifæri,
einstaklingsþarfir nemenda, tungumál,
tengsl kennara við fjölskyldu nemenda og
Fjölmenningarleg kennsla í Manitoba í Kanada, í Noregi og á Íslandi