Orð og tunga - 01.06.2009, Side 135

Orð og tunga - 01.06.2009, Side 135
Baldur Jónsson: Klambrar saga 125 Skáldkonan „Guðný Jónsdóttir frá Klömbrum" (1804-1836) kenndi sig þannig við bæ sinn í Aðaldal, þar sem hún bjó með manni sínum, sr. Sveini Níelssyni 1828-1835. Hún dó 1836, og var hennar minnst í Fjölni árið eftir (3,2:30-32). í kvæði því sem þar er birt eftir hana, koma þrívegis fyrir orðin „í Klömbrum". Upphaf þriðja erindis er vel þekkt: „Man eg í Klömbrum meir en vel / morgna, hádag - en best á kvöldin".13 Guðný var prestsdóttir frá Grenjaðarstað, þar sem bróðir hennar, sr. Magnús Jónsson, varð prestur eftir föður þeirra, sr. Jón Jónsson. Löngu eftir lát Guðnýjar kom þangað til starfa ungur læknir, Júlíus Halldórsson, þá nýkominn frá námi, og gekk að eiga dóttur prests, Ingibjörgu Magnúsdóttur. Skömmu síðar, 1878, fluttust þessi ungu hjón að Klömbur í Vesturhópi, eins og nánar verður vikið að hér á eftir. Sama ár hóf Jón Þórðarson ábúð í Klömbur í Aðaldal. Á hann er minnst af sérstöku tilefni í ísafold 1888 (bls. 28) með orðunum: „til rannsóknar þeirrar, er hafin var gegn Jóni Þórðarsyni í Klömbur". Þetta er eina dæmið um orðið klömbur í ritmálssafni Orðabókar Há- skólans.14 Samkvæmt þessu hefir gamla beygingin ekki verið alveg úr sögunni í Þingeyjarsýslu seint á 19. öld, og hún virðist fylgja niðjum Jóns og tengdafólki sem þar hefir búið síðan. Það fólk er kennt við bæinn með orðunum „í Klömbur" eða „frá Klömbur".15 í sýslu- og sóknalýsingum úr Þingeyjarsýslu 1839-1844 (útg. 1994) er jörðin Klömbur í Aðaldal nefnd svo (sjá Þingeyjarsýslur, bls. 150) og þolfall haft eins, en þágufallið er Klömbrum. Samsetningar eru Klambra- sel (bær í Reykjahverfi), Klambravað, Klambrey og Klambramenn. Eftir þessu að dæma hefir klömbur verið skilið sem fleirtöluorð. Sóknarlýs- ingin sem hér um ræðir, er dagsett 24. október 1843 á „Grenjaðarstöð- um".16 Höfundur hennar er sr. Jón Jónsson, faðir Guðnýjar skáldkonu 13Stafsetning mín. - Sjá einnig Guðnýjarkver. 14Seðilskrifari hefir talið það vera fleirtöluorð í kvenkyni („fpl."), en af dæminu er ljóst að nafnið stendur í þágufalli eintölu. 15Tengdadóttir Jóns Þórðarsonar, Hildur Baldvinsdóttir frá Nesi, var jafnan kölluð „Hildur í Klömbur" að sögn Jónasar Kristjánssonar prófessors. Jónas (f. 1924) ólst upp í Fremstafelli í Kinn. - í júní 1987 kom út „Niðjatal jóns Þórðarsonar og Ólínu K. Sig- urpálsdóttur frá Klömbur & Baldvins Þorgrímssonar og Halldóru Þ. Þórarinsdóttur frá Nesi". Heimild: Kristín H. Pétursdóttir 1994:189. 16í lýsingunni sjálfri er nafnið á prestssetrinu ýmist haft í eintölu (Grenjaðarstaður) eða fleirtölu (Grenjaðarstaðir).
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188

x

Orð og tunga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.