Orð og tunga - 01.06.2009, Side 137

Orð og tunga - 01.06.2009, Side 137
Baldur Jónsson: Klambrar saga 127 Nafnið Klömbur hefir breyst í samsetningum. í jarðabók Árna og Páls er getið um „hólma í Laxá, sem Klambrarey heitir" (11:214). Sá hólmi nefnist Klambrey í sóknarlýsingunni 1843, og er ætíð nefndur ' 20 svo nu. Jörðin Klömbur í Aðaldal átti fyrrum í seli uppi í Reykjahverfi. Það sel kemur við sögu í annálum við árið 1700, þegar maður sem lenti í hrakningum, leitaði þar skjóls.21 Þar hefir nú verið búið samfellt síðan 1848, en áður einungis á árunum 1772-1775. Bærinn er nú jafnan nefndur Klambrasel, en ætti að heita Klambrarsel miðað við uppruna.22 í venjulegum framburði gat Klambrar- breyst í Klambra- hvenær sem var. 2.6 Klömbur í Vesturhópi Elsta heimildin um þennan bæ er skjal eitt frá því um 1344, þar sem nafnið er ritað „klo[m]br" (sjá DI 5:2).24 Síðar heitir bærinn ávallt Klömbur í jarðabókum (sbr. Hannes Þorsteinsson 1923:61). En hvers vegna heitir hann þessu nafni? Um Klömbur í Vesturhópi er sagt í jarðabók Árna og Páls (8:193) að þar sé landþröng mikil og átroðningur af kvikfé á báða bóga. Staðhátt- um er ekki lýst, en Margeir Jónsson (1924:17) hefir gefið þessa grein- argóðu lýsingu: við eignarfallið Klambrar. Annaðhvort sögðu þeir Klambra eða höfðu nafnið óbeygt. Hann taldi að svarendur hefðu skilið nafnið sem fleirtöluorð. 24.2. 2004. - Minna má á að eyjamöfnin Vigur og Kípur, sem beygðust í fyrstu eins og Klömbur, eru nú oftast óbeygð (sjá Baldur Jónsson 2008:63 og 2. nmgr. og 1988:25-27). 20Sögn Önnu Gunnarsdóttur, húsfreyju í Klömbur, í samtali við höf. sumarið 2001. 21Selið er sagt vera frá Klömbur í Hvömmum. í Grímsstaðaannál (Ann. 3:514) stendur að vísu „Klömbru", en það verður að teljast prentvilla eða ritglöp, sbr. Ann. l:594nm. 22Sjá Björn Teitsson 1973:62. Björn ritar Klambrarsel. - Sá sem bjó í Klambrarseli á 18. öld var Benedikt Jónsson, föðurafi Bólu-Hjálmars (Indriði Indriðason 1983:241). Indriði notar forna þágufallið Klömbur, en selið kallar hann þó Klambrasel. 23Glöggir menn hafa áttað sig á misræmi í meðferð þessara nafna. I talmálssafni OH er þessi fyrirspurn, sett undir orðið klömbur, f. pl.: „Samkvæmt símaskránni eru til Klömbrur og Klambrasel í Þingeyjarsýslu. Ætti þetta ekki að vera Klömbur og þá selið Klambrasel [svo], þar af dregið? Klömbur hafa ýmsir nefnt". Þetta er haft eftir Sigurði Draumland á Akureyri 1976, en er nánast óskiljanlegt. Líklegra er að Sigurður hafi spurt hvort selið ætti ekki að heita Klambrarsel, hann hafi kunnað gömlu beyginguna á orðinu klöinbur, en seðilskrifarinn ekki áttað sig á henni eða misritað í ógáti. 24Hér hefir láðst að rita nefhljóðsband yfir o-inu, sem tákn um 'm', eða það hefir máðst út.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188

x

Orð og tunga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.