Morgunblaðið - 24.09.2015, Blaðsíða 58

Sælkerakaffi Ljúfir kaffidrykkir á borð við cappuccino, espresso macc-
hiato og latté voru flestum ókunnir fyrir tilkomu Kaffitárs hér á landi.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. SEPTEMBER 2015
MATUR
Jón Agnar Ólason
jonagnar@mbl.is
Mikið vatn – eða réttara sagt, kaffi –
hefur runnið til sjávar síðan Aðal-
heiður setti Kaffitár á stofn árið 1990
og fjölmörg kaffihús þess setja svip
sinn á borg og bæi hér á landi. Með
það í huga er ekki úr vegi að inna
frumkvöðulinn Aðalheiði eftir því
hvaða langtímamarkmið hún setti sér
þegar hún hóf vegferðina fyrir ald-
arfjórðungi. Sá hún framtíðina ef til
vill fyrir sér einmitt svona?
„Nei nei, og ég hef aldrei sett mér
mjög háleit markmið, aldrei!“ segir
Aðalheiður og hlær við. „Og geri ekki
enn. Maður fer af stað með einhverja
hugmynd af því manni finnst hún
skemmtileg og trúir á hana, að hún
geti gengið upp. Það er alltaf mark-
miðið, að þetta geti gengið upp þann-
ig að maður hafi viðurværi af því og
vinni við það sem maður hefur áhuga
á, og geti byggt upp fyrirtæki þar
sem fólk vill vinna fyrir þig. Þá þarf
einnig að hafa vöru sem einhverjir
gleðjast yfir. En að ég hafi hugsað
sem svo að ég ætlaði að opna svo og
svo mörg kaffihús, eða verða svona
eða hinsegin – aldrei. Það hefur ein-
faldlega aldrei hvarflað að mér.“
Tíðarandinn var tilbúinn
Þeir sem hafa aldur til að muna
kaffimenninguna hérlendis fyrir árið
1990 vita sem er að nýmalað kaffi var
næsta fáheyrt og flestir keyptu bara
löngu malað kaffi til uppáhellingar.
Það má því spyrja sig hvers vegna
Aðalheiður taldi að mörlandinn væri
tilbúinn fyrir sælkerakaffi á tímum
þegar fæstir höfðu hugmynd um
hvað espressó þýðir, og hvað þá
macchiato eða ristretto – orð sem
nærfellt allir kaffiunnendur hafa á
takteinum nú til dags.
„Á þessum tíma var svo mikið að
gerast í matarmenningu á Íslandi og
þetta var einhvern veginn í loftinu,“
rifjar Aðalheiður upp. „Ég hafði
reyndar búið fimm árin á undan í
Bandaríkjunum og hafði því ekki tek-
ið þátt í þeirri þróun en þetta var að
gerast í Ameríku og mér sýndist
sama vera upp á teningnum hér. Það
voru að spretta upp góð veitingahús,
fólk fór ívið oftar út að borða um leið
og blöð á borð við Gestgjafann og
matreiðsluþættir í sjónvarpinu urðu
vinsælli. Það var ákveðin tíska í gangi
og þar sem Íslendingar eru bæði vel
stæðir og nýjungagjarnir var engin
ástæða til að ætla annað en að það
sem var að gerast annars staðar á
Vesturlöndum myndi líka gerast hér.
Kaffi var í raun bara liður í þessari
þróun matarmenningarinnar.“
Aldarfjórðungs tímamót
Í tilefni af yfirstandandi tímamót-
um er við hæfi að líta um öxl og Að-
alheiður er að fara í gegnum gamlar
myndir meðan við tölum saman.
Margs er að minnast eins og gengur
frá viðburðaríkum aldarfjórðungi og
kaffismekkur landans hefur óneit-
anlega tekið ákveðnum stakkaskipt-
um á þessum tíma. Aðalheiður fann
það reyndar nýverið á eigin skinni, ef
svo má að orði komast.
„Við hugsuðum sem svo: Hvernig
væri að setja á markað espressóið
sem við buðum upp á í upphafi í til-
efni af afmælinu? Sömu blöndu og
sömu brennslu? Við gerðum það svo
um daginn og það var sannast sagna
svo vont að við hættum snarlega við
að setja það á markað,“ segir Aðal-
heiður og hlær dátt. Hún útskýrir í
framhaldinu að sér hafi í árdaga verið
kennt að brenna espressó „alveg
svakalega hratt og svakalega mikið, í
takt við ameríska stílinn. En niður-
staðan af þessari afmælistilraun var
bara þunnt brunabragð. Svo af þessu
má ráða að eitthvað hefur maður lært
á þessum 25 árum“.
Hár gæðastaðall á Íslandi
Aðalheiður bætir því við að það sé
ánægjulegt að sjá hversu hár gæða-
staðall kaffis sé orðinn á Íslandi,
nokkuð sem hún sjái glöggt af sam-
anburði við önnur lönd eftir tíð ferða-
lög sem forstjóri Kaffitárs.
„Hér á landi eru rekin mjög mörg
framúrskarandi kaffihús, með mjög
hæfa kaffibarþjóna, og þar sem land-
ið og Reykjavík eru lítil dreifist kunn-
átta og þekking auðveldlega milli
manna. Þetta hefur skilað sér í því –
og þetta hef ég ítrekað heyrt frá út-
lendingum sem ég hef hitt hérna á
landi – að almennt er kaffið á Íslandi
mjög gott. Þetta er kannski aðeins að
breytast með tilkomu ferðamanna-
straumsins síðustu tvö eða þrjú ár því
í tilfelli ferðamanna er ekki endilega
um endurtekin viðskipti að ræða. Þá
sjáum við að veitingahús sem hafa
verið með fyrsta flokks kaffi hafa nú
skipt yfir í eitthvað ódýrara. Við-
kvæðið er að þetta skiptir ekki máli
því þetta eru bara útlendingar. En
kaffibrennslurnar hérlendis flytja al-
mennt inn góðar kaffibaunir svo
kaffihúsin bjóða heilt yfir upp á
fyrsta flokks kaffi og kaffidrykki. Það
er afleiðing þróunar sem hefur verið
gaman að taka þátt í og stuðla að í 25
ár.“
Íslensk kaffi-
hús almennt
mjög góð
 Kaffitár átti sinn þátt í því að þróa
kaffismekk landans  Fyrirtækið fagnar
um þessar mundir 25 ára afmæli sínu
Morgunblaðið/Eggert
Bragðgæði „Hér á landi eru rekin mjög mörg framúrskarandi kaffihús, með mjög hæfa kaffibarþjóna, og þar sem
landið og Reykjavík eru lítil dreifist kunnátta og þekking auðveldlega milli manna. Þetta hefur skilað sér í því – og
þetta hef ég ítrekað heyrt frá útlendingum sem ég hef hitt hérna á landi – að almennt er kaffið á Íslandi mjög gott.“
Ljúfmeti Kaffitár framleiðir eigið bakkelsi fyrir kaffihús sín og selur enn-
fremur gestum og gangandi í Kruðerí Kaffitárs við Nýbýlaveg í Kópavogi.