Peningamál - 01.06.2005, Blaðsíða 41

Gengisstyrking og snúningur
Gengi krónunnar styrktist um tæplega 3% frá 1. mars til 21. mars en
þá náði vísitala gengisskráningar lægsta gildi (106,42) síðan 25. júní
1993. Seðlabankinn tilkynnti hækkun stýrivaxta sinna um 0,25 pró-
sentur samhliða útgáfu Peningamála 22. mars. Af viðbrögðum mark-
aðarins virðist sem margir hafi búist við a.m.k. tvöfalt meiri hækkun
og því urðu í kjölfarið nokkrar hræringar á gjaldeyris- og verðbréfa-
markaði. Vísitala gengisskráningar hækkaði um rúmlega 2% frá 22. til
23. mars og allan apríl seig gengi krónunnar, þ.e. vísitalan hækkaði. Í
lok apríl var vísitalan skráð 112,9 og hafði því hækkað um 6% frá 21.
mars. Þróun vísitölu gengisskráningar má sjá á mynd 1.
Gjaldeyriskaup fyrir ríkissjóð
Seðlabankinn tilkynnti í byrjun maí um fyrirhuguð gjaldeyriskaup
vegna sérstakra afborgana ríkissjóðs af erlendum lánum, til viðbótar
við regluleg kaup á árinu. Ástæða þessara kaupa var óvenju rúm
lausafjárstaða ríkissjóðs og þótti heppilegt að nýta hana til endur-
greiðslu skammtímalána í maí fremur en að endurnýja þau með nýjum
lánum. Jafnframt var því lýst yfir að ekki væru áform um frekari
sérstök kaup ríkissjóðs á gjaldeyri það sem eftir lifði ársins en regluleg
kaup verða áfram með því sniði sem greint var frá í Peningamálum í
desember 2004. Tilkynningin olli lítils háttar óróa og veiktist krónan
m.a. af þeim sökum um rúm 4% frá 2. maí til 12. maí en fyrsti áfangi
kaupanna fór fram að morgni 12. maí.
Gengisstyrking á ný
Gengið tók að styrkjast á ný hinn 17. maí eftir að fréttir bárust af
hugsanlegum áformum um byggingu álvers Norðuráls á Suðurnesjum
á árabilinu 2010 til 2015. Síðar bárust fréttir af áhuga Alcoa á að
kanna möguleika á byggingu álvers á Norðurlandi og virtust þær
einnig styrkja gengi krónunnar. Í hvorugri fréttinni fólst þó meira en
ásetningur eða áhugi á að kanna möguleika á byggingu álvers.
Gengisflökt hefur farið vaxandi
Gengisflökt, þ.e. skammtímasveiflur gengis, er gjarnan mælt sem
staðalfrávik daglegra breytinga yfir einhvern tiltekinn tíma. Með
Fjármálamarkaðir og aðgerðir Seðlabankans1
Tápmikill gjaldeyrismarkaður
Seðlabanki Íslands tilkynnti 0,25 prósentna hækkun stýrivaxta hinn 22. mars 2005, samhliða útgáfu Peninga-
mála. Snörp veiking gengis krónunnar fylgdi í kjölfarið. Í maíbyrjun var tilkynnt um gjaldeyriskaup vegna
niðurgreiðslu erlendra lána ríkissjóðs og leiddi það til enn frekari veikingar. Um miðjan maí snerist þó þróunin
við. Ávöxtun íbúðabréfa hefur þokast aðeins upp. Nokkuð eindregin hækkun varð á hlutabréfaverði í mars og
apríl en róaðist í maí.
J F M A M J J Á S O N D | J F M A
106
109
112
115
118
121
124
127
31. desember 1991 = 100
Vísitala gengisskráningar
Mynd 1
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Daglegar tölur 5. janúar 2004 - 17. maí 2005
1. Upplýsingar í greininni miðast við 17. maí 2005.