Skírnir - 01.09.1992, Blaðsíða 22

284
GUÐRÚN NORDAL
SKÍRNIR
ekki þá fórn sem Freyr reiðir af hendi fyrir Gerði og bergmálar
kannski hugmyndir Snorra sjálfs: „Undr mikit er þvílíkr hgfðingi
sem Freyr er vildi gefa sverð, svá at hann átti eigi annat iafngott".35
Snorri lætur sig Frey litlu varða í Snorra-Eddu, í samanburði
við það dálæti sem hann hefur á Þór og Óðni. í meðförum hans
verður Freyr fulltrúi ofmetnaðar og ágirndar í ríki guðanna,
hrokafulla goðið er fórnar veröld sinni fyrir konu. Túlkun Snorra
á vísu Skírnismála gefur eingöngu vísbendingu um hvernig þrett-
ándu aldar rithöfundur leit á hið forna goð, og varpar þannig vill-
andi ljósi á hlutverk þess í heiðni. Á sama hátt dregur Snorri fram
þau einkenni Óðins er féllu að smekk hans. Kænska Óðins, ráð-
snilld og viska, voru meira að skapi Snorra en frjósemisiðkanir
Freys. Þessir heiðnu guðir eru þannig endurreistir í verkum
Sturlunga á þrettándu öld sem táknmyndir ákveðinna skapgerð-
areinkenna, en ekki sem raunsannar eftirlíkingar af fyrirmyndum
sínum.
4
Athugum nú deilu Snorra og Sturlu í ljósi þessa goðsögulega bak-
grunns. Ein orsök hennar er konan Solveig og Snorri hefnir sín
með því að taka goðorð ættarinnar eignarnámi, sjálft ríki Sturlu.36
Rétt fyrir Sauðafellsför fara dylgjur, sem felast vísast í margskyns
háði og spotti, á milli bæja frændanna en ekki á milli Sturlu og
sona Þorvalds Snorrasonar. Þetta er rimma Snorra og Sturlu.
Sturla flýr bæinn og skilur virkisveggi Sauðafells eftir óvarða fyrir
óvinaher Þorvaldssona. Þorvaldssynir og menn þeirra ganga
hindrunarlaust inn í bæinn að næturlagi, vegna þess að ísfirskur
35 Sama rit.
36 Síðari liður nafns Solveigar gæti hafa kveikt þá hugmynd að kalla Sturlu Dala-
Frey. Turville-Petre kastaði fram þeirri hugmynd að Gullveig í Völuspá sé
Freyja og að nöfn eins og Solveig og Þórveig séu skyld þvf heiti (Turville-
Petre 1964:158-9). Slík túlkun er auðvitað vafasöm og við vitum ekki hvaða
hugmyndir Snorri hafði t.d. um Gullveigu. Seinni liður nafnsins -veig leiðir
ennfremur hugann að nöfnum á gyðjum eins og Gunnlöðu (sjá greinargerð
Svövu Jakobsdóttur um þess konar nöfn (1988:231-3). Samkvæmt Alvíssmál-
um 34 var drykkurinn sem Vanir drukku kallaður veigr.