Þjóðmál - 01.12.2013, Qupperneq 43

42 Þjóðmál VETUR 2013
landið? Eins og við höfum einnig séð hér á
Íslandi er markvisst unnið að því að brengla
málvitund fólks . Orðum og hug tökum er
snúið á haus svo að komast megi hjá því að
særa tilfinningar einhverra eða svo er sagt .
Allt byggir þetta á leik skóla prinsippinu, að
enginn skuli hafður út undan . Falleg hugsun,
sem lokar þó aug unum fyrir þeim sem ýtt
er út svo að aðrir komist fyrir . Stefnan er
sósíalísk og rétt eins og gamli marxisminn
forðum stríðir hún gegn mannlegu eðli . Ef
leyfist að nota svo óheflað orð .
Eins og svo margt annað sem miðar að því að takmarka frelsi einstaklingsins
honum til þæginda, þá laumaðist þessi
kæfandi kærleiki hægt aftan að okkur .
Smám saman fóru þó að vakna grunsemdir
um að að baki allri þessari „manngæsku“,
leyndust óþekktar ógnir . Um aðdragandann
má lesa í bók Jonathans Rauch, Kæru
rannsóknardómarar: Nýjar atlögur að skoð­
ana frelsinu (Kindly Inquisitors: The New
Attacks on Free Thought) . Bókin kom fyrst
út fyrir 20 árum en er nú endurútgefin með
aðkomu Cato-stofnunarinnar . Í bókinni
rekur Rauch langa sögu tilrauna til að
koma böndum á skoðanafrelsið eða allt
frá dögum Platóns . Fálmkennd viðbrögð
Vestur landa við dauðadómi yfir rithöfund-
inum Salman Rushdie vöktu höfundinn til
vitundar um hvert stefndi og telur Rauch
að hætturnar, sem að vestrænum sam-
félögum steðja, megi rekja til þriggja mis-
munandi hugmyndafræða: ógnin stafi frá
bókstafstrúarmönnum (fundamentalists)
hvers konar, jafngildissinnum (egalitarians)
sem leggja allar skoðanir að jöfnu og
mannúðarsinnum (humanitarians) sem
vilja forðast að meiða nokkurn mann .
Bókin gefur ágætt yfirlit yfir forsöguna .
Um ástandið eins og það er í dag innan
bandarísks háskólasamfélags er fjallað í
annarri bók, sem rekur afleiðingar þess að
leyfa rétttrúnaðinum að grassera óhindrað .
Hún lýsir því hvernig markvisst hefur verið
grafið undan grundvelli frjáls samfélags .
Bókin ber nafnið Afnám frelsis: Ritskoðun
í háskólum og endalok bandarískrar rökræðu
(Unlearning Liberty; Campus Censorship
and the End of American Debate).* Bókin
er skrifuð af Greg Lukianoff og lýsir hann
hvernig ´68-kynslóðin, sem hristi af sér
hlekki samfélagsins á sjöunda og áttunda
áratugnum, endurgalt frelsið þegar völdin
voru þeirra . Frá því á níunda áratugnum
hafa meira en 350 háskólar vítt og breitt um
Bandaríkin tekið þátt í að smíða regluverk
um það sem þeir kalla „ásættanlega
orðræðu“ (speech code) í háskólum . Á
góðri íslensku kallast þetta að ná hreðjataki
á háskólasamfélaginu, því reglurnar eru ekki
aðeins bundnar við orð og athafnir innan
háskólanna heldur gilda þær hnattrænt, þ .e .
hvar sem kennarar eða nemendur tjá hug
* Báðar þessar bækur má fá á rafrænu formi hjá
Amazon .
Orðum og hugtökum er snúið á haus svo að
komast megi hjá því að særa
tilfinningar einhverra eða svo
er sagt . Allt byggir þetta á
leikskólaprinsippinu, að enginn
skuli hafður út undan . Falleg
hugsun, sem lokar þó augunum
fyrir þeim sem ýtt er út svo að
aðrir komist fyrir . Stefnan er
sósíalísk og rétt eins og gamli
marxisminn forðum stríðir hún
gegn mannlegu eðli . Ef leyfist að
nota svo óheflað orð .