Frón - 01.03.1945, Blaðsíða 51

Nokkur orð um íslenzk bókasöfn
49
ríkinu og frá sveitarfélögum umdæmisins. Pessar styrkupphæðir
ríkisins eru enn sem komið er hæstar hér i landi á NorSurlöndum,
en bæSi í Noregi og SvíþjóS hafa bókasöfnin sett sér þaS
markmiS aS komast a. m. k. jafnhátt. SíSastliSiS ár voru fastar
tekjur alj^ýSubókasafna í Danmörku um 8.150000 kr., þ. e. a. s.
meira en 2 kr. á hvern íbúa, af því 2.340000 kr. ríkisstyrkur.
Ef viS reynum nú aS gera okkur grein fyrir hvernig svipuSu
kerfi yrSi bezt komiS viS á íslandi, liggur í augum uppi aS þar
eru ýmsir annmarkar sem ekki eru til í þéttbýlli löndum meS
betri samgöngumöguleika. Hrepparnir geta ekki risið undir
neinum verulegum kostnaði til bókasafna, og fæstar sýslur eru
þess umkomnar aS geta komiS upp safni sem fullnægi allri
sýslunni þegar í staS. Stærri umdæmi en sýslur er víða erfitt
að skipuleggja sakir samgönguerfiðleika á vetrum, þegar bóka-
söfnin mundu einkum starfa. Sjálfsagt væri þó aS nota öll þau
söfn og lestrarfélög sem fyrir eru sem grundvöll nýs skipulags.
En þaS væri athugandi hvort ekki væri nauðsynlegt að gjörbreyta
starfsháttum lestrarfélaga í sveitum. EaS er of dýrt aS 10—15
lestrarfélög í hverri sýslu kaupi að mestu sömu bækurnar á
hverju ári, lesi þær einu sinni og láti þær síðan annaðhvort fara
í niSurníSslu eða selji þær. P*a5 ætti að vera hægt aS koma því
svo fyrir að í staðinn væru keypt farandbókasöfn fyrir alla
sýsluna, sem skipt væri um á ákveðnum tímum milli hreppanna.
1 þcssum farandbókasöfnum ættu einkum aS vera bækur til
skemmtilesturs, og meS þessu móti gætu lestrarfélögin bæði
kornizt yfir fleiri bækur en ella, og hins vegar fengið fé aflögum
til þess aS koma sér upp smátt og smátt föstu bókasafni hand-
bóka og sígildra verka. Til þess að skipuleggja slíka starfsemi
væri enn fremur nauðsynlegt aS hafa einhverja miSstöS, sem
eðlilegast væri aS hafa í sýslubókasafninu. Par ættu farandbóka-
söfnin að eiga sér samastaS og verða um leiS uppistaða í bókaeign
þess. Sýslubókasöfnin gætu þá smátt og smátt fæfzt í þá átt aS
verða að verulegum miðbókasöfnum. Eins þyrfti að vera hægt,
einkum í strjálbýlli héruðum, að ljá einstökum mönnum eSa
hópum manna lítil farandbókasöfn, samsett eftir óskum lánþega,
sem væru annaShvort send þeim beint eSa um hendur sveitar-
bókasafns. Petta gæti ckki sízt orSið að gagni ef einhver einn
maður eða félagsskapur, t. d. námsflokkur eða ungmennafélag,
vildu kynna sér nánar ákveðiS efni, en skorti bækur um þaS.
ViS slík farandbókasöfn yrði því einkum um fræðibækur aS
4