Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2015, Blaðsíða 58

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 1. tbl. 91. árg. 201554
ÚTDRÁTTUR
Tilgangur: Víða erlendis hafa háskólanemendur aðgang að
heilbrigðisþjónustu sem er sérstaklega ætluð þeim. Tilgangur
þessarar könnunar meðal nemenda við Háskóla Íslands var að
skoða þörf þeirra fyrir sérstaka heilbrigðismóttöku.
Aðferð: Rafræn könnun var lögð fyrir 9744 nemendur við háskólann
vorið 2011 sem voru á póstlista. Spurningalistinn var saminn af
vinnuhópi sem í voru fulltrúar frá öllum deildum Heilbrigðisvísindasviðs
Háskóla Íslands. Stuðst var við lýsandi tölfræði við gagnagreiningu.
Niðurstöður: Alls bárust svör frá 1487 þátttakendum, 1427
íslenskumælandi og 60 enskumælandi, og gefa svörin því mynd
af viðhorfum 15,2% nemenda við skólann. Úrtakið endurspeglar
einkum viðhorf kvenstúdenta og nema í grunnnámi. Tæplega 40%
íslensku nemanna og um 70% þeirra erlendu höfðu ekki heimilislækni
á höfuðborgarsvæðinu. Niðurstöður sýndu að meirihluti þeirra
þurfti á heilbrigðisþjónustu að halda á árinu fyrir könnunina en
rúmlega helmingur beið með að leita eftir heilbrigðisþjónustu og var
meginástæða þess kostnaður. Um þriðjungur íslensku nemanna og
fimmtungur þeirra erlendu sögðust eiga í fjárhagsvanda. Um 92%
þeirra íslensku og allir erlendu nemarnir sögðust mundu leita á
móttöku þar sem þjónustan væri veitt af nemendum skólans undir
leiðsögn kennara. Báðir hóparnir vildu hafa aðgang að fjölbreyttri
heilbrigðisþjónustu.
Ályktanir: Niðurstöðurnar gefa til kynna að þeir háskólanemendur,
sem þátt tóku í könnuninni, hafi mikla þörf fyrir sérstaka
heilbrigðismóttöku. Kostnaður hefur hvað mest hindrað þá í
að leita eftir heilbrigðisþjónustu. Jafnframt er stór hópur án
heimilislæknis, einkum sá erlendi, og hefur því ekki greiðan aðgang
að heilbrigðisþjónustu á heilsugæslustöðvum.
Lykilorð: Heilbrigðismóttaka fyrir háskólanema, þarfagreining,
háskólanemar.
INNGANGUR
Víða erlendis, til að mynda í Svíþjóð og Bandaríkjunum, hafa
háskólanemendur aðgang að heilbrigðisþjónustu á sérstökum
móttökum. Í Svíþjóð eru til dæmis starfræktar móttökur fyrir
nemendur við háskólana í Stokkhólmi, Umeå og Gautaborg
(Akademihälsan studenthälsovård, e.d.; Stockholm Student
Health Unit, 2013; Umeå University, 2012). Í Svíþjóð er þessi
heilbrigðisþjónusta skilgreind sem viðbótarþjónusta við þá
heilsugæsluþjónustu sem til staðar er í landinu. Það er mismunandi
hvaða þjónusta er í boði á þessum göngudeildum og hvaða
heilbrigðisstarfsmenn eru starfandi þar en alls staðar miðast hún
við að bæta heilsu háskólanemenda. Við háskólann í Minnesota
hefur verið starfrækt heilbrigðisþjónusta fyrir háskólanemendur
(Boynton Health Service, BHS) frá árinu 1918 (Ehlinger, 2003).
Sú þjónusta hefur tekið ýmsum breytingum í gegnum tíðina
en er um þessar mundir alhliða heilbrigðisþjónusta veitt af
þverfræðilegum hópi heilbrigðisstarfsfólks. Jafnframt eru starfandi
Sóley S. Bender, hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands
Anna Bryndís Blöndal, lyfjafræðideild Háskóla Íslands
Þorvarður Jón Löve, læknadeild Háskóla Íslands
Ólöf Guðný Geirsdóttir, matvæla­ og næringarfræðideild Háskóla Íslands
Andri S. Björnsson, sálfræðideild Háskóla Íslands
Inga B. Árnadóttir, tannlæknadeild Háskóla Íslands
Helga Gottfreðsdóttir, námsbraut í ljósmóðurfræði við Háskóla Íslands
Sigrún Vala Björnsdóttir, námsbraut í sjúkraþjálfun við Háskóla Íslands
Urður Njarðvík, sálfræðideild Háskóla Íslands
ER ÞÖRF Á SÉRSTAKRI HEILBRIGÐISMÓTTÖKU FYRIR
HÁSKÓLANEMENDUR?
ENGLISH SUMMARY
Bender, S.S., Blöndal, A.B., Löve, Þ.J., Geirsdottir, O.G.,
Björnsson, A.S., Arnadottir, I.B., Gottfredsdottir, H., Björnsdottir,
S.V, Njardvik, U.
The Icelandic Journal of Nursing (2015), 91 (1), 54­60
IS THERE A NEED FOR A SPECIAL HEALTH
SERVICE FOR UNIVERSITY STUDENTS?
Purpose: In many neighbouring countries university students
have access to health services which are specially geared
to their needs. The purpose of this survey among university
students at the University of Iceland was to explore their need
for a special health service.
Method: The online survey was administered to 9744 students
at the university in the spring of 2011 who were registered
e­mail recipients, both Icelandic and English­speaking. The
questionnaire was developed by a working group which
consisted of representatives from all the faculties at the
School of Health Sciences. Data were analysed by descriptive
statistical methods.
Results: There were 1487 participants who responded,
1427 Icelandic and 60 English­speaking representing 15,2%
of the university student population. The sample represents
especially the attitudes of undergraduate and female students.
Almost 40% of the Icelandic students and nearly 70% of the
English­speaking students did not have a family practitioner in
the capital area. The results showed that the great majority of
respondents had needed health services in the year before the
study took place. More than half of them reported that they
had postponed seeking health services citing cost as the main
reason. About 92% of the Icelandic students and all of the
foreign students reported that they would attend a health clinic
which was provided by university students under supervision.
Both groups would like to have access to various health care
services.
Conclusions: The results indicate that university students
who answered the questionnaire had a great need for special
health clinic. Costs of service had mainly prevented them from
seeking health care services. Additionally, the proportion of
students without a family practitioner is high, especially among
the foreign students, which is a further hindrance regarding
access to primary health care services.
Key words: Student health service, needs assessment,
university students.
Correspondance: ssb@hi.is