Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.03.1972, Blaðsíða 18

HVERS VEGNA „SJUKRAIÐJA “?
Sigríður Björnadóttir.
Sig^'íður BjömscLóttir braut-
skráðist frá Teiknikennaradeild
Myndlista- og handíðaskólans
árið 1952. Síðan hefur hún
kynnt sér sjúkraiðju, sjúkra-
kennslu og iðjuþjálfun víða, þ.
á m. í Bretlandi, Norðurlöndum,
Þýzkalandi og Sviss. Sigríður er
forstöðukona Sjúkraiðjudeildar
Barnaspítcda Hringsins.
BÖRN halda áfram að vera börn,
þótt þau leggist inn á spítala
um lengri eða skemmri tíma.
Þau eru ekki eingöngu sjúkl-
ingar, heldur lifandi einstakl-
ingar, sem taka reynslu sína og
tilfinningalíf með sér á spítal-
ann.
Og hvað segir þetta okkur?
Að öll börn, sem lögð eru inn
á spítala, hafa sömu undirstöðu-
þarfir og sömu vandamál og
börnin, sem heima eru, að við-
bættum öllum þeim þörfum og
vandamálum, sem skapast við
veikindi, slys og það að vera
komin inn á spítala.
Börn þurfa blíðu og umhyggju
frá fullorðna fólkinu, og aldrei
er þörfin meiri en þegar erfið-
leikar steðja að. Og börnin þurfa
í aðalatriðum að skilja, hvað er
að gerast í kringum þau, því að
öryggiskenndin er þeim mikils
virði.
Öll börn, nema þau séu mjög
sjúk, andlega og líkamlega, eru
starfsöm.
Litlu börnin eru stöðugt að
kanna og skoða umhverfi sitt.
Þau þurfa að geta hreyft sig
frjálslega um, verið virk og at-
hafnasöm. Þau þurfa að hafa
efni og dót til að vinna með. Þau
þurfa að hafa tækifæri til að
þjálfa öll skynfærin — horfa,
hlusta, lykta, bragða og snerta.
Og það er ekki bara líkami
þeirra, sem starfar, heldur líka
hugurinn, þau eru alltaf að læra.
Börn, sem ekki hafa mögu-
leika á að leika sér, eru útilok-
uð frá því að lifa eðlilegu lífi.
Þótt leikir séu sprottnir af
innri þörf hjá börnum, þá getur
umhverfi barna og ástand haft
svo niðurdragandi eða truflandi
áhrif á þau, að þau hætta að
geta leikið sér.
Eins getur umhverfi haft
mjög örvandi áhrif á leikgetu
barna. Auk þess getur sálarlíf
þeirra verið það neikvætt, að
þau geta á engan hátt leikið sér,
þótt góðir leikmöguleikar séu
fyrir hendi. Börnum, sem þann-
ig er ástatt fyrir, er vafalaust
enn meiri þörf á að fá að leika
sér en nokkru heilbrigðu barni.
Þetta virðist augljóst mál.
Og þó eru ekki svo ýkja mörg
ár síðan öll athygli beindist
fyrst og fremst að líkamlegum
þörfum barna á sjúkrahúsum og
lítill tími var afgangs til að
sinna tilfinningalífi og persónu-
þroska hvers og eins.
Til allrar hamingju er það nú
liðin tíð, að börn á almennum
spítölum megi alls ekki fá heim-
sókn, eða aðeins kluklcustund
einu sinni í mánuði eða viku,
eins og tíðkaðist sums staðar.
Áður fyrr var álitið, að börn-
unum á spítölum liði betur og
væru í meira sálarjafnvægi, því
sjaldnar sem þau sæju foreldra
sína. En nú hafa hinar ströngu
reglur spítalanna vikið fyrir
meiri þekkingu og skilningi á
tilfinningalífi og almennum
þörfum barna, enda eru þau yf-
irleitt ekki eins erfiðir sjúkl-
ingar og áður, og er það að
þakka margvíslegum og mikl-
um framförum síðari tíma á
sviði lækninga. Sjúklingunum er
ekki haldið eins mikið í rúm-
unum og áður tíðkaðist, og allt
stefnir að því, að börnin lifi sem
eðlilegustu lífi, á meðan þau
dveljast á spítölunum. Rann-
sóknir á þroskaferli og tilfinn-
ingalífi barna á spítölum hafa
leitt í ljós, að þau óttast mjög
aðskilnað við foreldra. Einnig
þjást mörg þeirra af hræðslu
við líkamlegan sársauka, t. d.
þann, sem sprautur valda, og
þau líða af öryggisleysi og kvíða
fyrir því, að eitthvað verði gert,
sem kunni að meiða þau.
Það er augljóst mál, að slík
reynsla, kvíði og öryggisleysi
hlýtur að ganga nærri börnun-
um og dvöl á sjúkrahúsi getur
verið skaðleg tilfinningalífi
þeirra og andlegum þroska, ef
ekki er að gætt.
Út hefur komið grein í Lákar-
tidningen 67 : 4523—4528, 1970
eftir þrjá sænska lækha og einn
félagsráðgjafa, þau Rutger Lag-
erkranz, dósent við barnadeild
Karolinska sjúkrahússins í
12 TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS