Fréttablaðið - 29.04.2017, Blaðsíða 32

Skammt frá gamla Elliða-vatnsbænum, því gamla höfðingjasetri og einu af elstu steinhúsum landsins, stendur fallegt timburhús rétt ofan við vatnið á milli
hárra trjáa. Það er farið að vora, í
fjarska heyrist í lóunni og andapar
sem lengi hefur haft þarna sumar-
setu vappar um túngarðinn þar
sem lítil kanínufjölskylda á sér líka
heimkynni. En í húsinu býr Unnur
Þóra Jökulsdóttir, rithöfundur og
landskunnur heimshornaflakkari
ásamt dótturinni Öldu Áslaugu og
eiginmanninum Árna Einarssyni,
forstöðumanni Náttúrurannsókna-
stöðvarinnar við Mývatn. Nýverið
sendi Unnur frá sér bókina Undur
Mývatns þar sem hún segir frá
undraheimum vatnsins og sveitar-
innar en bókin er prýdd vatnslita-
myndum eftir Árna.
Unnur tekur brosandi á móti
okkur, býður inn í bjarta og hlý-
lega stofuna og angan af rjúkandi
kaffi fyllir loftið. „Hér hef ég búið í
bráðum tuttugu ár og hef líkast til
hvergi búið lengur á sama staðnum
enda er þetta paradís á jörð,“ segir
Unnur og brosir. „Ég var hérna fyrst
þegar ég var innan við tvítugt og fékk
vinnu við landvörslu. Bjó þá í litlum
bústað sem stóð hér rétt fyrir neðan
en er nú löngu horfinn og þá bjó
apótekari hér í húsinu. En það hefur
svona alltaf togast á í mér sveita-
stelpan og borgarbarnið svo það
hentar mér ákaflega vel að búa hér
og njóta þess besta sem hvort tveggja
hefur að bjóða.“
Fornleifabarn
„Ég er alls staðar af á landinu. Blanda
af öllum fjórðungum en tengdust var
ég Suðurlandinu af því að móður-
amma og -afi voru bændur þar í
Holti í Flóa. Af því að mamma var
einstæð móðir var ég höfð þar á
sumrin og það var mikil gæfa fyrir
mig að alast upp í sveitinni. Byrjaði
meira að segja í skóla á Stokkseyri en
það árið var mamma í námi í Amer-
íku. Það hafði mikil áhrif á mig að
fara svona mikið á milli og eflaust er
það þess vegna sem ég er svona mikil
jaðarmanneskja í mér.“
Unnur segir að víðáttan í sveit-
inni hafi líka haft mikil áhrif á hana.
„Fólki finnst oft ljótt í Flóanum og
ég viðurkenni að það eru til fallegri
landsvæði en þarna eru svo miklir
möguleikar og augað getur leitað
langt. Fjallahringurinn er þarna án
þess að hann þrengi að og svo er það
hafið. Mig dreymdi alltaf um að gá
hvað væri á bak við Ingólfsfjall eða
að fara út á hafið og þetta kynti undir
einhverri ferðaþrá.“
Móðir Unnar var Áslaug Sigur-
grímsdóttir, húsmæðrakennari
allan sinn starfsferil við Húsmæðra-
skólann í Reykjavík við Sólvallagötu.
„Þetta er fallegt hús og ég er að miklu
leyti alin þar upp því við bjuggum í
næsta húsi við á Hávallagötunni.
Mamma kynntist pabba, Jökli Jak-
obssyni leikskáldi, þegar hún var
ráðin sem matráðskona fyrir vinnu-
hóp við fornleifauppgröft í Skál-
holti sumarið 1954. Þar kynntust
þau og þar varð ég til. Þannig að ég
er afkomandi íslenskra fornleifa-
rannsókna og margir gamlir forn-
leifafræðingar töldu sig bera nokkra
ábyrgð á þessu. Kristján Eldjárn sem
réð í þennan flokk var á því að hann
ætti nú að fylgjast með og hafa auga
með mér,“ segir Unnur og hlær.
Einskis að sakna
Unnur segir að það hafi nú framan
af verið fremur stopull samgangur
á milli hennar og föður hennar.
„Ef hann var með mig þá fór hann
yfirleitt með mig á Mokka að hitta
bóhemavini sína. Þar sat maður í
reyk og beið þess að tíminn liði,“
segir Unnur brosandi við tilhugsun-
ina. „En seinna urðum við rosalega
góðir vinir og ég bjó töluvert hjá
honum og seinni konu hans, Ásu
Beck, þegar þau bjuggu í húsi sem
hét Garðbær úti í hrauninu í Hafnar-
firði. Þar fæddist yngsti bróðir minn,
Magnús Haukur, en hann flutti til
Stokkhólms fimm ára gamall og
stofnaði svo kaffihús sem er svo
orðið að mikilli keðju í dag.“
Unnur segir að þau séu alls fimm,
börn Jökuls og þriggja mæðra. „Við
Magnús Haukur höfum alltaf verið
sérstaklega náin, kannski vegna þess
að ég passaði hann mikið þegar hann
var lítill og við bjuggum saman um
tíma. Þegar hann var sautján ára þá
kom hann líka aftur til Íslands og bjó
þá hjá mér. Svo eignaðist hann ungur
dóttur sem hann sendi mér alltaf á
sumrin og hefur verið svona sumar-
dóttir mín, hún lærði íslensku og er
mjög tengd landinu eins og pabbi
hennar.“
Unnur segist ekki upplifa æsku
sína eða bakgrunn sem á einhvern
hátt tætingslegan. „Þó að ég færi fram
og aftur á milli sveitar og borgar þá
var ég í miklu öryggi og naut yndis-
legrar æsku. Þetta var bara aðeins, að
því ég hélt að minnsta kosti, dáldið
óvenjulegt í þá tíð að eiga svona
mörg hálfsystkini. En framan af þá
saknaði ég þess ekki neitt að eiga
ekki pabba inni á heimilinu því ég
bara vissi ekki hvað það var. Það
var ekki fyrr en ég sá að stelpur gátu
fengið að fara í sunnudagsbíltúr og
fengið ís hjá pabba sínum að mér
fannst þetta eitthvað en mamma gat
alveg gert það líka á sínum gamla
Volkswagen. Þannig að það var
einskis að sakna.“
Ísafjörður og Danmörk
Ferðaþráin var sterk í Unni og að
loknum menntaskóla ákváðu hún og
þáverandi kærasti hennar, Þorbjörn
Magnússon, að eignast skútu og sigla
um heimsins höf. „Þessi draumur tók
sér bólfestu í okkur strax í MR svo að
stúdentsprófi loknu fórum við vestur
á Ísafjörð til þess að safna fyrir skútu.
Hann fór á togara og ég í alls kyns
vinnu og við vorum þarna í tvö ár. Ég
verð að játa að mér fannst aðþrengj-
andi á veturna að vera þarna undir
fjöllunum og fékk hræðilega inni-
lokunarkennd. Það var ekki flogið
einhverjar vikur, ekki hægt að fara
yfir fjallið og maður var bara fastur
í þessum potti með fjöllin alveg að
detta oná sig og myrkrið alveg svaða-
legt. En það var yndislegt að vera
þarna á sumrin.“
Unnur segir að það hafi ekki verið
einfalt að safna peningum á þessum
árum óðaverðbólgu og gjaldeyris-
hafta. „Við gripum því til þess ráðs að
byggja íbúð vestur á Flyðrugranda.
Þegar við vorum búin að því þá lögð-
ust allir svo á móti því að við seldum
íbúðina þannig að við gripum til
þess ráðs að flytja til Danmerkur
og þar fékk Þorbjörn þá bakteríu
að smíða skútuna sjálfur sem hann
og gerði. Það tók einhver þrjú til
fjögur ár. Á meðan var ég að vinna
fyrir skútunni og fór í nám í leikhús-
fræði. En leikhúsbakterían sem hefur
kannski blundað í mér frá pabba dó
nú snarlega í þessu námi því það var
svo skelfilega leiðinlegt,“ segir Unnur
og skellihlær. „En ég held að það að
fara í þetta nám hafi í raun verið
hluti af sorginni eftir að hann féll
frá, einhver leit að tengslum. Á tíma-
bili hafði mig líka langað til þess að
verða leikkona en hann mælti mjög
gegn því, fannst það ekki vera gott
umhverfi fyrir dóttur sína.“
Hurðarleysi og bréfaskipti
Eftir þessi þrjú á í Danmörku var lagt
af stað á skútunni Kríu og siglingin
stóð í fimm ár í það heila. Unnur
viðurkennir þó að það hafi ekki alltaf
verið auðvelt að vera með einni og
sömu manneskjunni alla daga og
alltaf í fimm ár. „Það getur verið
Þetta er
lífsspursmál
komandi
kynslóða
Unnur Jökulsdóttir rithöfundur hefur skoðað
heiminn betur en flestir og lifað forvitni-
legu lífi. Nýverið sendi Unnur frá sér bókina
Undur Mývatns sem hún segir sitt framlag
til þess að opna augu fólks fyrir lífríkinu og
undraveröld náttúrunnar.
Unnur í garðinum við húsið að Elliðavatni þar sem fjölskyldan nýtur sín í nábýli við náttúruna. Fréttablaðið/StEFán
↣
Magnús
Guðmundsson
magnus@frettabladid.is
2 9 . a p r í l 2 0 1 7 l a U G a r D a G U r32 H e l G i n ∙ F r É T T a B l a ð i ð
2
9
-0
4
-2
0
1
7

0
4
:2
2
F
B
1
2
8
s
_
P
1
1
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
9
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
C
C
2
-7
A
5
8
1
C
C
2
-7
9
1
C
1
C
C
2
-7
7
E
0
1
C
C
2
-7
6
A
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
1
2
8
s
_
2
8
_
4
_
2
0
1
7
C
M
Y
K