Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.03.1972, Qupperneq 15

HYALIN-HIMNU-SJUKDOMUR
ÍLUNGUM
Grein sú, sem hér fer d eftir í
lauslegri þýðingu Olgu Hdkon-
sen, hjúkrunarkonu, birtist í
Nursing Clinics of North Amer-
ica.
Höfundar eru Mary Kumpe,
yfirhjúkrunarkona gj örgæzlu-
deildar ungbarna við Cincinnati
Childrens Hospital, og dr. Leo-
nard Kleinmann, prófessor í
barnasjúkdómum við sömu
stofnun.
Á árinu 1966 birtist grein eft-
ir dr. Baldur Johnsen, lækni, í
tímaritinu ACTA Pathologica et
Microbiotica Scandinavica, þar
sem hann segir frá skipulög'ð-
um rannsóknum, sem hann hafi
gert í Rannsóknarstofu Háiskól-
ans á árunum 1955—61, á dán-
arorsök 0—7 daga gamalla barna.
Hafi þá komið í Ijós, að algeng-
asta dánarorsök þessara barna
væri Hyalin-himnu-sjúkdómur í
lungum, og væri þetta langal-
gengast hjá fyrirburum.
Þess mætti geta að sjúkdómur
þessi tekur líf ca. 30-50 af
hundraði allra hvítvoðunga, sem
deyja á fyrsta mánuði eftir fæð-
ingu í Norður-Ameríku.
við offitu. Gerður hefur verið
greinarmunur á staðbundinni
fitusöfnun og almennri feit-
Ingni, en við hið fyrra er oft-
ast hægt að framkvæma skurð-
aðgerðir án annars en venju-
iegs undirbúnings undir aðgerð-
ii', en við hið síðara er almenn
niegrun nauðsynleg, bæði fyrir
Tíðni sjúkdómsins:
Um 59% allra barna, sem
fædd eru fyrir 28 vikna með-
göngu, hafa sjúkdóminn. Einnig
er hann algengur hjá börnum,
sem tekin eru meðkeisaraskurði,
fá of lítið súrefni í fæðingu, og
hjá börnum fæddum af sykur-
sjúkum mæðrum eða þeim, sem
hafa haft blæðingar á með-
göngutímanum. Eins er þetta al-
gengt, ef systkini barns hafa
haft sjúkdóminn.
Batahorfur:
Þær fara eftir þroska barns-
ins, á hve háu stigi sjúkdómur-
inn er, þegar meðferð hefst, 30-
40% látast.
Fyrstu einkenni:
Hröð, óregluleg öndun. Brjóst-
holið sogast óvenjulega inn við
innöndun. Seinna sogast einnig
bringubeinið og viðbeinin inn
með brjóstkassanum við inn-
öndun. Sterk, hvæsandi hljóð
við útöndun, þegar sjúkdómur-
inn ágerist. Lega barnsins í
rúminu verður samankreppt
(froglike position). Bjúgur á út-
limum. Blámi, ef súrefni er ekki
notað. Andardráttur stöðvast, en
og eftir aðgerðina, til þess að
árangur náist. Minnzt hefur ver-
ið á helztu fylgikvilla (complica-
tionir) í sambandi við þessar
aðgerðir, svo sem blóðmissi,
ígerðir í skurðsárum og drep í
fituvef og síðar ljót ör. Loks
hefur verið skýrt frá þeim tak-
mörkunum, sem þessar aðgerðir
byrjar aftur með óvenjulegum
hraða (apnea).
Síðari einkenni:
Blámi eykst, jafnvel með
1007'" súrefni. Brjóstkassinn
sogast meira inn (mjög áber-
andi einkenni). Öndun verður
hægari. Tíðari öndunarstöðvan-
ir. Bjúgur eykst. Barnið verður
kaldsveitt, þreytt og liggur eins
og „slytti“ í vöggunni. Á þessu
stigi deyr barnið venjulega, ef
ekkert er að gert. Ef krufning
er gerð, finnst venjulega:
1. Hyalin-himna, sem myndast
og þekur berklinga (bronc-
holur) og lungnablöðrur (al-
veolur), orsök ókunn.
2. Stór svæði af lungnavef sam-
anfallin (atelectasis).
3. Teygjanleika vantar í vefina
á stórum svæðum.
4. Lungun eru oftast loftlaus.
Blóðrannsóknir gefa oftast til
kynna:
1. Súrefnismettun (PO^>) oftast
mikið lækkuð.
2. Kolsýrumagn hækkað.
3. Acit hækkað (ofsýring), Ph
lækkað.
hafa, og hvers árangurs megi
vænta, ef allt tekst vel til.
Helztu heimildir:
Patrick Clarkson og John Jeffs.
Modern Trends in Plastic Surgery,
Vol. 2, ch. 10, 315, 1966.
J. O. Strömbeck. Modern Trends in
Plastic Surgery, Vol. 1. ch. 10, 237,
1964.
TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS 9