Peningamál - 01.11.1999, Side 23

22
Seðlabankinn hefur hækkað vexti sína þrisvar í ár,
fyrst í febrúar, síðan í júní og loks í september, sam-
tals um 1,5 prósentustig. Frá því að núverandi upp-
sveifla í efnahagslífinu hófst á árinu 1996 hafa stýri-
vextir bankans alls verið hækkaðir um 2,5 prósentu-
stig. Munur milli peningamarkaðsvaxta hér á landi
og viðskiptaveginna hliðstæðra vaxta erlendis náði
hámarki í september sl. og var þá um 5,5 prósentu-
stig. Á þessu ári hefur munurinn vaxið um rösk 2
prósentustig. Gengi krónunnar styrktist ekki á fyrri
hluta ársins þrátt fyrir aðgerðir Seðlabankans enda
beindist vaxtahækkun bankans í febrúar að því að
efla gjaldeyrisforðann fremur en að styrkja gengið. Í
lok ágúst var gengi krónunnar svipað og í byrjun árs.
Vaxtahækkanir bankans í júní og september um 0,5
og 0,6 prósentustig, ásamt því aðhaldi sem boðað er
í fjárlagafrumvarpi ríkisstjórnarinnar, virðast hins
vegar hafa stuðlað að styrkingu krónunnar og var
gengi hennar í sögulegu hámarki í byrjun nóvember,
um 4% yfir miðgengi. Tímabundnir þættir kunna
einnig að hafa stuðlað að styrkingu krónunnar, svo
sem fjárstreymi erlendis frá tengt sérstökum fjárfest-
ingum og minna útstreymi til verðbréfakaupa erlend-
is en fyrr á árinu. Markmið Seðlabankans með að-
gerðum sínum í júní og september var að draga úr
innlendri eftirspurn og stuðla að sterkari krónu til
þess að hamla gegn verðhækkunum innanlands.
Vextir á peningamarkaði hafa fylgt vaxtabreyting-
um Seðlabankans og vextir á 3-6 mánaða millibanka-
lánum hafa hækkað meira en stýrivextir Seðla-
bankans. Þar gætir áhrifa lausafjárreglna sem Seðla-
bankinn setti snemma árs 1999 til að stemma stigu við
rýrnun lausafjárstöðu og aukinni notkun erlends
skammtímafjár. Lausafjárreglurnar hafa náð þessum
markmiðum og virðast einnig, að minnsta kosti tíma-
bundið, hafa stuðlað að minni útlánaaukningu lána-
stofnana. Ásamt öðrum þáttum hafa lausafjárreglurn-
ar dregið nokkuð úr viðskiptum með banka- og ríkis-
víxla.
Seðlabankinn hefur í samstarfi við lánastofnanir
þróað nýjar lausafjárreglur sem vænst er að geti tekið
gildi um næstu áramót.
Ekki hefur orðið framhald á þessu ári á þeirri
Fjármálamarkaðir og aðgerðir Seðlabankans:1
Sterk króna á haustmánuðum
1. Mánaðartölur í þessari grein miðast við lok október 1999 en daglegar
tölur ná fram til 9. nóvember 1999.
Vísitala gengisskráningar og ávöxtun
endurhverfra verðbréfakaupa 1999
Jan. Feb. Mars Apríl Maí Júní Júlí Ágúst Sept. Okt. Nóv.
109
110
111
112
113
114
115
31.12.1991=100
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
9,0
9,5
%Vísitala Endurhverf kaup
Mynd 1
Vaxtamunur við útlönd á peningamarkaði 1999,
3 mánaða binditími
Feb. Mars Apríl Maí Júní Júlí Ágúst Sept. Okt. Nóv.
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
Mynd 2