Þjóðmál - 01.06.2013, Qupperneq 91

90 Þjóðmál SUmAR 2013
sem á einhvern undraverðan hátt tókst að
skilja „rök markaðarins“ (bls . 160) ólíkt svo
mörgum öðrum yfirvöldum sem hafa mokað
fé skattgreiðenda í misheppnuð viðskipta-
ævintýri .
Ef Stalín hefði bara haft aðgang að
ráðgjöf suður-kóreskra sérfræðinga í skipu-
lagningu sovéska hagkerfisins! Að vísu telur
höfundur að Sovétríkjunum hafi tekist
„vel“ að iðnvæðast og framleiða hveiti og
kartöflur (bls . 239) svo að kannski var
engin þörf á ráðgjöf opinberra starfsmanna
frá Kóreu . Stjórnvöld geta jú, að mati
höfundar, gert ýmislegt „upp á eigin
spýtur“ sem enginn annar getur (bls . 97),
og að auki aflað „betri upplýsinga“ og
aukið „gæði ákvarðana“ (bls . 155) umfram
það sem hinn handahófskenndi markaður
milljóna einstaklinga getur . Að hugsa sér
að miðstýrð áætlanagerð hins opinbera sé
skotspónn einhverra þegar þetta er raunin!
Væri ekki ráð að fá höfund til að taka að sér
skipulagningu íslensks landbúnaðar?
Höfundi tekst ekki betur upp með töl-
fræði en önnur fræði . Laun eru allt í senn,
„í grunninn svipuð“ í Bandaríkjunum og
Japan/Evrópu (bls . 184), töluvert lægri í
Bandaríkjunum (bls . 137) og 15% hærri
(bls . 185) . Auðvitað er hægt að bera saman
laun á ýmsan hátt en er ekki óþarfi að bera
þau saman á allan hugsanlegan hátt og draga
svo mismunandi ályktanir eftir því hvað
hentar höfundi hverju sinni?
Dæmin hér að ofan eru engan veginn
tæmandi fyrir meðhöndlun höfundar á
gögnum, hagfræði, sagnfræði og tölfræði .
Bókin er í himinhrópandi mótsögn við sjálfa
sig frá upphafi til enda, jafnvel frá blaðsíðu
til blaðsíðu . Hún er gagnslaus fyrir þá sem
vilja í raun og veru fræðast um gangverk
heimsins .
Stærsti galli bókarinnar er samt tilraun
hennar til að vera hagfræðirit án þess að
höfundur skilji hlutverk, eðli og uppruna
fjármagns . Skilningsleysið ýtir höfundi ofan
í marga holuna í röksemdafærslu sinni .
Fjár festing getur ekki átt sér stað án fjár-
magns, og fjármagni verður ekki safnað
nema geta lagt vinnulaun eða söluandvirði
varn ings og þjónustu í sjóð í traustum gjald-
miðli til seinni tíma notkunar . Þannig urðu
Bandaríkin og Bretland rík, en ekki af því
þeim tókst að halda erlendum varningi frá
hillum verslana eða setja ólæsa innflytjendur
í vinnu hjá nútímalegum fyrirtækjum .
Þannig eru sum Afríkuríki en ekki öll að
koma undir sig fótunum . Þannig er Asía
að byggjast upp . Fjármagn gerir starfsmenn
verðmætari vegna bætts aðgengis að tækjum
og tólum sem aðrir bjuggu til . Fjármagn
gerir eigendum þess eða lánþegum kleift að
ráða starfsfólk og borga því laun þótt langt
sé í að tekjur komi inn vegna vinnu þess .
Verðmætari starfsmenn geta hlíft börnum
sínum við vinnu og kostað menntun þeirra .
Fjármagn leitar í rekstur sem gengur vel og
er dregið úr rekstri sem gengur illa . Sé því
ekki leyft að gerast verður öll skipulagning
takmarkaðra gæða misheppnuð og leiðir
til eins allsherjargjaldþrots hagkerfisins .
Þannig urðu Sovétríkin fátækari og fátækari
þótt stórir reykháfar hafi risið og mörgum
herskipum hafi verið ýtt úr vör .
Peningaprentun er allt í senn, eftirlæti
höf undar og einn stærsti veikleikinn í mál-
flutningi hans . Hann virðist ekki vita mikið
um starfsemi seðlabanka . Hann gerir sér
enga grein fyrir því að fjölgun peninga í um-
ferð eykur ekki framboð á neysluvarningi .
Þær hagfræðihugmyndir sem hann styðst
við eru enda þær sem yfirleitt eru kenndar
við John Maynard Keynes, sem höfundur
kallar „ofurhagfræðing“ (bls . 207) . Að
sögn Keynes þurfa menn að velja hvort
markmiðið með hagstjórninni sé að ná
fram „fullri atvinnu og hagvexti“ eða lágri
verðbólgu (bls . 76) . Hagfræðingar af þeim
skóla telja neyslu vera hagvöxt og höfundur