Skírnir - 01.01.1982, Side 59

SKÍRNIR RÓMARVALD OG KIRKJUGOÐAR 57
Að ráði varð að Sturla færi einn utan og leysti þá feðga báða.
Frá Noregi hélt Sturla suður á bóginn til Rómar og dvaldist á
leiðinni með Valdimari konungi gamla (sigursæla) sem gaf hon-
um hest eins og Órækju síðar. Samband konungs og biskupa í
Danmörku var mjög gott og Valdimar naut góðvildar páfa, ekki
síst vegna kristniboðs síns við austanvert Eystrasalt. Valdimar
átti mikið undir stuðningi páfa einmitt árið 1234, þegar Sturla
var á ferðinni, vegna Eistlandsmála og páfi studdi hann dyggi-
lega í þeim árin 1236 og 1238. Var því eðlilegt að Valdimar
greiddi götu þeirra sem áttu skylt erindi við páfa.14
Sturla reið hestinum konungsnaut til Rómar á páfafund. Frá-
sögnin af viðtökum þeim sem Sturla hlaut í Róm er margfræg og
er á þessa leið:
Sturla fékk lausn allra sinna mála í Rómaborg og föður síns og tók þar stór-
ar skriftir. Hann var leiddur berfættur á millum allra kirkna í Rómaborg
og ráðið fyrir flestum höfuðkirkjum [þ. e. hýddur]. Bar hann það drengiliga
sem lxkligt var en flest fólk stóð úti og undraðist, barði á brjóstið og harm-
aði er svo fríður maður var svo hörmuliga leikinn, og máttu eigi vatni halda
bæði konur og karlar.
Handtaka Guðmundar biskups í Grímsey mun hafa valdið að
Sturlu var talin nauðsyn að fá aflausn af páfa fyrir þá feðga.
Einnig var nægilegt tilefni að einn prestur eða tveir sem voru í
liði Guðmundar í Grímsey voru felklir og tveir geltir (sbr. 60—
61).15
í almennum kirkjurétti frá því litlu fyrir miðja 12. öld, De-
cretum Gratiani, er kveðið á um að hver sem misþyrmdi klerki
eða munki félli í bann af verkinu sjálfu og yrði að fara til Rómar
að taka aflausn af páfa (privilegium canonis). Þessi ákvæði voru
milduð nokkuð gagnvart Norðurlandabúum og kemur fram
um 1173 í bréfi erkibiskups til Islendinga að þeir sem sekir séu
um „dráp eða afhögg kennimanns eða munks“ skuli taka aflausn
af páfa en af erkibiskupi „fyrir sár og lost eða bardaga“.16
Oslóarbiskup spurði páfa í bréfi hvort drápsmönnum prests
nokkurs sem farið hafði vopnaður með ófriði vaari nauðsyn að
taka aflausn í Róm en páfi svaraði árið 1190 eða 1191 og taldi
svo ekki vera. í svari frá 1206 við fyrirspurn erkibiskups um sama
efni segir Innósentíus páfi III hins vegar að drápsmenn ófriðar-