Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1991, Síða 101

MÚLAÞING
99
2 mánuði og 5 hrossa beit á vetur, en næturrekstur í Hólajörðu.“ Hér
kemur fram að Hoffell er 60 hundraða jörð eða í hópi örfárra jarða á
Austurlandi sem ná þeim dýrleika.
Síðasta tilvitnunin sem hér verður tekin varpar ef til vill nokkru ljósi
á ástæður þess að Hoffell í Nesjum varð ekki eíns mikið á spjöldum
sögunnar og gæði jarðarinnar gáfu tilefni til. Árni Magnússon segir í
Chorographica Islandica35:
„Frá Hoffelli í Hornafirði hefir fyrir 60 árum (:usqve að 1640 circit-
er) verið vegur fjallasýn ofan í Fljótsdalshérað, og verið komið ofan í
Fljótsdal. Skal hafa verið gild dagferð og ei meir. Þessi vegur er nú af
vegna jökla.
Upp úr Lóni hefur og vegur verið ofan í Fljótsdal. Item upp úr
Álptafirði. En báðir þeir vegir eru ótíðir sökum jökla og vatna.“
Þessi vitnisburður Árna Magnússonar skýrir tvennt, annars vegar að
fram yfir 1500 og eitthvað lengur voru jöklar á suðausturhorni miklu
minni en síðar varð. Vötnin í Skaftafellssýslu hafa verið miklu minni
og lítill farartálmi. Þá hefur á þessum tíma verið auðvelt að halda uppi
samgöngum á milli Fljótsdalshéraðs og Skaftafellssýslu. Á hinn bóginn
er ljóst að á 16. og 17. öldinni hafa jöklar vaxið og teppt fornar sam-
gönguleiðir, og eins hafa vötnin vaxið og gengið á gróið land og afrétt-
ir. Þá hverfur Hoffell úr heimildum.
Borgarhöfn í Suðursveit
Landnámabók getur Borgarhafnar36. Þegar rakin er ætt frá Þorsteini
trumbubeini segir: „Hans son var Kollr enn grái, faðir Þorsteins, föður
Þorgríms í Borgarhöfn, föður Steinunnar, er átti Gizurr biskup.“
Þegar skýrt er frá landnámi Hrollaugs landnámsmanns á Breiðabóls-
stað, þá segir37: „Þá hafði hann lógat þeim löndum er norðr váru frá
Borgarhöfn, en hann átti til dauðadags þau lönd, er suður voru frá
Heggsgerðismúla. “
í Njálssögu er Borgarhafnar getið, þar segir um trúboð
Þangbrands:38 „Þaðan fóru þeir til Hornafjarðar ok gistu í Borgarhöfn
fyrir vestan Heinabergssand; þar bjó Hildir inn gamli; hans son var
Glúmr, er fór til brennu með Flosa. Þar tók við trú Hildir ok hjú hans
öll.“
Aftur er Borgarhafnar getið þegar Flosi býst utan og falar skip af
þrænskum kaupmanni, Eyjólfi nef, sem vetursetu hafði haft í Bjarna-
nesi, en hafði orðið ástfanginn í skammdeginu og hugðist biðja sér