Orð og tunga - 01.06.2009, Síða 50

Orð og tunga - 01.06.2009, Síða 50
40 Orð og tunga ritmálstextunum einum. Þetta bendir m.ö.o. til þess að orð af miðlág- þýskum uppruna í fornbréfum séu hlutfallslega talsvert fleiri en orð úr ensku í innlendu dagblaðaefni við lok 20. aldar. Hér er þó vert að minna á það að áætlun um fjölda uppflettiorða í fornbréfunum byggð- ist á óbeinum aðferðum (þ.e.a.s. samanburði við texta fornsagna, sbr. kafla 3.1) og þar af leiðandi er sú hlutfallstala ótraustari en aðrar tölur í töflu 3. Samanburðurinn virðist samt ekki benda til þess að ensk áhrif í nútímamáli, eins og þau birtast í hlutfallslegum fjölda tökuorða, séu verulega miklu meiri en áður hefur þekkst um erlend máláhrif. Þetta krefst þó frekari rannsókna; t.d. hefur hér einungis verið tæpt laus- lega á formlegum og merkingarlegum einkennum tökuorða og aðlög- un þeirra að íslensku málkerfi og ekkert verið fjallað um önnur svið málsins, t.d. áhrif á setningagerð. Samvinna okkar hefur sannfært okkur um að samanburður á er- lendum áhrifum á ólíkum tímum geti verið mjög frjór og varpað ljósi á vissa, afmarkaða þætti íslenskrar málþróunar, þar á meðal í sögu orðaforðans. Hér mætast málsagan og samtímamálið á spennandi hátt með gagnkvæmri yfirfærslu aðferða og þekkingar. Við teljum að það sé gagnlegt að hafa nútímann til hliðsjónar þegar við reynum að skilja hvað fór fram á fyrri öldum, m.a. vegna þess að völ er á miklu meiri og fjölbreytilegri heimildum um mál samtímans sem veita okkur inn- sýn í ýmiss konar tilbrigði í máli og málnotkun, t.d. eftir eðli og til- gangi texta, ytri aðstæðum, stíl o.fl. Sú þekking sem fengist hefur með rannsóknum á máltengslum hefur m.a. leitt til þess að fræðimenn hafa skoðað áhrif miðlágþýsku á norræn mál, og síðan áhrif norsku og dönsku á íslensku, sem mállýskuáhrif fremur en áhrif ólíkra tungu- mála hvers á annað. Það sjónarhorn eitt og sér getur breytt miklu um sýn okkar á þær breytingar sem urðu á orðaforða norrænna mála á síðmiðöldum og ætla má að ef eðli máltengslanna á þessum tveim- ur tímabilum er ólíkt af þeim sökum gæti nánari samanburður áhrif- anna leitt í ljós áhugaverðan mun á afleiðingum þeirra. Á hinn bóginn teljum við einnig að sú samþjöppun og einföldun staðreynda sem rás tímans hefur í för með sér, þar sem „óþarfar" upplýsingar hverfa í bak- grunninn og eftir stendur tiltölulega einföld og skýr mynd af ástandi fyrr á tíð, geti haft skýringargildi fyrir rannsóknir í nútímanum, þegar rannsakendur standa gjarnan frammi fyrir ofgnótt gagna og heimilda. Tilgangur okkar var fyrst og fremst að gera tilraun til að skoða um- rædd tímabil í samhengi. Hér hefur lýsingu á máláhrifum á þessum
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188

x

Orð og tunga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.