Frón - 01.03.1945, Page 49

Nokkur orð um íslenzk bókasöfn
47
geyma af bókum, auk handrita, og Lyngby telur ekki nema í
kringum 30000 íbúa, eSa töluvert miklu minna en Reykjavik.
Frekari athugasemdir eru því miSur óþarfar.
Ef viS snúum okkur aS alþýSubókasöfnum á Islandi, eSa
réttara sagt aS því sem frekast má kalla því nafni, þá er ástandiS
sízt betra. 1 flestum kauptúnum og kaupstöSum eru bókasöfn,
aS minnsta kosti aS nafninu til, en öll hafa þau átt viS mikiS
féleysi aS stríSa. Engin samvinna hefur veriS meSal þeirra, og
fyrirkomulagiS meS ýmsu móti. Einu hagsmunir þeirra sem vert
er aS nefna eru hin gömlu réttindi amtsbókasafnanna (á SeySis-
firSi, Akureyri og í Stykkishólmi) til aS fá ókeypis eintak af
öllum bókum prentuSum á íslandi. Auk þessara safna mun helzt
ástæSa til aS nefna safniS á Húsavík, sem til varS fyrir dugnaS
Benedikts á AuSnum og eignaSist betri bókakost erlendan en
títt var um íslenzk bókasöfn. Söfn smákauptúnanna eru flest
svonefnd sýslubókasöfn, sem fá sáralítinn ríkisstyrk og einhverja
óveru frá sýslu- og bæjarfélögum, eru oft misjafnlega geymd og
lítil rækt lögS viS aS þau komi aS verulegum notum. í sveitum
eru viSast frá fornu fari til lestraríélög, venjulega rekin meS
öllu styrklaus sem leshringar nýrri bóka, og eiga sjaldan veruleg
söfn, enda ekki fé fyrir hendi til viShalds og geymslu.
BæjarbókasafniS i Reykjavík er rekiS meS sama sniSi sem
tíSkast um alþýSubókasöfn annars staSar á NorSurlöndum. Mér
er ekki kunnugt um stærS þess nú, en þaS hefur aldrei haft yfir
miklu fé aS ráSa. Fyrsta framlag bæjarins til þess var veitt 1921,
og var aSeins 500 kr. SíSan hefur þaS þó vaxiS svo ört, aS á
síSustu fjárhagsáætlun Reykjavíkurbæjar sem ég hef séS — fyrir
áriS 1939 — var þaS komiS upp í 45000 kr. En ríkisstyrkur til
þessa safns hefur síSustu árin aSeins veriS 5000 kr., og áSur
þaSan af minni. Heildartekjurnar hafa þvi veriS drjúgum minni
en safnsins i Lyngby sem ég gat um áSan. SafniS hefur því
vitanlega átt viS þröngan kost aS búa, þar sem þaS byrjaSi meS
tvær hendur tómar og hefur aldrei fengiS neinar stærri fjárveit-
ingar til stofnkostnaSar. BaS hefur alltaf haft léleg húsakynni og
ónóga starfskrafta. Reykjavíkurbær má ekki draga of lengi aS
inna þá sjálfsögSu skyldu af hendi aS sjá safninu fyrir sóma-
samlegri byggingu, sem geri því fært aS leysa ætlunarverk sitt
af hendi á viSunandi hátt. AS safniS vinnur mikiS og þarft verk
sést af því sem nýlega hefur frétzt frá Islandi um starfsemi þess
Á síSasta ári léSi safniS 135000 bindi, og lánþegar voru rúm 4000.