Þjóðmál - 01.12.2013, Blaðsíða 61

60 Þjóðmál VETUR 2013
tryggja þurfi í stjórnarskrá að arðurinn af
auðlindunum renni til eigenda hennar,
„þjóðarinnar“ . Til þess þurfi ríkið að verða
eigandi auðlindanna .
Þetta er mikill misskilningur . Auðlinda-
rentan er engin föst stærð . Hún er flöktandi
eins og norðurljósin . Eins og þau rís hún og
dvín . Blossar og hverfur í myrkrið . Reynslan
segir okkur að rentan verði minni hjá ríkinu,
í stað þess að ríkið gegni hlutverki sínu og
hlúi vel að atvinnustarfseminni í landinu .
Ríkið nær betur til auðlindarentunnar
með því að skattleggja hana heldur en með
því að slá eign sinni á hana .
Helmingur
landsframleiðslunnar skattar
Helmingur landsframleiðslunnar renn-ur í ríkissjóð í formi skatta . Af þessu
sjá menn að öll starfsemi í landinu greiðir
ríflega til ríkisins og „þjóðin“, ef menn vilja
kalla ríkið það, fær vel af allri verðmæta-
sköpun í landinu án þess að ríkið sé eigandi
að verðmætum landsmanna .
Þetta byggist á því að íslenska ríkisvaldið,
Alþingi, þjóðþingið, hefur fullveldisrétt á
Íslandi . Það getur stjórnað, skipulagt og
haft eftirlit með allri mannlegri starfsemi
og eignum í landinu án þess að vera sjálft
eigandi að þessari starfsemi eða eignum .
Með þjóðareignarhugtakinu er verið að
rugla málin . Með því að kalla fullveldis-
réttinn „eign“ er fólk leitt á villigötur og
svipt lýðræðislegum réttindum sínum . Það
á þá minni hlutdeild í fullveldi ríkisins og
lendir í því að verða leiguliðar, kaupanautar
þjónustu ríkisins .
Það fer ekki á milli mála að baráttumenn
fyrir náttúruauðlindum í þjóðareign vilja
gera þær að ríkiseign með eignarnámi .
Með því að gera auðlindirnar að ríkiseign
í stjórnarskrá er verið að draga þær undan
fullveldisrétti löggjafans, Alþingis, og færa
þær undir yfirráð framkvæmdarvaldsins,
ríkisstjórnina . Með stjórnarskrárákvæðinu
er verið að takmarka fullveldisrétt Alþingis
óhóflega . Nýting er bundin við leigu, vissan
tíma, gegn fullu gjaldi . Með orðunum
„gegn fullu gjaldi“ er vísað til eignarréttar-
ákvæðis stjórnarskrárinnar „og komi fullt
gjald fyrir“ .
Þeir telja jafnframt að ríkiseignir njóti
friðhelgi eignarréttarins skv . 72 . gr . stjórn-
arskrárinnar .
Þessi friðhelgi ríkiseigna stenst engan
veginn vegna þess að ákvæðið um friðhelgi
eignarréttarins er mannréttindi, sem sett
eru til að vernda borgarana og veita þeim
réttaröryggi í samskiptum þeirra við opin-
bert vald, en ekki til að vernda ríkið gegn
sjálfu sér .
En sú þróun er vaxandi að valdhafarnir
telja að þau réttindi sem landsmönnum
eru veitt í stjórnarskrá til varnar gegn
ríkisvaldinu séu fyrir hið opinbera . Ekki
ætluð þeim sem verja á .
Með því að draga stöðugt meiri réttindi
og eignir undan forræði borgaranna verða
T alsmenn „þjóðareignar“ gáfust upp á að verja
það að þjóðareign væri annað
en ríkiseign og skilgreindu
þjóðareign sem „ríkis eign sem
hvorki má selja né veðsetja“ .
Þar með voru þeir búnir að
viðurkenna að „þjóðareign“ væri
meiri ríkiseign en allar aðrar
ríkiseignir, því þessi ríkiseign
væri að eilífu óafturkræf og gæti
aldrei ratað til landsmanna aftur .