Orð og tunga - 01.06.2001, Blaðsíða 104

Orð og tunga - 01.06.2001, Blaðsíða 104
94 Orð og tunga málfræði, málnotkun eða stíl og ritstjórnarinnskot. Skýringum við orðasambönd, dæmi o.þ.h. var skipt upp á sambærilegan hátt. Skipting orðabókartextans í svið er grund- völlur að allri endurskoðun textans og bæði að efnislegri og formlegri samræmingu. Skiptinginer líka grundvöllur að framsetningu textans í nýjum miðli þar sem umbrotið á skjánum ræðst af skilgreiningum á leturgerð, leturstærð, lit, línuskilum, inndrætti, meðfylgjandi táknum o.s.frv. fyrirhvert svið um sig.12 3.1 Skorðurnar sem miðillinn setur í tölvuútgáfu ÍO Framsetning orðabókartextans er allt öðrum takmörkunum háð á diski en í prentaðri bók þar sem meginvandinn er fólginn í samþjöppun textans og takmörkun á umfangi, eins og lýst er hér að framan. A skjá er mjög þéttur texti hins vegar illlæsilegur og það efni sem kemst fyrir á skjánum í einu er því takmarkað. Vegna þessa er hætt við því að notandinn missi yfirsýn yfir samhengið þegar efnið skiptist á marga skjái eins og raunin er í löngum orðsgreinum. Hér verður heildarumfang verksins samt ekki til vandræða, a.m.k. ekki í verki af þeirri stærð sem hér um ræðir, þar sem gríðarlegt magn texta kemst fyrir á einum diski. 3.1.1 Augnraunin Kannanir sýna að fólk les rafrænan texta hægar en prentaðan og flestir tölvunotendur kannast við að þreytast fyrr af því að horfa á skjá en blað. Þegar farið var að huga að framsetningu orðabókartextans á skjá í tölvuútgáfu ÍO var því ákveðið að reyna að nýta kosti miðilsins í stað þess að setja orðabókartextann fram með sama hætti og í bók, eins og oft er gert í rafrænum útgáfum af prentuðum orðabókum.13 Ýmis atriði úr bókinni eru samt sem áður látin halda sér þannig að ýmsir drættirættu að vera þeim kunnuglegir sem handgengnir eru bókinni. Dæmi eru t.d. skáletruð á skjánum eins og í bókinni en munurinn er sá að greint er á milli mismunandi dæma með litum. Venjuleg dæmi eru t.d. með svörtu skáletri, dæmi sem sýna ekkert nema setningargerð (t.d. gefa e-m e-ð, þ.e. svokölluð ‘dauð dæmi’) eru með skærbláu skáletri og samsett orð sem dæmi undir grunnorði eru með dökkbláu skáletri (t.d. prestatal í flettunni tal sem greint er frá í nmgr. 15 hér á eftir). Hásteflingar eru áfram notaðir fyrir málfræðiskammstafanir en þar eru líka notaðir tveir litir, skærblátt fyrir orðflokkaskammstafanir með uppflettiorði (sem í nafnorðum er skammstöfun fyrir kyn) og svart fyrir aðrar málfræðiskammstafanir. Feitletur er hins vegar mun meira notað í tölvuúgáfunni en í bókinni og er það gert til þess að ná auga lesandans þannig að hann reki augun í megindrætti í textanum og þurfi ekki að lesa textann frá orði til orðs. Þessi breyting á leturnotkun er ekki einungis útlitsatriði 12Þar sem grein þessi birtist á prenti er ekki hægt að sýna raunverulegt útlit textans í tölvuútgáfunni. Sýnishorn af honum er að finna á vefsíðu Eddu (http://ord.is). Hér er einnig vert að nefna að sviðskiptingin er líka lykill að ýmsum leitarmöguleikum í rafrænu útgáfunni en einn meginmunur á prentaðri orðabók og tölvuútgáfu er einmitt fólginn í leitinni. í prentaðri bók er aðgangurinn fólginn í stafrófsröðinni einni og millivísunum sem skotiðer inn í hanaen í tölvuútgáfunni eru möguleikarnirnánast óþrjótandi. Ýmis nýmæli í leit eru í 3. útgáfu ÍO en víst er að þar verður haldið áfram að bæta við. 13 Þar má t.d. nefna Dansk-íslenska orðabók, töl vuútgáfu (Mál og menning 1999) sem byggð er á samnefndri prentaðri bók frá 1992 (ritstjórar Hrefna Arnalds og Ingibjörg Johannesen).
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180

x

Orð og tunga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.