Vestfirska fréttablaðið - 16.12.1986, Blaðsíða 7

vestlirska
TTABLAEIS
Páll Ásgeirsson:
Óskastund
ísfirsk jólasaga
Einu sinni á hverju ári umhverfist líf mannanna á
jörðinni. Þegar sól er lœgst á lofti og skammdegis-
myrkrið herðir tökin á sálarlífi almúgans, þá verða
allir snarvitlausir. Fólk steypir sér í skuldir til þess
að kaupa gjafir, að því er virðist afeintómri skyldu-
rœkni. Gjafirnar eru síðan settar upp í skáp og kross-
að við sendandann á listanum. Allt þetta er vegna
þess að fyrir tvö þúsund árum var uppi maður sem
hélt því fram að mennirnir ættu að vera góðir hver
við annan og gera sérfar um að lifa því sem í dag er
kallað sultarlífi.
Það eru til sérstakar „jóla“ útgáfur af bókstaflega
öllum hlutum sem hœgt er að kaupa eða framleiða.
Þar á meðal eru jólasögur. Þetta á að vera ein svoleið-
is saga þó þú hafir kannski haldið annað lesandi
góður. Ég hef ákveðið að sagan skuli gerast á ísa-
firði, enda hefég sem höfundur öll völd í hendi mér
um það. Þetta er vísvitandi gert til þess að lesandinn
kannist við sögusviðið og geti spreytt sig á því að
þekkja þá sem til sögunnar verða nefndir. A fínu
máli heitir þetta að setja skáldskap í raunverulegt
félagslegt samhengi.
Einu sinni var lítil stúlka að
ganga niður Hafnarstrætið á
isafirði. Það var Þorláksmessa
og litla stúlkan var á leiðinni
niður í búð til þess að kaupa
jólagjöf handa mömmu sinni en
hún var að verða of sein.
Mamma litlu stúlkunnar lá
veik á sjúkrahúsi. Ekki á
sjúkrahúsinu á ísafirði. Nei,
mamma litlu stúlkunnar var
miklu veikari en svo. Hún lá og
barðist við dauðann á spítala í
Reykjavík. Þetta var alveg
hræðilega sorglegt alltsaman.
Litla stúlkan sem óð slabbið í
Hafnarstrætinu þarna á Þor-
láksmessunni hét Magga. Hún
bjó hjá pabba sínum og afar
vondri stjúpu sem hann hafði
fengið sér í stað mömmunnar
góðu sem nú lá fyrir dauðanum
á spítala, eins og ég sagði áðan.
Allt eru þetta auðvitað
lymskuleg stílbrögð ætluð til
þess að hræra upp í tilfinninga-
lífi lesenda og knýja þá til með-
aumkvunar. Jólasögur lúta
nefnilega ákveðnum lögmálum
sem hér verða höfð í heiðri eftir
bestu getu. Því til staðfestingar
er rétt að hamra á því að stjúpan
vonda var hreint alveg ótrúlega
vond. Hún reifst og skammaðist
í Möggu litlu allan guðslangan
daginn, bannaði henni að stel-
ast í snyrtivörumar og vildi
aldrei kaupa handa henni jellí
til þess að setja í hárið. Þess-
vegna var höfuðið á Möggu litlu
alltaf eins og hænurass í vindi.
Svo fékk hún heldur aldrei að
horfa á bannaðar myndir í
vídeóinu. Já lesandi góður, á
heildina litið var tilvera Möggu
litlu eitt langdregið rölt í gegn-
um skuggum hlaðinn táradal.
Hún fékk aldrei nammi og var
látin bursta í sér tennumar
tvisvar á dag. Og það með
tannsteinsheftandi tannkremi
sem er eins og allir vita bévaður
óþverri.
En þetta á ekki að vera hroll-
vekja heldur jólasaga og því
verður ekki skrifað hér meira
um tannhirðu unglinga á Vest-
fjörðum á ofanverðri tuttugustu
öld. Við skulum heldur lesandi
góður reyna að halda áfram
með söguna.
Nú þegar Magga litla hljóp
fyrir hornið á bókabúðinni
blasti við henni einkennileg
sjón. Það var engill að svífa inn
til lendingar á gangstéttinni
fyrir framan Sporthlöðuna.
Engillinn var á lokastefnu þegar
Magga kom fyrir hornið og
sveif nokkuð tígulega yfir
gangstéttinni en misreiknaði sig
á síðustu metrunum og hefði
eflaust farið inn um búðar-
gluggann hjá Jónasi ef hann
hefði ekki nauðhemlað á síð-
ustu sentimetrunum. Engillinn
fór að berja ísingu af vængjun-
um og lét sem hann sæi ekki
vegfarendur, og það sama
gerðu þeir og það er reyndar
vafamál að þeir hafi tekið eftir
englinum, því eins og allir vita
þá sjá menn bara það sem þeir
trúa á.
Þetta getur ekki verið, hugs-
aði Magga. Englar eru ekki til.
Mig hlýtur að vera að
dreyma. Hún fetaði sig varlega
nær englinum og afréð að á-
varpa hann.
„Ertu virkilega engill“ spurði
hún með vantrú í rómnum.
Engillinn virti hana fyrir sér
með heimsmannslegum leið-
indasvip.
„Athyglisgáfa þín er með
hreinum ólíkindum“ svaraði
hann loks. „Já ég er engill.“
„Hvað ertu að gera hérna á
Silfurtorginu?" spurði Magga.
„Ættirðu ekki frekar að vera að
fljúga um og fylgjast með góðu
bömunum, eða hvað það nú er
sem englar gera?“
Engillinn glotti. „Kosturinn
við að vera engill“, sagði hann,
„er sá að verksvið engla hafa
aldrei verið skilgreind til full-
nustu. Englasambandið hefur
samþykkt margar og harðar á-
lyktanir um nauðsyn þess að
skipa englum í stéttir eftir
starfsaldri og lágmarksflughæð.
En við vitum öll hvar þær til-
lögur enda“ sagði hann og dró
augað í pung eins og JR gerði
stundum þegar hann hafði
dottið niður á nýja aðferð til
þess að klekkja á Bobby bróður,
og sölsa með því Ewing veldið
allt undir sig.
„Aðalmálið er,“ sagði engill-
inn með mæðusvip, „að ég er
villtur. Getur þú sagt mér hvar
ég er?“
„Sérðu það ekki?“ sagði
Magga, þú ert staddur á Silfur-
torginu á ísafirði. Hvaða rugl er
þetta eiginlega í þér?“
„Jahérna, jahéma“ tautaði
engillinn og dró veðraðan
kortabunka uppúr brjóstvasan-
um á englasamfestingnum og
rýndi í hann.
„Humm“, sagði hann svo
„samkvæmt síðustu leiðbein-
ingum frá hinni æðstu flugum-
ferðarstjóm hefði ég átt að vera
um það bil að lenda í Buenos
Aires. Ég verð því miður að
drífa mig. Það er byrjað að
messa í Maríukirkjunni í Buen-
os Aires og ég á að sjá um
kraftaverkin.
Þakka þér fyrir stúlka litla“
sagði engillinn, „þú færð eina
ósk að launum. En aðeins eina.
Síjú“ sagði engillinn og stikaði
af stað yfir götuna þar sem hann
skaust inn í Björnsbúð og fékk
sér kókómjólk áður en hann fór
í loftið aftur. Fíngerðir væng-
broddamir drógust næstum því
við götuna og maður í grænni
úlpu starði í forundran á eftir
honum. Það sama gerði kona í
blárri kápu, maður í stígvélum,
barn með hor og margir margir
fleiri sem ekki verða nefndir
hér.
Magga litla stóð ein eftir og
reyndi eftir megni að átta sig á
því sem gerst hafði.
„Þetta er ævintýri líkast,“
hugsaði hún.
Þetta er nokkuð skarplega
athugað því eins og þú hefur
áttað þig á kæri lesandi, þá lýtur
þessi saga lögmálum hefð-
bundinna ævintýra ekki síður
en hver önnur jólasaga. En
Magga var ekki viss enda hefði
þá eflaust heimtað að fá inni í
einhverri annarri sögu sem
gerðist á suðlægari breiddar-
gráðum. En það er eins og allir
vita eitt helsta vandamál þeirra
sem skrifa sögur, að hafa vald á
persónum sínum svo þær fari
ekki að fást við einhverja
hversdagslega hluti. Þá leiðist
lesandanum. Ekki satt?
En hvað um það, Magga litla
skoppaði aftur af stað í átt að
búðinni þar sem hún ætlaði að
kaupa jólagjöfina fyrir mömmu
sína. Ég ætla ekki að segja í
hvaða búð hún ætlaði að versla
vegna þess að ég hef svo þrosk-
að viðskiptasiðferði og í blaða-
útgáfu kemur það að góðu haldi
við að greina dulbúnar auglýs-
ingar frá ódulbúnum.
En þar sem Magga litla hljóp
yfir Silfurgötuna varð henni
fótaskortur og þessi vesalingur
datt kylliflöt í skítugt krapa-
slabbið sem lá yfir öllum bæn-
um eins og áklæði. Hún renn-
blotnaði innúr og það fór vatn
ofaní stigvélin hennar. Strákur
sem var að bíða eftir strætó á
torginu hló að henni. Ekki bætti
það úr skák að í sömu svifum
renndi sér framhjá bíll sem jós