Peningamál - 15.05.2013, Qupperneq 8

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
3
•
2
8
fjárfestingar. Gert er ráð fyrir að undirliggjandi viðskiptaafgangur verði
tæplega 1% af landsframleiðslu á næsta ári en að lítils háttar halli verði
árið 2015. Það er heldur óhagstæðari þróun en í febrúarspánni. Nánar
er fjallað um ytri jöfnuð í kafla VII.
Lakari horfur um vöxt innlendrar eftirspurnar á spátímanum
Vöxtur einkaneyslu í fyrra reyndist nánast hinn sami og spáð hafði
verið í febrúar eða 2,7%. Kröftugri vöxtur á fjórða ársfjórðungi en
búist hafði verið við vó á móti minni vexti ársfjórðungana á undan í
endurskoðuðum tölum Hagstofu Íslands. Samneysluútgjöld sveitar-
félaga voru töluvert meiri en búast mátti við út frá fyrri tölum. Vöxtur
atvinnuvegafjárfestingar á fjórða ársfjórðungi reyndist á hinn bóginn
minni.2 Hægari vöxtur íbúðafjárfestingar í fyrra leiðir til þess að
fjármunamyndun alls reyndist minni en spáð var í febrúar. Að öllu
samanteknu jókst innlend eftirspurn um 1,9% í fyrra, sem er svipað
og spáð var í febrúar en þá var spáð 2% vexti. Hins vegar eru horfur
á að vöxtur innlendrar eftirspurnar verði talsvert hægari á þessu ári en
spáð var í febrúar. Spáð er að hún standi nánast í stað, en í febrúar
var spáð 1,3% vexti á árinu. Leiðandi vísbendingar benda til þess að
einkaneysla hafi verið veik á fyrsta ársfjórðungi og þrátt fyrir meiri
vöxt kaupmáttar ráðstöfunartekna í fyrra og í ár er því spáð að hún
vaxi heldur hægar í ár en gert var ráð fyrir í febrúar eða um 2,2%.
Er það 0,3 prósentum minni vöxtur en í febrúarspánni. Helsta ástæða
hægari vaxtar innlendrar eftirspurnar í ár er að horfur um vöxt fjárfest-
ingar hafa breyst. Gert er ráð fyrir að atvinnuvegafjárfesting dragist
saman um 23% frá fyrra ári í ár í stað 11½% samdráttar í febrúar-
spánni og að fjármunamyndun í heild minnki um 9% í ár í stað 1% í
febrúarspánni. Er sú niðurstaða m.a. byggð á nýjum upplýsingum úr
könnun Seðlabankans á fjárfestingaráformum innlendra fyrirtækja.
Niðurstöður könnunarinnar og aðrar vísbendingar sem horft er til
endurspegla líklega hve fyrirtækin eru skuldsett. Þau einbeita sér þess
vegna að því að lagfæra efnahagsreikninga sína fremur en að nýrri
fjárfestingu. Óvissa um kraft efnahagsbatans og næg framleiðslugeta
til að mæta aukinni eftirspurn kann einnig að eiga hlut að máli. Þá
er fjárfesting í orkufrekum iðnaði minni en áður var áætlað en slík
fjárfesting hefur langan skipulags- og framkvæmdartíma og ræðst
að verulegu leyti af erlendum aðstæðum varðandi eftirspurn og fjár-
mögnun.
Á næstu tveimur árum er gert ráð fyrir að innlend eftirspurn auk-
ist um 4½% á ári. Horfurnar hafa versnað frá því í febrúar, en þá var
spáð tæplega 1 prósentu meiri vexti hvort árið. Skýrast lakari horfur af
bæði hægari vexti einkaneyslu og fjárfestingar. Hlutdeild einkaneyslu
og fjárfestingar verður áfram nokkuð undir sögulegum meðaltölum
í lok spátímans eins og sést á mynd I-8, en það meðaltal kann að
vera að einhverju leyti of hátt til viðmiðunar varðandi einstaka þætti
þjóðarútgjalda þar sem það einkenndist af þrálátum viðskiptahalla sem
ekki er í boði við núverandi aðstæður. Hlutdeild innflutningsútgjalda í
landsframleiðslunni er hins vegar orðin svipuð og að meðaltali síðustu
2. Miðað við reynsluna af endurskoðun fjárfestingartalna má búast við að fjórði ársfjórðungur
verði endurskoðaður upp á við þegar Hagstofan birtir næst þjóðhagsreikninga fyrir árið
2012.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-8
Hlutfall einkaneyslu, fjárfestingar
og innflutnings af landsframleiðslu
% af raunvirði VLF
Einkaneysla
Fjárfesting
Innflutningur
0
10
20
30
40
50
60
70
‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00
30 ára meðaltal
30 ára meðaltal
30 ára meðaltal
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-9
Hlutfall innflutnings af landsframleiðslu
% af VLF
Raunvirði innflutnings
Nafnvirði innflutnings
30 ára meðaltal
30 ára meðaltal
30
35
40
45
50
55
‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-7
Þjóðarútgjöld - samanburður við PM 2013/1
Breyting frá fyrra ári (%)
PM 2013/2
PM 2013/1
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
‘16201520142013201220112010