Orð og tunga - 01.06.2001, Qupperneq 116

106
Orð og tunga
korta -aði S
• stytta, spara
korta e-ð við sig
krauma -aði S
1
• kvarta
krauma yfir(undah) e-u
rök|ræða S
• ræða um, skeggræða, deila
rökrœða e-ð við e-n
rökrœða um e-ð
Nánar verður fjallað um agnarsagnir og forsetningasambönd í kafla 4.2 hér á eftir.
4.1.3 Raunveruleg dæmi
Raunveruleg dæmi eru notuð á sama hátt og í bókinni en þeim hefur fjölgað verulega.
Með raunverulegu dæmi er hér átt við að orð sé sýnt í eðlilegu samhengi án styttinga
eða skammstafana en ekki er átt við eiginleg dæmi sem tekin eru beint úr staðfestri
heimild án breytinga. Heimildir að viðbótardæmum í 3. útgáfu ÍO eru aðallega gagna-
söfn Orðabókar Háskólans en þau eru stytt og aðlöguð eftir þörfum. Dæmin eru notuð
til að sýna setningargerð og deila því hlutverki með setningargerðarhausum og setning-
argerðardæmum en þeim er líka ætlað að bæta við skýringarnar, t.d. með því að sýna
dæmigerða rökliði og þrengja með því merkingarsvið sagnarinnar:
rök|styðja S
• leiða rök að e-u
rökstyðja málflutning sinn
Úr so. liggja:
• vera frosinn, vera á ís
Jjörðurinn lá allur
mýrarlágu illa þ.e. voru illa lagðar (frosnar)
í dæminu um rökstyðja kemur fram merkingarleg afmörkun á andlaginu en í dæmunum
um liggja er það frumlagið sem er bundið ákveðinni gerð af röklið. Oft þjóna dæmin
líka þeim tilgangi að skýra merkingarmun milli liða nánar en merkingarskýringar geta
verið nokkuð óljósar ef þeim fylgja ekki dæmi, eins og í öðrum og þriðja lið sagnarinnar
náða þar sem skýring á aðstæðum felst í dæmunum: