Skírnir

Árgangur

Skírnir - 01.09.1992, Blaðsíða 192

Skírnir - 01.09.1992, Blaðsíða 192
454 GUÐRÚN ÁSA GRÍMSDÓTTIR SKÍRNIR löngu er fram komin, að Styrmir fróði Kárason sem síðustu æviár sín var príor í Viðey (d. 1245) hafi samið frumgerð Harðar sögu. Síðan er rakinn skyldleiki með atburðum á samtíð Styrmis og atvikum í Harðar sögu og er megináhersla lögð á líkindi með frásögn í Sturlunga sögu af því er menn Sturlu Sighvatssonar voru í Geirshólma í Hvalfirði og drógu þar að föng og öfluðu heldur með harðindum til (Sturlunga saga I, Rvk. 1946, s. 407, 419), og hinsvegar frásögn Harðar sögu af setu Hólms- manna í Geirshólmi og ferðum þeirra í land er þeir rændu og hjuggu fé bænda. Þórhallur spyr að því búnu hvort raunverulegir atburðir hafi orðið kveikja meginefnisatriðis Harðar sögu (s. lii) og svarar með því að rekja í þrettán liðum líkindi með völdum atriðum úr ævi og örlögum þeirra Harðar Grímkelssonar og Sturlu Sighvatssonar eftir því sem frá Herði segir x sögu hans og frá Sturlu í Islendinga sögu Sturlu Þórðarsonar í Sturlunga sögu. Samanburður Þórhalls sver sig í ætt við aðferðir Barða Guðmundssonar sem var slyngur samanburðarmaður á Islendingasögur og Sturlungu. Þessir sagnaflokkar liggja vel við slíkum samanburði sök- um þess að skammt er í milli þess að hver saga er samin, sögusviðið er líkt með þeim og sögurnar eru orðfáar og frásagnarverðir atburðir fáir. Samanburðarefni í ævi Sturlu og Harðar eru því hin sömu og í fjölmörg- um öðrum fornsögum: fræknir fóstbræður hljóta göfugt gjaforð og eiga í erjum við frændur og mága; utanferðir og óaldarflokkar koma við sögu og konur sem eggja til hefnda uns hetjurnar falla með sæmd undir sögu. Þórhallur getur þess til að Styrmir hafi haft samtímaviðburði og sam- tímamenn að fyrirmynd í Harðar sögu en jafnframt sótt efni annarstaðar að, m.a. í örnefnasagnir í Hvalfirði og önnur munnmæli, en bætir þó við að allt eins sé víst að Styrmir príor hafi spunnið upp sagnirnar sjálfur þar sem hann sat á ævikvöldi í Viðeyjarklaustri og að honum þyrptust per- sónur og atburðir liðinna ára (s. lxvi). Og Þórhallur heldur áfram og skýrir mörg örnefni Harðar sögu út frá landslagi uns sagan verður fræði- lega að „lygisögu" einsog Halldór Kiljan Laxness kallaði hana í saman- tekt um útilegumenn sem hann ritaði árið 1948 (Reisubókarkorn, Rvk. 1950, s. 234, sbr. TfXIII, s. xxiv, lii). Vissulega eru líkindi með frásögnum af setu Hólmverja og manna Sturlu Sighvatssonar í Geirshólmi og það sjónarmið sannfærandi að höf- undur Harðar sögu (Styrmir Kárason?) hafi verið gagntekinn af söguleg- um atburðum á fyrra helmingi 13. aldar. En ef reynt er að greina kjarna söguefnis Harðar sögu og jafnframt samfélagssýn sögunnar frá hinum ytri atburðalýsingum, sýnist harla lítið samanburðarefni við æviferil hér- aðshöfðingjans Sturlu Sighvatssonar sem barðist til landstjórnar á íslandi öllu og hafði líklegast til þess vilja Noregskonungs, en féll í orrustu fyrir keppinautum sínum í gerði þar sem heitir á Orlygsstöðum í Skagafirði sumarið 1238. Harðar saga er aftur á móti saga um flokk sekra illvirkja og óskilamanna sem settust að í sæbröttum hólma í Hvalfirði og rændu
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212
Blaðsíða 213
Blaðsíða 214
Blaðsíða 215
Blaðsíða 216
Blaðsíða 217
Blaðsíða 218
Blaðsíða 219
Blaðsíða 220
Blaðsíða 221
Blaðsíða 222
Blaðsíða 223
Blaðsíða 224
Blaðsíða 225
Blaðsíða 226
Blaðsíða 227
Blaðsíða 228
Blaðsíða 229
Blaðsíða 230
Blaðsíða 231
Blaðsíða 232
Blaðsíða 233
Blaðsíða 234
Blaðsíða 235
Blaðsíða 236
Blaðsíða 237
Blaðsíða 238
Blaðsíða 239
Blaðsíða 240
Blaðsíða 241
Blaðsíða 242
Blaðsíða 243
Blaðsíða 244
Blaðsíða 245
Blaðsíða 246
Blaðsíða 247
Blaðsíða 248

x

Skírnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.