Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2015, Blaðsíða 18

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 1. tbl. 91. árg. 201514
Þeir lesendur, sem sinna sjaldan einstaklingum með Parkinsonveiki, ættu samt
að staldra við. Í greininni eru góð dæmi um hversu miklu máli rétt meðferð getur
skipt fyrir daglega líðan sjúklingsins.
Undanfarið hefur verið unnið að gerð
tilmæla um hjúkrun Parkinsonsjúklinga
á sjúkra deild. Einstaklinga með
Parkinsonveiki má sjá á nánast öllum
deildum og er meðferð þeirra flókin
og krefst sérþekkingar. Markmiðið
með þessari grein er að kynna
sjö góð ráð til þess að bregðast við
algengum einkennum í Parkinsonveiki
sem auðveldlega má innleiða í daglega
umönnun. Ráðin sjö eru valin með tilliti
til ýmislegs sem eflir öryggi og vellíðan
í sjúkralegunni og sem stuðlar að bættri
hreyfigetu og andlegri vellíðan. Auk þess
má styðjast við ráðin fyrir sjúklinga í
Jónína H. Hafliðadóttir, Helga Jónsdóttir og Marianne E. Klinke, joninaha@lsh.is
heimahúsum eða á hjúkrunarheimilum
(NICE, 2006)
Hvað er Parkinsonveiki?
Parkinsonveiki er annar algengasti tauga­
hrörnunarsjúkdómurinn á eftir Alzheimer­
sjúkdómi og takmarkar virkni sjúklinganna
líkamlega, sálrænt og félagslega (Martinez­
Martin o.fl., 2007a). Sjúkdómurinn
einkennist af hægum hreyfingum, skertu
jafn vægi, hvíldarskjálfta og vöðvastífleika
(Savitt o.fl., 2006). Hann greinist oftast
á aldrinum 50 til 70 ára (Jancovic og
Kapadia, 2001; Parkinsonsamtökin á
Íslandi, 2014). Talið er að Parkinsonveiki
sé heldur algengari hjá körlum en konum
(American Parkinson Disease Association,
2014; Twelves o.fl., 2003). Vegna fjölgunar
aldraðra má búast við fleiri einstaklingum
með PS á Íslandi á næstu áratugum
(Hannes Sigurðsson, 2007). Orsakir þess
að fólk fær Parkinsonveiki eru óþekktar
í 90% tilfella en má hugsanlega rekja
til stökkbreyttra gena og umhverfisáhrifa
(DeLau o.fl., 2004; Sveinbjornsdottir o.fl.,
2000). Parkinsonveiki hefur mismunandi
birtingar mynd eftir sjúklingum og
sjúkdóms ferlið varir mislengi (Suchowersky
o.fl., 2006).
GÓÐ RÁÐ VIÐ HJÚKRUN SJÚKLINGA
MEÐ PARKINSONVEIKI