Skírnir - 01.09.1992, Blaðsíða 233

SKÍRNIR
FREGNIR AF BÓKUM
495
talið, en sá skilningur á sáttmálanum var einn af hornsteinum sjálfstæðis-
baráttunnar. Helgi skrifar aftur á móti um innlend stjórnmálaátök á
Sturlungaöld og hvers vegna Sauðafell í Dölum varð valdamiðstöð um
1200 vegna mikilvægis þess í samgöngum á Vesturlandi. Þannig fæst
skýring á því hvers vegna Sturla Sighvatsson lét reisa þar virki árið 1225.
í greininni beitir Helgi sömu aðferð og í nýlegri bók sinni Gamlar götur
og goðavald þar sem veldi Oddaverja var skýrt út frá mikilvægi Odda í
samgönguneti byggðarinnar í Rangárvallasýslu. Byggðarsaga er reyndar
viðfangsefni Björns Teitssonar sem gerir grein fyrir samnorrænum rann-
sóknum á eyðibýlum á fjórtándu, fimmtándu og sextándu öld en Magn-
ús Stefánsson mun hafa átt þátt í þeim rannsóknum.
Kolbrún Haraldsdóttir og Böðvar Guðmundsson fjalla hvor um sig
um textasögu. Kolbrún fjallar um Egils sögu Skalla-Grímssonar og af-
stæðan aldur hennar og Heimskringlu. Gagnstætt skoðunum sem hafa
nýlega verið settar fram af fræðimönnum, heldur Kolbrún því fram að
Egils saga sé eldri en Heimskringla og rökstyður það í grein sinni. Böðv-
ar fjallar um aðra merka sögu frá svipuðum tíma, Orkneyinga sögu, og
leiðir líkur að því að höfundur hennar hafi verið norskur en ekki íslensk-
ur eins og löngum hefur verið talið.
Að lokum sýnir Tryggvi Gíslason fram á að örnefnið Hörgárdalur
eigi ekki rætur að rekja til þess að þar hafi verið heiðin hof eða hörgar í
fornum sið, heldur sé það dregið af orðinu hörgur sem í fornmálinu
þýddi kollótt fjall með brattar hlíðar en slík fjöll blasa einmitt við þegar
siglt er inn Eyjafjörð og horft er inn eftir Hörgárdal.
Torfi H. Tulinius