Skírnir - 01.01.1982, Blaðsíða 16

14
ÓSKAR HALLDÓRSSON
SKÍRNIR
Bárðardalssögunnar. Benti Guðbrandur Vigfússon einnig á
skyldleika hennar við Bjkv. 1878. Þegar þessar tvær Grettlufrá-
sagnir eru bornar saman sést greinilega að ættarmót þeirra er
nánara en þar sem önnur rit standa andspænis Grettlu, því að
höfundur á til að endurtaka sama orðalag sem raunar má ætla
að hafi verið talsvert formúlubundið. Sama verður uppi á ten-
ingnum þegar síðari hluti Bárðardalssögunnar er borinn sam-
an við haugbrotið í Háramarsey (18. kap.). Þar fer Auðun bóndi
með sama hlutverk og Steinn prestur. Báðir letja Gretti en fylgja
honum þó. Þeir „geyma festar“ þegar Grettir sígur. Hvortveggi
„hljóp frá festarhalcLinu“ og hugði Gretti dauðan. „Varð hann þá
at handstyrkja upp festina." Skáletruðu orðin eru á báðum
stöðum). í bæði skiptin hafði hann fé meðferðis og kom af reim-
leikum.
Enn verður að nefna hér afrek Grettis þegar hann felldi björn-
inn (21. kap.) en sú frásögn ber allglögg merki þeirrar tegundar
ævintýra sem hér hefur verið gerð að umtalsefni. Þegar Grettir
var á vist með Þorkatli á Sálfti á Hálogalandi skapaðist hættu-
ástand af völdum híðbjarnar sem eirði hvorki mönnum né fé.
Áður en Grettir taki að sér hlutverk verndarans verður hann
fyrir áleitni Bjarnar, eins af heimamönnum, sem reynir Gretti
en stuðlar um leið að för hans á fund bjarnarins. Þar var ein-
stigi og erfitt til sóknar. Grettir barðist nú við björninn og fékk
unnið hann. Eftir það snýr hann heim með jartein um dáð sína.
Það einkennir þessa frásögn eins og ævintýrin að keppinautur
hetjunnar fær mikið hlutverk, og raunar lýkur henni ekki fyrr
en Grettir hefur vegið Björn (22. kap.). Efnisatvik, að óvinurinn
hrapar fyrir hamra þegar hann hefur misst annan framliminn,
minna á Bárðardalssöguna, hið síðartalda einnig á Bjkv., eins
hitt að hávaði Bjarnar og kumpána hans óróar björninn líkt og
veisluglaumurinn í Heorot virðist æsa tröllin.23
í öllum þeim frásögnum sem hér hafa verið raktar eða vísað til
gægjast fram minni sams konar eða skyldra ævintýra. Hér á eftir
verða þó Bjólfskviða og Bárðardalssagan skoðaðar sérstaklega
bæði vegna þess að milli þeirra eru samkennin miklu mest og
hins að Bjkv. er hin eina þeirra sem víslega var færð í letur fyrr
en Grettla.