Skírnir - 01.01.1982, Side 193

SKIRNIR
RITDÓMAR
191
1917. — Á bls. 17 er mynd a£ togaranum Aquariusi, en hann var fyrsti brezki
togarinn, sem vitað er með vissu að hafi veitt á íslandsmiðum og var það
árið 1891. Myndin er ekki ársett, en mun ein af þeim myndum, sem forlagið
aflaði frá Bretlandi. Fengur er að myndinni af Aquariusi.
Á blaðsíðu 23 (neðst) er fyrsta myndin a£ sjó- og fiskikortum, en fjöl-
margar slíkar koma síðar í bókinni (bls. 27, 29, 36—37, 39, 40, 41, 42, 43, 49,
52, 57, 59, 65, 70, 72, 76, 92-93, 108- 09, 124, 125, 131, 133, 151, 174, 180,
184, 220). Fyrsta myndin (bls. 23) er runnin úr brezkum bæklingi, sem gef-
inn var tit hvað eftir annað til leiðbeiningar fiskimönnum og nefndist
Close’s Fishing Grounds and Landmarks. í þriðju útgáfu þessa bæklings er
myndin á bls. 92 (View 19a). Útgefandinn Albert Close í London gaf einnig
út hin svonefndu fiskikort — Close’s Fishing Charts, og voru bæklingamir
upphaflega til skýringa við þau. Þetta fyrirtæki mun fyrst hafa birt kort
og myndir a£ íslandsmiðum á árunum 1910—’ll (heimildarmaður: I’étur
Sigurðsson). Fiskikort þessi voru ekki viðurkennd til siglinga. Til þeirra
skyldu notuð opinberu sjókortin, Admiralty Charts, sem gefin voru út af
Hydrographic Department í London. Báðir þessir kortaútgefendur studdust
við dönsk sjókort í sambandi við íslandsmið, og voru ensku fiskikortin
stundum yfirprentanir á dönskum.
Kortin í Togaraöldinni 1 eru ýmist ættuð frá fiskikortum Close eða sjó-
kortunum. Auðvitað verður fyrst og fremst að líta á þau sem skraut í bók-
inni, en sem heimild um nýtingu miða eru þau mjög varhugaverð vegna
þess, að ekki hefur verið leitað eftir upprunalegum kortum og þau ársett.
Hefur áður verið nefnt eitt dæmi um þetta (bls. 36—37). Annað dæmi um
kort, sem er nokkuð ungt til þess að eiga heima í bók um aldamótaárin, er
að finna á bls. 184. Það kort er dansk-íslenzkt sjókort, yfirprentað af Close,
og inn á það er m.a. merkt 4 mílna landhelgislínan, sem tók gildi 1952 eins
og kunnugt er. Skreytihlutverk sjókortanna kemur vel fram á bls. 52. Þar er
prentuð sama myndin og á bls. 41, en á seinni staðnum er hún stækkuð.
Á blaðsíðu 28 og 29 eru togaramyndir, sem greinilega hafa víxlazt, því að
skipið, sem er á bls. 28, er með víra úti, en hitt ekki — gagnstætt því, sem
segir í nryndatexta. — Á bls. 33 er mynd, sem hefur þennan texta: „Togari
frá Aberdeen að veiðum.“ Þetta er rangt, því að hér er alls ekki um togara
að ræða. Mynd þessi hefur birzt áður í bók Jóhannesar Schmidt fiskifræðings:
Fiskeriunders0gelser ved Island og Fceröerne i Sommeren 1903; og þaðan kom
hún í Ægi í ágúst 1906. Þar segir í texta: „Lóðaveiðiskip að veiðum við fs-
land.“ Að minnsta kosti tvö önnur dæmi eru um það í bókinni, að ruglað liafi
verið saman lóða- eða línuveiðiskipum og togurum (bls. 55 og 110). Hvorugt
þessara skipa er með gálga og hefur því ekki stundað togveiðar. — Á bls. 38
er mynd, sem víða hefur birzt og mun upprunnin úr ritinu Sailing Trawlers
eftir E. J. March (bls. 145). Þar hljómar textinn svo: „Steam carrier racing
to market.“ Hér er nefnilega um að ræða flutningaskip en ekki togara, og
bar það nafnið Gannet G.Y. 939. — Á bls. 45 og 46 eru myndir sem Sögu-
félag fékk með ærinni fyrirhöfn og nokkrum tilkostnaði frá National Mari-