Þjóðmál - 01.12.2013, Blaðsíða 52

Þjóðmál VETUR 2013 51
því einu að telja birtar greinar og annað
sem beinlínis er hægt að kasta tölu á .
Það sem verra er, stigakerfið er þannig gert
að það fást að jafnaði fleiri stig fyrir grein
sem birt er í íslensku tímariti en í einhverju
af þeim alþjóðlegu tímaritum sem mestrar
virðingar njóta (eins og t .d . Nature) . Það er
fráleit stefna að birta á íslensku greinar sem
eiga að vera framlag til vísindasamfélagsins,
á sviðum sem eru alþjóðleg í eðli sínu, en
það gildir um langflest fræðasvið, þar á
meðal nánast öll mennta- og félagsvísindi .
Staðreyndin er auðvitað sú að mikill fjöldi
akademískra starfsmanna í HÍ ræður alls
ekki við neinar rannsóknir sem ná máli á
þeim alþjóðavettvangi sem skólinn vill gera
sig gildandi á . Samt sem áður er ekki nóg
með að allt þetta fólk fái stóran hluta launa
sinna fyrir að stunda rannsóknir, heldur eru
beinlínis sett á laggirnar tímarit sem eru úr
öllum tengslum við alþjóðafræðasamfélagið,
og því algerlega gagnslaus þessu samfélagi,
til að hægt sé að veita undirmálsfólkinu
framgang allt upp í prófessorsstöðu, og
hækka laun þess umtalsvert . Enda er fjöldi
prófessora við HÍ sem nánast ekkert hafa
birt á alþjóðavettvangi, og þar með ekkert
birt bitastætt, á áratuga löngum ferli .
Þetta stigakerfi hvetur starfsmenn annars
vegar til að skrifa gagnslausar greinar sem
ekki ná máli alþjóðlega, af því auðvelt er að
fá þær birtar á Íslandi, og hins vegar hvetur
það til framleiðslu á magni, en ekki gæðum .
Það er sérstaklega kaldhæðið að færasta
vísindafólkið leggur langflest áherslu á
gæði, og forðast óþarfa magn, enda kostar
dýrmætan tíma að framleiða slök vísindi,
þótt það sé afar auðvelt fyrir sæmilegt
vísindafólk að fjöldaframleiða ómerkilegar
greinar og fá birtar á alþjóðavettvangi .
Ég veit ekki til að nokkurn tíma hafi
verið lagt til innan skólans að leggja niður
þetta fráleita stigakerfi og setja í staðinn
raun verulegt gæðamat . Hins vegar hefur, á
síðustu árum, verið reynt að hnika áhersl-
un um í skárri átt . Þær tilraunir hafa að
mestu verið barðar niður .
Afleiðingin er að á Íslandi er margfalt fleira
fólk á launum en í nokkru sambærilegu
landi við að stunda rannsóknir sem eru
einskis virði, og sem margar fara beint í
þá ruslatunnu sem flest íslensk tímarit eru,
því þau eru ólæsileg fyrir meira en 99,9%
viðkomandi vísindasamfélags .
Falsað bókhald
Þótt forysta HÍ hafi ekki reynt að breyta matskerfi skólans þannig að það styddi
í raun við yfirlýsta stefnu, og ekkert gert til
að byggja markvisst upp öflugt vísindastarf,
hefur hún lagt sig fram um að reyna að
breyta sjálfum tölunum sem eiga að lýsa
styrk skólans . Þannig voru forstjórar
Hjartaverndar og Íslenskrar erfðagreiningar
gerðir að prófessorum við HÍ, og þar með
getur skólinn talið sér til tekna flestallar
birtingar og tilvitnanir sem tengjast þessum
tveim fyrirtækjum, en þau eru bæði gríðar-
Þ annig voru forstjórar Hjarta-verndar og Íslenskrar erfða-
grein ingar gerðir að prófessorum
við HÍ, og þar með getur skólinn
talið sér til tekna flestallar birtingar
og tilvitnanir sem tengjast þessum
tveim fyrirtækjum, en þau eru bæði
gríðarlega öflug í rannsóknum . . .
Trúlega réði þessi ráðstöfun úrslitum
í því að HÍ tókst að komast inn á
einn lista yfir 300 bestu háskóla í
heimi, en reyndar sést hann ekki á
öðrum slíkum listum .