Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2000, Qupperneq 35

Á tiAin keíUu“
- heimsókn í Heílsustofnun Náttúrulækníngafélags íslands
„Við leggjum mesta áherslu á að einstaklingarnir beri
ábyrgð á eigin heilsufari og bjóðum upp á þjálfun, fræðslu
og ráðgjöf á ýmsum sviðum sem geta bætt heilsuna og
stuðlað að betra lífi,“ sagði Hulda S. Þórðardóttir,
hjúkrunarforstjóri Heilsustofnunar Náttúrulækningafélags
íslands, er ritstjóri Tímarits hjúkrunarfræðinga heimsótti
stofnunina ásamt Aðalbjörgu Finnbogadóttur, hjúkrunar-
fræðingi Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga, til að kynnast
því sem þar fer fram. Þar er nú rekin umfangsmikil starf-
semi á sviði endurhæfingar. Heilsustofnunin í Hveragerði
hefur vakið alþjóðlega athygli enda eru markmið hennar í
samræmi við yfirlýst markmið Alþjóðaheilbrigðismálastofn-
unarinnar, WHO, um betri heilsa fyrir alla. Hveragerði er
auk þess náttúruparadís sem býður upp á gönguferðir,
sund í nýrri og glæsilegri sundlaug og fjölbreytta og fram-
andi náttúru, a.m. k. fyrir erlenda gesti. Það er t.d. ekki
laust við að það hafi komið mörgum erlendum ferða-
manninum á óvart að sjá banana ræktaða í stórum stíl
svona á hjara veraldar!
Brautryðjandinn
Heilsustofnunin í Hveragerði byggir á gömlum grunni, en
aðalhvatamaður og brautryðjandi að Náttúrulækninga-
félagi íslands var Jónas Kristjánson læknir. Það var að
hans frumkvæði sem Heilsustofnun NLFÍ tók til starfa í
Hveragerði 1955 en Náttúrulækningafélag islands var
stofnað á Sauðárkróki 5. júlí 1937. Jónas var fæddur að
Snæringsstöðum í Svínadal 20. september 1870 og lést á
heilsuhæli Náttúrulækningafélags íslands 3. apríl 1960.
Hann varð fyrir þeirri sorg að missa móður sína er hann
var barn að aldri og hét þá föður sínum að hann skyldi
verða læknir og vinna að því að sem fæst börn misstu
móður sína á unga aldri. Jónas var talinn einn fremsti
skurðlæknir sinnar tíðar og var m.a. lengi héraðslæknir á
Sauðárkróki, en tókjafnframt mikinn þátt í þjóðmálum, sat
m.a. á Alþingi um tíma. Eftir að hann lauk störfum sem
embættismaður fluttist hann suður og vann síðustu 20
árin að því að kynna náttúrulækningastefnuna sem hann
hafði kynnst á ferðum sínum erlendis. Hann var langt á
undan sinni samtíð og barðist fyrir heilbrigðum lífsháttum.
Til að koma í veg fyrir sjúkdóma og vinna að varanlegum
bata ef sjúkdómur var til staðar þurfti fólk því oft að hans
áliti að breyta um lífsstíl. Jónas var m.a. frumkvöðull í
tóbaksvörnum hér á landi.
Hlutverk Heilsustofnunarinnar
Meðferð og ráðgjöf handa þeim sem dvelja á Heilsu-
stofnun Náttúruiækningafélags íslands hefur þróast í
gegnum árin en byggist þó áfram á þeirri grundvallar-
humynd að menn beri ábyrgð á eigin heilsu. Hlutverk
stofnunarinnar er tvíþætt, annars vegar almenn og sér-
hæfð endurhæfing og hins vegar hvíldar- og hressingar-
dvöl. „Stærsti þáttur starfsins er fræðsla og fagleg ráðgjöf
og mest áhersla er lögð á heilsuvernd og bætta lífshætti,"
segir Hulda hjúkrunarforstjóri. Hún segir Gunnhildi
Valdimarsdóttur, fyrrverandi hjúkrunarforstjóra á Heilsu-
stofnuninni, hafa lagt grunninn að þeirri tegund hjúkrunar-
meðferðar sem nú er boðið upp á þar sem mikil áhersla er
lögð á fræðslu og ráðgjöf. Hulda hefur verið hjúkrunar-
forstjóri í rúmt ár og hefur fylgt þeirri stefnu sem forveri
hennar mótaði en auk þess lagt enn meiri áherslu á
fræðsluna og ráðgjöfina og samræmt fræðslu innan stofn-
unarinnar. Heilsustofnunin er öllum opin, hvort sem þeir
koma af sjúkrahúsi eða ekki, en beiðni um dvöl þarf þó að
koma frá lækni. Þeir sem dvelja á Heilsustofnuninni greiða
fyrir dvöl sína að hluta og fer gjaldið eftir aðbúnaði á
herbergjum.
Dvalargestir þurfa að geta séð um sig að mestu leyti
sjálfir þar sem fjöldi hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða er í
lágmarki. Að jafnaði er einn hjúkrunarfæðingur á vakt allan
sólarhringinn nema á morgunvakt, þá eru þeir tveir.
Til dvalar kemur aðallega fólk sem þjáist af síþreytu,
vefjagigt, ofþyngd, bakverkjum og gigtarsjúkdómum.
Einnig kemur fólk til endurhæfingar eftir erfiða sjúk-
dómslegu, slys og eftir ýmsar aðgerðir, t.d. liðskipti. Einnig
kemur fólk til dvalar eftir andleg áföll af ýmsu tagi til að
jafna sig og byggja sig upp. Meðferð miðast við getu hvers
og eins, þannig eru t.d. fjórir gönguhópar starfræktir og
farið í miserfiðar göngur.
Meðferðarlínur
En hvernig er meðferðin uppbyggð? Dvalargestir fá
stundaskrá að loknu viðtali við lækni og hjúkrunarfræðing
þar sem þeim er beint inn á ákveðnar meðferðarlínur eftir
því hvaða endurhæfingu þeir eru taldir þurfa. Núna er
boðið upp á fjórar línur, V-línu, en þar er að finna meðferð
fyrir fólk með stoðkerfis- og verkjavandamál og er ætluð
mjög stórum hópi gigtarsjúklinga og fólki sem þarf
verkjameðferð. H-línan er meðferð fyrir fólk með hjarta- og
35
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 76. árg. 2000