Fréttablaðið - 25.11.2017, Blaðsíða 76

Oddur Freyr
Þorsteinsson
oddurfreyr@365.is
T ölvuleikir eru eitt vinsælasta skemmtanaform nútímans og verða sífellt vinsælli. En þeir
hafa tekið miklum breytingum í
áranna rás. Tölvuleikir hafa þróast og
breyst og í dag eru margir þeirra alls
ekki hugsaðir fyrir börn. Því er mikil-
vægt fyrir foreldra að vita hvað er
viðeigandi fyrir börnin og hvað ekki.
Sem betur fer eru til alþjóðlegir
staðlar sem innihald hvers einasta
leiks er metið út frá og þeim er
svo gefin umsögn sem segir til um
hvaða aldurshóp leikurinn hentar
og hvernig innihaldið er. Á Evrópu-
markaði eru leikir metnir út frá
svokölluðu PEGI-kerfi, en kerfið á að
hjálpa neytendum að taka upplýstar
ákvarðanir þegar þeir kaupa tölvu-
leiki eða snjallsímaforrit.
Miklar og hraðar breytingar
Tölvuleikir hafa breyst mikið á
undanförnum árum. Margir þeirra
eru gerðir fyrir fullorðna spilara í
dag. Þannig eru til leikir sem eru
mjög ofbeldisfullir, hryllingsleikir og
leikir sem krefja spilara um að taka
erfiðar siðferðislegar ákvarðanir.
Sumir eru líka einfaldlega of flóknir
fyrir yngri kynslóðina.
Tækniframfarir hafa líka gjör-
breytt útliti tölvuleikja, þannig að
sumir þeirra eru mjög raunverulegir.
Fyrir vikið hefur upplifun spilara
breyst mikið.
En stóru nýju leikirnir eru aug-
lýstir af krafti, hvort sem þeir eru
bannaðir börnum eða ekki, og
þessar auglýsingar geta auðveldlega
vakið áhuga barna. Þá er mikilvægt
að fullorðnir geti haft vit fyrir börn-
unum og passað að kaupa ekki leiki
sem henta börnunum illa.
Fimm aldursflokkar og átta
efnisflokkar
Í PEGI-kerfinu er leikjum skipt í
fimm aldursflokka og gerðar athuga-
semdir ef innihald leiksins fellur
undir átta mismunandi efnisflokka
sem henta börnum misvel. Þessar
merkingar sjást skýrt framan á
hverjum einasta leik og þar að auki
eru textalýsingar á umbúðunum á
því efni sem gæti hentað börnum
illa.
Það er gott að vita á hverju aldurs-
flokkunin byggir.
l PEGI 3: Leikir sem hafa þessa
einkunn eru viðeigandi fyrir alla
aldurshópa. Ef það er ofbeldi í
þeim er það á pari við Kalla kanínu
eða Tomma og Jenna og leikirnir
sýna bara skáldaðar persónur.
Hljóð og mynd eru ekki líkleg til að
skelfa ung börn og engin blótsyrði
eru leyfð.
l PEGI 7: Leikir sem ná næstum að
vera í flokknum á undan en inni-
halda einhver atriði eða hljóð sem
geta hugsanlega hrætt.
l PEGI 12: Leikir sem sýna ofbeldi
sem er örlítið alvarlegra gagnvart
ímynduðum sögupersónum eða
mjög vægt ofbeldi gagnvart per-
sónum sem líta út eins og mann-
eskjur eða dýr, eða sýna örlítið
meiri nekt. Öll blótsyrði verða að
vera væg og mega ekki vísa í neitt
kynferðislegt.
l PEGI 16: Leikir sem sýna ofbeldi
eða kynferðislegar athafnir á raun-
verulegan hátt. Þeir geta innihaldið
grófari blótsyrði, notkun á tóbaki
og öðrum lyfjum og glæpsamlega
hegðun.
l PEGI 18: Þessi einkunn er gefin
ef það er gróft ofbeldi í leiknum
eða ofbeldi af ákveðnum gerðum
er sýnt. Það er örlítið erfitt að
skilgreina hvað er gróft ofbeldi,
því það er huglægt mat, en skil-
greiningin gengur út frá því að
ofbeldið geti valdið viðbjóði hjá
áhorfendum.
Aftan á umbúðum leikja er aldurs-
flokkunin svo rökstudd. Átta mis-
munandi atriði geta verið talin til og
alvöru og eðli hvers og eins er lýst.
Atriðin eru blótsyrði, mismunun,
lyfjanotkun, skelfing, fjárhættuspil,
kynlíf, ofbeldi og netspilun.
Blótsyrði þýðir að blótað sé í
leiknum, mismunun þýðir að hann
sýni mismunun eða efni sem gæti ýtt
undir mismunun, lyfjanotkun þýðir
að hann sýni slíkt, skelfing vísar til
þess að leikurinn innihaldi eitthvað
sem getur hrætt ung börn, fjárhættu-
spil þýðir að leikurinn hvetji til eða
kenni fjárhættuspil, kynlíf þýðir að
slíkt sé sýnt, ofbeldi þýðir að slíkt sé
sýnt og netspilun er tekin fram því
spilarar geta komist í eftirlitslaus
samskipti við aðra spilara á netinu,
sem geta stundum verið dónalegir.
Það er því ýmislegt sem þarf að
hafa í huga, en með því að fylgja
aldursflokkuninni er auðvelt að
passa að börnin spili ekki eitthvað
óviðeigandi. Nánari lýsingar á eðli
efnisins geta svo hjálpað foreldrum
að taka upplýstar ákvarðanir um
hvort þau vilji gera einhverjar
undantekningar.
Gæði skipta máli
Sem betur fer er nóg af gæðaleikjum
fyrir börn, þó margir af vinsælustu
leikjunum séu fyrir eldri spilara. Það
er auðvelt að fletta upp einkunna-
gjöf gagnrýnenda fyrir leiki á netinu.
Á vefsíðunni metacritic.com er til
dæmis hægt að sjá meðaltalið af
einkunnum neytenda og virtra gagn-
rýnenda og fá þannig ágæta mynd af
viðtökum leiksins.
Það er um að gera að að láta börn
leika sér í vönduðum leikjum. Upp-
lifunin getur haft mun betri áhrif á
þroska barnanna og vandaðir leikir
eru skemmtilegir í lengri tíma en
óvandaðir, svo þeir eru betri fjár-
festing. Auk þess er aldrei að vita
nema foreldrarnir geti haft gaman af
því að spila góða leiki með börnum
sínum.
Svona veistu hvaða
tölvuleikir henta börnum
Tölvuleikir verða sífellt vinsælli, en breytast hratt, svo það getur verið erfitt fyrir foreldra að vita
hvað hentar börnum. Til er einfalt kerfi sem hjálpar fólki að taka upplýstar ákvarðanir.
Minecraft er vinsæll hjá börnum og fullorðnum og hefur verið notaður í kennslu. NORDICPHOTOS/GETTY
Super Mario Odyssey er dæmi um vandaðan nýjan leik
sem hentar börnum vel. NORDICPHOTOS/GETTY
Grand Theft Auto leikirnir eru gríðarlega vandaðir og vin-
sælir. En alls ekki fyrir börn. NORDICPHOTOS/GETTY
JÓLABLAÐ FRÉTTABLAÐSINS
Stóra jólablaðið frá Fréttablaðinu kemur út
þriðjudaginn 28. nóvember.
Áhugasamir auglýsendur hafið samband við
auglýsingadeild sérblaða í síma 512 5402
Blaðið er stútfullt af allskonar skemmtilegu efni tengdu jólunum.
8 KYNNINGARBLAÐ FÓLK 2 5 . N ÓV E M B E R 2 0 1 7 L AU G A R DAG U R
2
5
-1
1
-2
0
1
7
0
4
:3
1
F
B
1
1
2
s
_
P
0
7
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
7
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
3
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
4
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
E
5
3
-7
6
3
4
1
E
5
3
-7
4
F
8
1
E
5
3
-7
3
B
C
1
E
5
3
-7
2
8
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
A

F
B
1
1
2
s
_
2
4
_
1
1
_
2
0
1
C
M
Y
K