Peningamál - 01.06.2005, Blaðsíða 14

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PEN INGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
2
14
miðlun stýrivaxtabreytinga um óverðtryggða vaxtarófið benda til þess
að markaðsaðilar vænti þess að vextir Seðlabankans nái hámarki fljót-
lega og lækki svo tiltölulega fljótt á ný.
Vextir óverðtryggðra útlána bankanna hafa hækkað nokkurn
veginn í takt við stýrivexti Seðlabankans. Verðtryggðir útlánsvextir
hafa hins vegar haldist óbreyttir í stórum dráttum undanfarna mánuði
í takt við vaxtaþróun á íbúðalánamarkaði. Þó eru vísbendingar um að
meðalálag á kjörvexti bankanna hafi lækkað nokkuð.
Markaðsaðilar vænta áframhaldandi hækkunar stýrivaxta
Hækkun stýrivaxta Seðlabankans 22. mars sl. virðist nokkuð í sam-
ræmi við væntingar markaðsaðila, svo sem lesa má út úr vaxtaferli
óverðtryggðra markaðsvaxta. Að sama skapi virðist markaðurinn
vænta um 0,25 prósenta hækkunar vaxta við útgáfu þessa heftis Pen-
ingamála.
Eins og í mars sl. gefa framvirkir vextir til kynna að stýrivextir
bankans nái hámarki á seinni hluta þessa árs þegar þeir verða um
10%, þótt nú sé búist við að hámarkið náist heldur seinna en síðast
var gert ráð fyrir. Eins og í mars bera framvirkir vextir með sér vænt-
ingar um að stýrivextir taki að lækka nokkuð hratt þegar kemur fram
á næsta ár og að þeir verði komnir í tæplega 7% eftir tvö ár, sem eru
heldur lægri vextir en vænst var í mars.
Eins og áður gera greiningaraðilar hins vegar ráð fyrir að stýri-
vextir haldist háir lengur en lesa má út úr framvirkum vöxtum og að þeir
lækki nokkru hægar (sjá nánar í rammagrein 4). Ef vaxtarófið felur í sér
raunhæfa vísbendingu um væntingar markaðsaðila má draga þá
ályktun að heldur meiri bjartsýni gæti meðal þeirra um það hvenær
Seðlabankinn tekur að lækka vexti á ný en hjá greiningardeildum.
Enn bætir í útlánavöxtinn
Undanfarna mánuði hefur enn bætt í mikinn útlánavöxt innláns-
stofnana. Ef horft er fram hjá áhrifum hærra gengis og vísitölubind-
ingar höfðu innlend útlán innlánsstofnana í apríllok aukist um rúmlega
47% á tólf mánuðum. Á móti hefur dregið úr útlánum Íbúðalánasjóðs
og lífeyrissjóða. Í lok mars höfðu útlán þessara lánastofnana aukist um
tæplega 21% á einu ári. Þessi mikli vöxtur endurspeglar tiltölulega
hagstæð fjármálaleg skilyrði og afnám takmarkana á útlán til ein-
staklinga. Í apríllok höfðu bankar og sparisjóðir veitt fasteignaveðlán
til einstaklinga að andvirði u.þ.b. 200 ma.kr. frá því að bankarnir hófu
sókn sína inn á húsnæðisveðlánamarkaðinn í ágúst í fyrra. Að undan-
skildum mánuðunum október til desember, þegar veitt lán í hverjum
mánuði námu meira en 30 ma.kr., hafa mánaðarlegar lánveitingar
verið nokkuð stöðugar, eða nálægt 20 ma.kr. Útlán lífeyrissjóða til
sjóðfélaga virðast hafa tekið við sér á fyrsta fjórðungi ársins eftir
verulegan samdrátt síðastliðið haust í kjölfar innkomu bankanna á
fasteignaveðlánamarkaðinn.
Mikill vöxtur er enn í gengisbundinni verðbréfaútgáfu og er-
lendri lántöku innlánsstofnana. Í mars nam tólf mánaða aukning
gengisbundinnar verðbréfaútgáfu og erlendra lána innlánsstofnana
rúmlega 64% en í mars í fyrra var tólf mánaða vöxturinn rúmlega
69%.
Mynd III-4
Stýrivextir Seðlabankans 2002-2007
Gular og rauðar línur sýna framvirka vexti. Kassar sýna vaxtaspár
samkvæmt könnunum meðal greiningaraðila fyrir útgáfu Peninga-
mála (PM) 2005/1 og 2005/2.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 |2007
4
5
6
7
8
9
10
11
%
Stýrivextir
8. mars 2005
17. maí 2005
PM 2005/1
PM 2005/2
2002 | 2003 | 2004 | 2005
4
5
6
7
8
9
10
%
Stýrivextir
Þriggja mánaða ríkisvíxlar
Þriggja mánaða vextir á millibankamarkaði (REIBOR)
Stýrivextir og aðrir skammtímamarkaðsvextir
Mynd III-5
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Daglegar tölur 1. júlí 2002 - 23. maí 2005
2003 | 2004 | 2005
4
5
6
7
8
9
10
%
Stýrivextir
RIKB 07 0209
RIKB 10 0317
RIKB 13 0517
Stýrivextir Seðlabankans
og ávöxtunarkrafa ríkisbréfa
Mynd III-6
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Daglegar tölur 3. janúar 2003 - 23. maí 2005