Orð og tunga - 01.06.2009, Qupperneq 69

Orð og tunga - 01.06.2009, Qupperneq 69
Giiðrún Kvaran: Enginn lifir orðalaust 59 inu. Hvort nýtt innlent orð nær yfirleitt að skjóta rótum í málinu get- ur oft verið einhverjum duttlungum háð sem erfitt er að skýra. Sum verða um leið á allra vörum, önnur oft jafngóð komast ekki lengra en á orðalista. Að lokum er hér eitt dæmi úr sögu nýyrðanna. Margir kannast við orðið browser úr tölvumáli sem oft er notað í tal- máli þótt menn hafi eitthvert þeirra nýyrða á takteinum sem mynduð hafa verið. í ritmáli virðast menn fremur hallast að nýyrði en erlenda orðinu. Áhugavert er að fylgja þróun nýyrðanna sem notuð hafa verið í gagnasafni Morgunblaðsins (www.mbl.is/mm/gagnasafn). Browser var þar fyrst einungis notað í gæsalöppum eitt sér eða við hlið nýyrð- is. Fyrstu merki um nýyrði við hlið orðsins browser komu fram 1995 og orðin voru rýnir, (vefiskoðari og rápforrit. í grein í blaðinu frá 1997 ræðir greinarhöfundur um þau orð sem hann hafði rekist á og þá kom orðið vafri í fyrsta sinn fyrir í blaðinu. Önnur nýyrði nefnd í greininni voru rápari, veflesari og vefsjá. Orðanefnd Skýrslutæknifélagsins lagði til orðið netskoðari í Morgunblaðinu 1998 og mælt er með því í Tölvu- orðasafninu 2005. Af öllum þessum tillögum um nýtt orð í stað browser er aðeins vafri nefnt í Morgunblaðinu eftir 1998 og browser sést ekki lengur. 6 Niðurlag Hér hefur verið stiklað á stóru og rétt staldrað við á fáeinum stöðum í aldagamalli sögu íslensks orðaforða. Margt annað hefði verið áhuga- vert að nefna en í grein sem þessari verður að velja og hafna. Mikil þörf er á að gera orðaforðanum á öllum öldum betri skil en gert hefur verið, jafnt í ritmáli sem talmáli. Staðbundnum orðaforða þarf að lýsa betur og þótt erfitt geti verið að skoða hann aftur í tímann er þó unnt að hafa margvísleg not af verkum annarra. Þar má nefna athugasemd- ir í orðabókarhandriti Jóns Ólafssonar úr Grunnavík (Guðrún Kvaran 2005), athugasemdir í prentuðum orðabókum, t.d. Guðmundar Andr- éssonar og Björns Halldórssonar, og vasabækur Björns M. Ólsens. Til eru stakar rannsóknir á eldri tökuorðum og yngri og var getið um sumar þeirra en miklu er þar við að bæta. Sérstaklega er þörf á að skoða betur 17. og 18. öldina og áhrif fræðslustefnunnar. Nokkuð hef- ur verið skrifað um staðbundið málfar bæði í Islenska tungu og íslenskt mál en tiltölulega lítið er til um dönsk og ensk áhrif á yngri orðaforða enn sem komið er. Væntanlegar eru þó greinar eftir Ástu Svavarsdótt-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188

x

Orð og tunga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.