Þjóðmál - 01.12.2013, Side 27

26 Þjóðmál VETUR 2013
Þormóður hét maður, er kallaður var váli . Um hann var lítið vitað og ekki var hann
heiðraður með heilum sögum . Hans er þó
getið á fáeinum stöðum . Váli þótti laginn við
að lýja málma og verkhagur vopnasmiður .
Til hans var leitað langa leið eftir vopnum
sem entust óvinafjöld . Vopn Þormóðs vála
létu ekki undan þótt hart yrði fyrir . Hann
nam land í Hlíðardal .
Hlíðardalur er víður og bjarglegur .
Aflíðandi, grösugar hlíðarnar og lág fellin
í norðri gefa honum nafnið . Austar blasa
við snævi þakin Oddafjöll . Suður af þeim
vakir Hlíðarfjallajökull . Við hlíðunum
tekur sléttlendið, melar og ruðningar þar
sem Hlíðarfljótið byltist beljandi um aldir
og hlífði engu . Miklir garðar halda því nú í
skefjum og víða er landið orðið grónar engjar
og tún .
Niður hlíðarnar sytra þúsund litlir fossar,
sem leggjast mjúklega að láglendinu og halda
áfram för sinni niður á melana í litlum lænum .
Þar safnast þeir saman í eina tæra bergvatnsá
sem fær að vera í friði fyrir Hlíðarfljótinu .
Lækjará liðast eftir kvikum sandbotni, milli
gróinna bakka, út dalinn . Einn fossanna
er tilkomumikill . Hann steypist fram af
brúninni, hverfur um hríð en birtist á ný
litlu neðar og fellur loks í tæran hyl . Þetta
er Gægjufoss . Rómuð fegurð Hlíðardals á
marga máttarstólpa .
Í eina tíð voru sjö kirkjur í Hlíðardal .
Ekki var fólkið þar trúaðra en gengur og
gerist en dalurinn langur og ekki fararskjótar
fyrir alla heimilismenn . Margir þurftu
að fara gangandi til messu og því mátti
vegalengdin ekki vera óhófleg . Hátíðlegar
jólamessurnar voru mest sóttar . Þá komu
allir í kirkjuna sína . Í eldri frásögnum af
messuferðum á aðfangadagskvöld er kvöldið
ætíð stjörnubjart og tungl hátt á lofti . Á
harðfennið stirnir, það marrar í hverju spori .
Kirkjuklukkurnar hringja og fólkið drífur að .
Presturinn er í hátíðlegasta messuskrúðanum
og söfnuðurinn syngur einum rómi: ,,Í dag
er glatt í döprum hjörtum .“
Nú eru tvær kirkjur eftir í Hlíðardal .
Nútíminn hefur ekki efni á mörgum kirkjum
og hver prestur sinnir mörgum sóknum . Á
aðfangadag eru kirkjurnar þéttsetnar og enn
er sungið: Í dag er glatt . Þótt sumt breytist þá
breytist sumt ekki .
Flestir bæirnir standa keikir uppi í hlíðinni
og horfa yfir sléttlendið . Víðast halla
heimatúnin, sums staðar óþægilega mikið
fyrir nútímavinnuvélar en bændur þekkja
Óskar Magnússon
Haðar saga Hlíðdælings
Upphafskafli skáldsögunnar Látið síga piltar