Þjóðmál - 01.06.2013, Blaðsíða 89

Þjóðmál - 01.06.2013, Blaðsíða 89
88 Þjóðmál SUmAR 2013 Sá sem sér allt og ekkert fyrir Ha-Joon Chang: 23 atriði um kapítalisma sem ekki er sagt frá . Ólöf Eldjárn þýddi . Vaka- Helga fell, Reykjavík 2012, 336 bls . Eftir Geir Ágústsson Vinsælt lesefni á frjálsum markaði er bækur sem fjalla um ókosti hins frjálsa markaðar . Óhætt er að segja að bókin 23 atriði um kapítalisma sem ekki er sagt frá sé af því tagi . Hana má í stuttu máli kalla hug leiðingar and- kapítalista, og fyrir áhugafólk um slíkt hugarfar er bókin eflaust ágæt þótt margar betri séu til . Höfundur fer grunnt í mörg mál en skrifar lipran texta og aðgengilegan fyrir þá sem vilja fræðast um skoðanir hans á ýmsum málum . Mikill áhugi á lesefni um ókosti hins frjálsa markaðar er e .t .v . skiljanlegur . Allir geta nefnt eitthvað sem þeim finnst að í samfélaginu í kringum sig . Okkur er sagt að við búum í frjálsu markaðshagkerfi þar sem ríkisvaldið er bara lítill aukaleikari, og það sem er að í samfélaginu hlýtur því að vera til vitnis um gallana á slíku hagkerfi . Bók Ha-Joon Chang, 23 atriði um kapítal­ isma sem ekki er sagt frá (nema af Ha-Joon Chang), er dæmi um bók sem skilur lesand- ann eftir með það á tilfinningunni að fátt sé til ráða til að bjarga heiminum frá glötun og fátækt nema fylgja leiðbeiningum hans um aukin ríkisafskipti . Bókin skilur að vísu ekki eftir neina skýra slóð af vel rök studdum ályktunum . Hún er troðfull af mótsögnum, svo að vægt sé til orða tekið . Höfundur er mjög stoltur af athugasemd um sínum, sem hann heldur að séu frum legar, en reynast flestar kunnuglegar þegar betur er að gáð og eiga rætur að rekja til yfirlýstra andstæðinga hins frjálsa fyrirkomulags á markaði og í samfélaginu . Til að rökstyðja mál sitt notar höfundur gjarnan hugmyndir hagfræðinnar, sem bókin styðst við „frá upphafi til enda“ (bls . 289), þótt þau ágætu fræði, að sögn höfundar, „virðist ekki skipta máli fyrir hagstjórn í alvöru- heiminum“ (bls . 285) . Bókin er enda eins og klofinn persónuleiki, full af innri mótsögn- um sem hljóma margar hverjar fræðilegar en eru ósannar . Hagfræðiskilningur höfundar ristir grunnt . Hann virðist til dæmis ekki skilja uppruna, hlutverk eða eðli fjármagns, þótt stöku sinnum bregði fyrir votti af slík- um skilningi . Þetta er mikill galli sem setur svip sinn á flesta kafla bókarinnar . Höfundur treystir á að lesandinn sé illa að sér í sögu, búi yfir töluverðum fordómum í garð Bandaríkjanna og Bretlands, og geti allt í senn verið bæði með og á móti sömu hlutunum, eftir því hvað hentar hverju sinni . Höfundur telur til dæmis að kapítalismi sé „besta hagkerfið sem maðurinn hefur fundið upp“ (bls . 15) en skilgreinir þá kapítalisma ekki sem frjálst markaðshagkerfi heldur eitthvað allt annað . Þannig tekst honum að koma fram sem saklausum umbótasinna, sem allir kapítalistar ættu að taka mark á, þótt undir niðri slái hjarta sósíalistans . Einhver gæti kallað slíkan mann úlf í sauða rgæru . Sögulegur skilningur höfundar er í ætt við skrif vinstriprestanna Pauls Krugman í Bandaríkjunum og Þorvalds Gylfasonar á Íslandi . Mótsagnirnar vantar ekki hér frekar en í öðru í bókinni . Á einum stað er okkur t .d . sagt að „tilslakanir í regluverkum um fjármála- og atvinnustarfsemi“ (bls . 14) hafi verið gerðar undanfarna áratugi (og þess vegna kom kreppa), en eftir því sem líður á bókina kemur í ljós að margar og strangar reglur, ekki síst um bankastarfsemi (bls . 25), hafi orðið eftir í meintri afreglun Vesturlanda . Höfundur talar öðrum þræði um „tilslakanir“ í regluverki og „afnám“ hafta (bls . 275), en hins vegar að „sterkara regluverki“ hafi verið komið á (bls . 29) .
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97

x

Þjóðmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.